Rome – Italië is niet verplicht om vluchtelingen die door buitenlandse ngo-schepen worden opgepikt uit de Middellandse Zee aan land te laten. Tot twee keer toe is dit het afgelopen jaar door een tribunaal bevestigd.

De eerste keer was eind juni, toen de Duitse hulporganisatie Sea-Watch wat betreft het schip Sea-Watch 3 in hoger beroep ging bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Nee, besloot het ehrm, Italië heeft aan zijn plicht voldaan door de ernstige gevallen en de kleine kinderen van boord te laten en te zorgen voor voldoende water, voedsel en medische hulp aan boord. Maar de jonge Duitse kapitein Carola Rackete had niet het recht om de blokkade van de Italiaanse Guardia di Finanza te forceren om de resterende 42 vluchtelingen alsnog naar Lampedusa te brengen.

En vorige week kwam het Italiaanse ministertribunaal tot hetzelfde oordeel. Deze keer naar aanleiding van het schip Alan Kurdi van de Duitse organisatie Sea-Eye, dat in april werd geweigerd door Italië en uiteindelijk moest uitwijken naar Malta. De toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini heeft niet fout gehandeld door de 65 Afrikaanse bootvluchtelingen te weigeren, aldus het Italiaanse tribunaal. De Alan Kurdi is een schip dat vaart onder Duitse vlag, ze hadden dus naar Duitsland gebracht moeten worden.

Voor Italië is het afschuwelijke steekspel met buitenlandse ngo-schepen van levensbelang als statement. Geen vluchtelingen meer naar Italië, is uiteraard de boodschap. Onder de ‘minister-antivluchtelingen’, zoals Matteo Salvini werd genoemd, is de stroom uit Libië afgelopen jaar bijna helemaal gestopt. Van de 180.000 in 2016 naar nog geen tienduizend dit jaar.

Daar staat tegenover dat de speciale noodwet die nog onder Salvini is ingevoerd, het ‘Decreto Sicurezza’, tot heel veel meer statuslozen op straat heeft geleid. Momenteel zijn het er 533.000 en de groep zal naar verwachting komend jaar groeien tot bijna zevenhonderdduizend. Bijna alle opvang is gesloten, wachtregelingen voor asielaanvragers zijn zo veel mogelijk afgeknepen. Allemaal de straat op is het devies, en zie maar hoe je het redt. De voorspelbare gevolgen van di t beleid bepalen het straatbeeld in alle grote steden. Bedelende, rondhangende statuslozen, of erger. Want als je toch niets te verliezen hebt, is de stap naar de criminaliteit maar een kleine.

Het aantal in 2019 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee was deze week, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 1159