ABN sluit 470 geldautomaten vanwege plofkraken: ‘Jammer, maar niet het einde van de wereld’

De afgelopen periode heeft er een nieuwe golf aan gewelddadige plofkraken door criminele bendes plaatsgevonden. Deze ontploffingen hebben vooral ‘een bepaald type geldautomaat’ van ABN Amro getroffen en veroorzaken angst en onrust bij omwonenden en ondernemers. ,,Dit kon zo niet langer. Het open houden van de pinautomaten bracht teveel risico's met zich mee. Dat is onaanvaardbaar", aldus een woordvoerder van de bank. 

Vorige week heeft ABN Amro al enkele tientallen van dat type tijdelijk gesloten, meldt de bank. ,,Maar dat bleek niet voldoende”, stelt een woordvoerder. In de afgelopen dagen heeft ABN Amro de rest leeg gehaald. Het gaat in totaal om zo’n 470 automaten verdeeld over heel Nederland; ongeveer 380 van ABN Amro en 90 ex-ABN Amro automaten die de afgelopen tijd zijn omgebouwd tot een Geldmaat. ,,Al die automaten zijn uitgeschakeld. Op heel veel plekken hangt er al een plank voor en zijn er briefjes opgehangen. De komende drie dagen zal dat bij al die automaten het geval zijn”, aldus de ABN-woordvoerder, die spreekt van een redelijke operatie. 

De bank benadrukt dat het om een tijdelijke maatregel gaat. De automaten worden vervangen door een ander type automaat of op een andere plek geplaatst. ABN Amro gaat zo snel mogelijk in kaart brengen wat mogelijk is en op welke plaatsen de nood het hoogst is. ,,Het verschilt per plek hoe snel dat gaat", aldus de woordvoerder. Het blijft volgens de bank mogelijk om binnen een straal van vijf kilometer te pinnen. ,,Er komen niet ineens hele dorpen of plekken in de problemen.”

Een bewoonster van het Stadhoudersplein in Rotterdam, waar een van de geldautomaten gevestigd is, baalt van het besluit van ABN Amro. ,,Heel vervelend, maar het is niet anders. Toch snap ik het wel. Preventie gaat boven alles, denk ik dan maar”, aldus de 69-jarige vrouw, die al ruim zestig jaar in de straat woont. Het is niet duidelijk hoe lang de geldautomaat dicht blijft. ,,Er zit helaas geen andere automaat in de buurt, dus we moeten het maar even zonder doen. Nogmaals erg jammer, maar het is niet het einde van de wereld”, klinkt het gelaten.

Een andere bewoonster die aan de overkant woont vindt dat de Nederlandse banken sterk moeten overwegen om alle geldautomaten waar woningen aangrenzen definitief te sluiten. ,,Ik snap heel goed dat de bewoners die boven zo'n automaat wonen zich zorgen maken om hun veiligheid. Ik zou zelf ook niet meer zo rustig kunnen slapen, echt verschrikkelijk wat er de laatste tijd allemaal gebeurt. Goed dat ABN Amro dit serieus neemt!”

Bewoner Jan Bosman sloeg de plofkraak in Spijkenisse afgelopen oktober gaande vanuit zijn flat; toen hij na twee harde knallen vanuit zijn raam naar beneden keek zag hij de daders bezig bij de geldautomaat van ABN Amro. Dat die automaat verdwijnt vindt hij eigenlijk de omgekeerde wereld: ,,De buurt moet zich aanpassen omdat criminelen een automaat opblazen om zo aan geld te komen.’’  

Natuurlijk was het schrikken, maar echt bang dat het weer zou gebeuren was Bosman niet. ,,Maar goed, het is wel veiliger zo. Ik denk dat de hele buurt er zo over denkt. Ik vind het ook niet erg dat ik wat verder weg moet om te pinnen. De dierenarts die ernaast zit misschien wel, kan ik me voorstellen: zijn klanten maken gebruik van die automaat. Maar hij had ook enorme schade van de plofkraak, dus het is dubbel.’’ 

Cor Hofman is ondernemer van een bloemenzaak op het Stadhoudersplein in Rotterdam-Noord. Zijn winkel zit naast een pinautomaat van ABN AMRO. Ook deze pinautomaat verdwijnt. Hofman is er blij mee. ,,Mensen kunnen gewoon bij mij in de zaak pinnen. Ik heb nog nooit iets vervelends bij deze pinautomaat meegemaakt. Maar toch, met het risico op een plofkraak ben ik blij dat deze automaat verdwijnt.’’  

Op nog zo’n 400 locaties van ABN Amro staan andere typen geldautomaten, die blijven in gebruik. De bendes richtten zich volgens de bank heel bewust op een bepaald type automaten. ,,Het afgelopen jaar richtten de bendes hun pijlen op ABN automaten. Alle extra maatregelen die we al namen, mochten niet baten", aldus de woordvoerder. 

Het escalerende geweld bij criminaliteit baart de bank grote zorgen. Bij de plofkraken werden hele straten vernield, alle ruiten vlogen eruit en auto's raakten beschadigd. Omwonenden verzochten de bank om de automaten weg te halen. 

De bank heeft overleg gehad met andere banken voor zij de beslissing nam. ABN is naar eigen zeggen de enige bank in Nederland die het betreffende type automaat in gebruik had. 

Minister Wopke Hoekstra (Financiën) liet eerder weten het tenenkrommend te vinden dat ABN AMRO geldautomaten heeft moeten sluiten. Hoekstra vindt het belangrijk dat iedereen in Nederland binnen een redelijke afstand toegang heeft tot contant geld. ,,Mijn indruk is dat banken dat ook echt wel heel duidelijk op hun netvlies hebben”, aldus de minister. ,,Tegelijkertijd snap ik ook echt dat banken in hun maag zitten met het tuig dat die dingen vernielt.”

Justitieminister Ferd Grapperhaus vindt het een reden tot zorg dat het aantal plofkraken de laatste tijd toeneemt. Ook hij heeft er begrip voor dat banken op sommige risicolocaties geen geldautomaten meer plaatsen. ,,Ik realiseer me dat dit heel akelig is voor mensen die daar direct in de buurt wonen. Aan de andere kant moeten we om de veiligheid van de omgeving denken.”

De andere banken, Rabobank en ING, nemen vooralsnog geen extra maatregelen. ,,We zitten er bovenop, maar gaan nog geen automaten sluiten. Het is vooral vervelend dat er zo’n golf gaande is, waar mensen zo’n last van hebben. We snappen de angst van mensen heel goed”, aldus Rabobank-woordvoerster Elise van Heeswijk.

Rabobank heeft in 2017 nog alle automaten onder de loep genomen. ,,En dat volstaat nog steeds. Daarom doen we vooralsnog niets.”

ING laat weten continu veiligheidsmaatregelen te nemen. ,,Dit type geldautomaten, waar de bendes het op voorzien hebben, heeft ING niet. Maar het is wel een maatschappelijk probleem, waarbij buitensporig veel geweld wordt gebruikt en extreem veel schade wordt aangericht.”

ING-woordvoerster Karin van der Pol benadrukt dat het nooit uit te sluiten is dat bendes zich richten op andere automaten. ,,Daarom blijven we nauwkeurig monitoren.”