Direct naar artikelinhoud
Opinie

Koester gezeur als cultureel erfgoed

'Nederland is een fijn land, met soms opmerkelijk veel gezeur om niks.' Dat zei ondernemer Ali Nikham in een interview met Robert Vuijsje (V, 10 januari). Daar zegt Nikham dat hij geen fundamenteel verschil ziet tussen zijn buurman en iemand aan de andere kant van de wereld. Daar zit zeker wat in.

en
Zeuren, we (her)kennen het allemaalBeeld thinkstock

Wat ons onderscheidt is vooral toeval: waar wij geboren zijn en wie ons opgevoed hebben. Maar toevallig ontstane verschillen - cultuur dus - moeten wij ook herkennen en vieren.

Ik kom uit de Verenigde Staten en toen ik aan het inburgeren was liet een docent Nederlands het programma Alles Draait om Geld zien. Zij vertelde op een leuke manier over de VOC-mentaliteit, de handelscultuur en het stereotype van de zuinige Nederlander.

Dat was ongeveer acht jaar geleden. Ondertussen heb ik de Nederlandse taal en cultuur beter leren kennen. En ik ben het er niet mee eens. Alles draait hier niet om geld, maar om gezeur.

Een van de oudste instituties van Nederland zijn de waterschappen. In 1255 werd het eerste officiële waterschap ingesteld door Willem II van Holland. De reden: gezeur over waterlast voorkomen. Het hele poldermodel draait eigenlijk om zeuren om gezeur te voorkomen.

Alles draait hier niet om geld, maar om gezeur

Zeuren is een sport in Nederland - een kunst zelfs. Weer, belasting, de NS, gezondheidszorg, eten, onderwijs: met uitzondering van het weer zeuren mensen in Nederland het meest over dingen die best goed geregeld zijn, althans, ten opzichte van andere landen. Dit land blijft droog dankzij samenwerking die is ingegeven door het (willen) voorkomen van gezeur.

Dankzij veel gezeur blijven politici ook normaler. Een machtzoeker zoals Donald Trump zou nooit premier willen worden in een land waar dat betekent dat je een soort opperzeurpiet bent - die verantwoording moet afleggen tegen zeurpieten van wereldniveau.

Met uitzondering van het weer zeuren mensen in Nederland het meest over dingen die best goed geregeld zijn

In de Verenigde Staten, draait alles daadwerkelijk om geld. Geld - en ook angst om je baan te verliezen en vervolgens je gezondheidsverzekering kwijt te raken en vervolgens veel schulden op te lopen. Het volk in de Verenigde Staten is ergens in de geschiedenis vergeten om te zeuren. Of misschien hadden wij in de Verenigde Staten gewoon nooit zo'n bindend element - water - dat ons gedwongen heeft om elkaars gezeur aan te horen en toch door te gaan met de samenwerking.

Ik meen dat Nederland een fijn land blijft vanwege het 'soms opmerkelijk veel gezeur om niks'. Ik moet toegeven dat deze culturele eigenschap mij persoonlijk niet altijd gelegen komt. Ik geef les op een middelbare school en voor een klas staan met 32 leerlingen die allemaal voor zichzelf opkomen (lees: veel zeuren) is niet altijd even prettig. Desalniettemin juich ik het stiekem toe - vooral in de zomervakantie.

Het volk in de Verenigde Staten is ergens in de geschiedenis vergeten om te zeuren

Het niveau van zeuren in Nederland is dus bijzonder. Wat gezeur is voor Nederlanders is de fado voor Portugezen: een diepe uiting van emotie. En net zoals de fado hoort zeuren op de Unesco-lijst van immaterieel cultureel erfgoed.