Daniël (19) uit Noord wilde studeren, maar belandde als illegaal in de gevangenis

Daniël Buter leidde tot een paar maanden geleden een leven als zoveel 19-jarigen. Hij werd in Amsterdam geboren, ging naar de basisschool en rondde zonder moeite de havo af. In zijn vrije tijd was hij dj en gaf hij als vrijwilliger dj-workshops aan kinderen. Zijn vervolgstudie op het hbo had hij al uitgekozen: ICT.

De problemen begonnen toen hij zich wilde inschrijven voor die studie. Buter had een paspoort nodig, dus ging hij naar het gemeenteloket om er een aan te vragen. Daar bleek hij niet in het bezit te zijn van de Nederlandse identiteit.

De gemeente maakte een melding bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), die hem opriep voor een gesprek. Toen hij daar op advies van zijn advocaat niet verscheen, werd hij opgehaald door de politie. Sinds twee weken zit hij in de gevangenis in Rotterdam. In februari moet hij voor de rechter verschijnen. Die bepaalt of hij daadwerkelijk wordt uitgezet naar de Dominicaanse Republiek.

‘Hij is gewoon Nederlander’

Vrienden van Buter zijn een petitie gestart in de hoop dat hij in ieder geval zijn proces in vrijheid mag afwachten, maar vooral dat zijn dossier wordt herzien. “Hij is gewoon Nederlander. Hij is hier opgegroeid, naar school gegaan en weet niet beter dan dat dit zijn land is. Nu zit hij in de gevangenis tussen mensen die worden verdacht van doodslag en witwassen,” zegt initiatiefnemer Maroua Bensalah, die hem ook bijstaat als juridisch adviseur. “Hij heeft nul binding met de Dominicaanse Republiek. Hij is er nooit geweest en kent daar niemand.”

Bensalah omschrijft Buter als een ‘pientere jongen’. “Hij heeft veel humor, neemt initiatief en is behulpzaam. Hij zet zich enorm in voor anderen en heeft geen enkele ervaring met politie en justitie.”

Achtergelaten door zijn ouders

Volgens Bensalah zijn er twee verantwoordelijken voor Buters situatie: zijn ouders en de Nederlandse overheid. Buter werd op 3-jarige leeftijd achtergelaten door zijn ouders, allebei van Dominicaanse komaf. Ze gingen ‘op vakantie’, maar kwamen nooit meer terug. Buter kreeg toen hij werd geboren wel een burgerservicenummer en stond bijgeschreven in het Nederlandse paspoort van zijn ouders. Maar toen die afstand deden van dat paspoort, had hij niet langer Nederlandse documenten.

Volgens Bensalah informeerde de oma van Buter, bij wie hij opgroeide, destijds bij de gemeente wat ze moest doen om Daniël opnieuw in te schrijven in de gemeentelijke basisadministratie. “Ze vertelden haar dat hij zich gewoon met zijn oude bsn kon inschrijven bij scholen. Dat lukte ook, maar dat zou nooit moeten kunnen.”

“De overheid had zijn bsn ongeldig moeten verklaren, maar had de administratie blijkbaar niet op orde. Als dat wel het geval was geweest, was al bij zijn inschrijving op de basisschool duidelijk geworden dat er een probleem was. Dan had hij als minderjarige aanspraak gemaakt op andere regelingen en was hem al deze ellende bespaard gebleven.” 

In 2016 deed de vader van Buter, die inmiddels in België woont, een poging een verblijfsvergunning voor zijn zoon aan te vragen. Volgens Bensalah leverde hij niet de juiste documenten aan, waardoor de aanvraag werd afgewezen. 

Vervolgens zou de advocaat die Buter kreeg toegewezen een fout hebben gemaakt door in het hoger beroep dezelfde documenten aan te leveren. Dat diezelfde advocaat Buter vervolgens adviseerde niet naar het gesprek met de IND te gaan noemt Bensalah ‘een grote fout’.

Gevangenis

Volgens Bensalah gaat het ‘wonder boven wonder’ naar omstandigheden goed met Buter. “In het begin was hij heel erg down. Hij had moeite zijn weg te vinden in de gevangenis. Maar het doet hem heel erg goed dat zoveel mensen om hem geven. Hij is vrolijk en maakt grapjes. Hij maakt zich wel zorgen om zijn oma, want hij zorgde voor haar. Hij hoopt kerst thuis te kunnen vieren.” 

Een woordvoerder van de IND laat weten niet in te kunnen gaan op individuele gevallen.