Nederland telt miljoenen koeien, kippen en varkens en die poepen en plassen heel wat af. Daardoor zijn deze boerderijdieren een van de grootste veroorzakers van het stikstofprobleem. Innovatieve bedrijven zoeken naar oplossingen. "Wij houden ons bezig met het gezeik van koeien."
Sinds de stikstofuitspraak van de Raad van State is de nood aan de man en het kabinet probeert de uitstoot van stikstof terugdringen. Het overgrote deel van de uitstoot, 46 procent, komt bij de landbouw vandaan. Vooral de veehouderij is de boosdoener.
Als mest en urine met elkaar in contact komen, dan ontstaat ammoniak. Ammoniak is een verbinding van stikstof en waterstof en een teveel hiervan is niet goed voor natuur en gezondheid. Verschillende bedrijven in de landbouwindustrie zijn al volop bezig met stikstofreductie. RTL Z zet een paar innovaties op een rij.
De Hoeve – dagontmesting
Varkens zijn zindelijk te krijgen. Daarom heeft varkenshouder Hans Verhoeven uit Valkenswaard aan de zijkant van zijn hokken een varkenstoilet gebouwd. De poep en urine belanden in bakken, die elke dag worden leeggehaald. Daardoor ontstaat er vrijwel geen ammoniak. De mest wordt vervolgens met een vergister omgezet in energie, die weer wordt gebruikt op het bedrijf zelf.
"We zijn al sinds 2014 bezig. Op dit moment doen we metingen op vier locaties. Halverwege 2020 verwachten we de resultaten", aldus de woordvoerder.
Agri Suits – koeienluier
Peter Hendriks werkt aan een luier voor koeien. Hij is net terug uit Kosovo voor de ontwikkeling ervan. Hendriks' drijfveer is niet het oplossen van het stikstofprobleem. "Ik wilde de leefomstandigheden in de stal verbeteren. Koeien staan in hun eigen uitwerpselen. Ze kunnen uitglijden en ontstekingen krijgen. Koeien worden vaak maar 4,5 jaar oud", legt Hendriks uit.
Dat hij met zijn koeienluier mest en urine gescheiden blijven waardoor er geen stikstof wordt uitgestoten, ziet hij als bijvangst. "De urine wordt opgevangen in 'de Suit' en automatisch geleegd tijdens het melken en het eten", zegt Hendriks. Zuivere urine kan worden gebruikt in de farmaceutische industrie. "Je kunt van urine zelfs trouwjurken maken", aldus Hendriks. De urine zou zelfs een tweede inkomstenbron kunnen worden voor melkboeren, volgens Hendriks.
Hanskamp – koeientoilet
Boerenzoon Henk Hanskamp is al 3,5 jaar bezig met de ontwikkeling van een koeientoilet. Door de urine op te vangen blijft deze gescheiden van de vaste mest waardoor er geen ammoniak ontstaat. Maar koeien zijn – in tegenstelling tot varkens en honden – niet zindelijk te krijgen. Dus de grote uitdaging voor Hanskamp was: hoe krijg je een koe op de wc?
"Een koe belonen voor het doen van een plas werkt niet, maar als je een zenuw bij de uier aanraakt, dan veroorzaak je een zenuwreflex waardoor de koe gaat plassen." Hierop is de Hanskamp CowToilet gebaseerd. Die staat in de stal bij de plek waar koeien eten. "Koeien zijn weliswaar niet zindelijk te krijgen, maar ze zijn wel gewoontedieren. Op den duur leggen ze de link tussen eten van voer en het doen van een plas."
Die plas wordt opgevangen en opgeslagen. "Wij denken hiermee de oplossing te hebben van het stikstofprobleem", zegt Hanskamp die nu bezig is om de certificering rond te krijgen. Hij hoopt de CowToilet volgend jaar rond deze tijd op de markt te brengen. "Zo'n 22 procent van alle stikstofuitstoot komt bij koeien vandaan. Wij kunnen dit halveren."
DSM – veevoederadditieven
Chemiebedrijf DSM verkoopt een speciale poedermix waarin veevoeradditieven zitten die het spijsverteringsproces van boerderijdieren verbeteren. Boeren moeten het poeder mengen met het voer. Met deze toevoeging kan de uitstoot van stikstof door de veestapel in Nederland tot 7 procent worden verminderd, meldt DSM op zijn website.
De poedermix is er voor koeien, kippen en varkens en is al te koop. Volgens DSM maakt het product 'ongeveer 1 procent uit van de totale voederkosten'.
Kamplan – mest spoelen
Het bedrijf Kamplan in Boxtel ontwikkelt een mestscheider die dikke en dunne mest van elkaar scheidt. Uit de dikke mest kan onder andere biogas, een duurzame energiebron, worden gewonnen. De dunne mest maakt Kamplan geurloos en bacterievrij.
"Je kunt dit over het land uitrijden zonder dat je iets ruikt. Of veilig in de sloot laten lopen. Je kunt er ook de stallen mee schoonspuiten", zegt Eric van Rijbroek van Kamplan. Het geurloze water kan ook in de putten onder de roosters waar varkens op poepen en plassen. Door 20 centimeter geurloos water in de put gaat de urine geen verbindingen meer aan en komt er geen ammoniak vrij.
Kamplan richt nu drie boerderijen in met putten met geurloos water. "Er zijn al mensen uit China en Rusland komen kijken", zegt Van Rijbroek.
