Direct naar artikelinhoud
NAVO

NAVO-top in Londen: België hoopt toorn van Trump te ontwijken

Amerikaans president Donald Trump.Beeld Photo News

Hopelijk heeft premier Sophie Wilmès (MR) een dik vel. Ze zal het nodig hebben vandaag en morgen, tijdens de NAVO-bijeenkomst in Londen. België is nog altijd een van de slechtst presterende lidstaten van het militair bondgenootschap.

In het Grove Hotel, een landgoed met golfterrein ten noorden van Londen, verzamelen deze week de staatshoofden en regeringsleiders van de NAVO. Op de agenda staan onderwerpen zoals de relatie met Rusland, de oorlog in Afghanistan en de situatie in het Midden-Oosten. Maar in werkelijkheid zullen de regeringsleiders bijna uitsluitend praten over ‘burden sharing’ – de lastenverdeling binnen het bondgenootschap. 

Amerikaans president Donald Trump eist dat de Europese lidstaten meer bijdragen. Sinds zijn aantreden waarschuwt Trump dat zijn steun niet onvoorwaardelijk is. Zonder een eerlijke lastenverdeling heeft de NAVO geen toekomst, vindt hij. Tijdens de laatste top in Brussel vorig jaar trakteerde Trump zijn Europese ambtgenoten, onder wie Duits bondskanselier Angela Merkel, daarom op een genadeloos verbaal pak slaag.

De Europese leiders houden hun hart vast voor de topontmoeting in Londen. Sinds de vergadering in Brussel ondertekenden de Europese lidstaten en Canada samen voor ruim 100 miljard dollar aan nieuwe militaire investeringen. Ze hopen dat dit genoeg is om Trump enigszins tevreden te stellen, maar niemand maakt zich illusies: een gezellig theekransje wordt het niet deze week.

 In 2012 beloofden de Europese lidstaten om hun investeringen tegen 2024 te verhogen tot 2 procent van hun eigen bruto binnenlands product. Ook met de nieuwe engagementen komen veel Europese lidstaten niet in de buurt van dit doel. Duitsland, Nederland, Denemarken, Spanje: ze blijven allemaal onder de lat. Onder meer Frankrijk en het VK doen wel al wat verwacht wordt.

Eerste optreden

Voor ons land maakt premier Sophie Wilmès haar opwachting in het Grove Hotel. Het wordt haar allereerste optreden op het internationale toneel als vervanger van partijgenoot Charles Michel. Ook voor haar geldt: de tweedaagse topontmoeting doorkomen zonder in een razende tweet van Trump te worden vermeld, zou al mooi zijn. 

België blijft een van de slechtst presterende lidstaten van de militaire alliantie. Volgens de recentste cijfers doen alleen Spanje en Luxemburg het verhoudingsgewijs nog iets minder goed. België geeft nog geen 1 procent van zijn bbp uit aan militaire investeringen. Het groeipad uitgetekend door de afscheidnemende regering-Michel – met onder meer de aankoop van F-35’s, fregatten, drones en voertuigen voor de landmacht voor samen ruim 9 miljard euro – brengt ons land tegen 2030 richting 1,3 procent. Wat nog altijd te laag is dus.

België probeert hier een mouw aan te passen door een extra investering in het vooruitzicht te stellen. Wilmès heeft in het parlement aangegeven dat de Belgische legertop aan ‘een addendum’ werkt voor het groeipad van de huidige regering. De legertop wil volgende legislatuur 2,4 miljard euro extra om de werking van de krijgsmacht te verbeteren. 

Het zal echter aan de nieuwe regering zijn om de knoop door te hakken. Makkelijk wordt dat niet: die regering erft een begrotingstekort van 11 miljard euro. Als zich straks een paars-groene coalitie aandient, wordt het helemaal moeilijk. Sp.a wil bijvoorbeeld geen F-35’s kopen.

Midden-Oosten

Een andere manier waarop België probeert om de NAVO-bondgenoten tegemoet te komen, is door actief deel te nemen aan een aantal buitenlandse missies. Zo zal ons land ook volgend jaar bijdragen aan onder meer de luchtverdediging van de Baltische Staten en de oorlog in Afghanistan. De afscheidnemende regering overweegt om opnieuw een handvol gevechtsvliegtuigen naar het Midden-Oosten te sturen, in de strijd tegen de laatste restanten van IS. 

Dit soort initiatieven zorgt voor goodwill binnen de coalitie. Het geeft premier Wilmès het argument: ‘Ja we doen financieel te weinig, maar je kan operationeel op ons rekenen.’

Al is dit een verdediging met gaten. Nu de Russische dreiging opnieuw toeneemt, concentreert de NAVO zich weer meer op de uitbouw van een echte afschrikkingsmacht aan de oostelijke grenzen. In die zin lijkt de Koude Oorlog terug van weggeweest: de NAVO wil klaarstaan om een Russische inval snel te kunnen pareren met voldoende troepen. 

Zo is de stelregel binnen het bondgenootschap dat een land per 5 miljoen inwoners één zogenaamde gemotoriseerde brigade moet kunnen inzetten. In lekentermen: een legergroep die volledig zelfstandig kan werken, met bijvoorbeeld artilleriesteun en medische begeleiding. Het Belgisch leger is hier niet toe in staat door een gebrek aan snel inzetbare militairen en materieel. De krijgsmacht kampt met grote personeelsproblemen. De komende vijf jaar verliest het leger ruim 40 procent van zijn personeel, alleen door pensionering.

Een hooggeplaatste militair: “De Belgische politiek heeft het leger de afgelopen decennia laten afsterven. Daar dragen we vandaag de gevolgen van. De premier kan wel proberen om een goednieuwsshow te verkopen op de NAVO-bijeenkomst, maar iedereen beseft dat het niet meer is dan dat. De facto is België afhankelijk van de F-16's. Onze landmacht stelt momenteel nog weinig voor. Niemand weet wat Trump zal zeggen en doen in Londen, maar de kans zit erin dat hij België viseert.”