Koerdische minister: het is een grote fout dat Nederland de kinderen van IS-vrouwen niet ophaalt

‘Teleurstellend en frustrerend’, zo noemt Abdulkarim Omar, minister van buitenlandse zaken van de autonome Koerdische regio in Noord-Syrië, de uitspraak van het Nederlandse gerechtshof afgelopen vrijdag. Dat oordeelde dat de Nederlandse regering geen kinderen van Nederlandse IS-ouders in Syrië hoeft op te halen, met daarbij eventueel hun moeders. Eerder had een lagere rechter geoordeeld dat het wel moest. Het kort geding was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen, die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië en graag terug naar Nederland willen. 

“Het is een grote fout dat Nederland de kinderen niet op wil halen”, vindt Omar. Juist als ze in Syrië blijven, zullen ze op termijn een bedreiging voor Nederland gaan vormen. De kinderen zullen in de kampen opgroeien in een IS-achtige sfeer, denkt Omar. De kampen zijn volgens hem niets anders dan het kalifaat, alleen nu met een hek erom. Er zijn IS-rechtbanken er vinden afrekeningen plaats, moorden, intimidaties. “Als je kinderen zo laat opgroeien, creëer je een nieuwe generatie terroristen.” 

En die generatie kan ook weer onverwacht vrij komen, zegt hij. “Deze regio is instabiel.” Enkele weken geleden trokken Amerikaanse troepen zich terug uit de autonome Koerdische regio, en viel het Turkse leger binnen. “Bij de Turkse inval zijn al 850 IS’ers ontsnapt uit een kamp. Dus zolang ze hier zijn, kunnen ze nog steeds wegkomen en onderdak vinden bij IS-strijders.”

‘Ze dumpten hun vuil in ons land. Nu mogen ze hun rotzooi ophalen’

Hoe instabiel het in Noord-Syrië nog is bleek ook een paar weken geleden in Qamishli, de stad waar Omar kantoor houdt, in het door de Koerden geregeerde gebied in Noord-Syrië. Drie autobommen ontploften er. “We weten niet wie de dader is, maar in de regel komen dit soort aanslagen uit de hoek van IS”, zegt de lokale bakker, Khadar Ali. 

Om de hoek staan mannen op een steiger tegen een gevel om de schade van een van de bommen te herstellen. Agenten houden in de gaten dat niemand parkeert rond het winkelgebied en de markt. “Ik denk dat er een speciale rechtbank moet komen voor de IS-strijders. Maar de vrouwen en kinderen zijn onschuldig,” zegt de bakker nog. Een andere man, Mohammed Ahmed, voegt daaraan toe. “Ik denk dat velen gedwongen zijn door hun man. Wij voelen mededogen met de vrouwen en vooral de kinderen.” Toch vallen er ook hardere woorden. Bewoner Aiman Amin vindt de vrouwen ook erg. Maar hij wil wel dat het westen ze oppikt. “Ze dumpten hun vuil in ons land. Nu mogen ze hun eigen rotzooi ophalen.”

De Koerdische minister Omar zit intussen met de handen in het haar. De duizenden IS’ers uit het buitenland zijn te veel voor een lokale rechtbank. Een internationaal tribunaal heeft zijn voorkeur, maar hij weet ook dat dit juridisch nogal wat voeten in de aarde heeft. “Desnoods tuigen we met enkele westerse landen vast een tribunaal op dat niet door de VN wordt erkend.” Omar wil alleen een tribunaal voor de mannelijke IS-strijders en voor vrouwen die bij de Hisbah zaten, de religieuze politie van IS. Dat was een minderheid van de vrouwen. ‘De rest moeten ze gewoon ophalen.’

‘Jammer genoeg spreekt uw overheid niet de waarheid’

Nederland heeft altijd volgehouden dat als IS’ers zich melden bij een Nederlands consulaat of ambassade, ze naar Nederland worden geholpen. Dat is ook gebeurd met de Nederlandse vrouw die onlangs uit een Syrisch kamp ontsnapte. Zij meldde zich uiteindelijk bij de Nederlandse ambassade in Ankara en is een van de twee vrouwen die door Turkije naar Nederland zijn gebracht.  

Waarom maakt Omar geen afspraken met de buren in Iraaks Koerdistan en vervoert hij al die Nederlandse vrouwen en kinderen in bussen naar het Nederlands consulaat daar? Hij lacht om het idee. “We willen niet met kleine oplossingen komen voor alleen Nederland. We willen een radicale oplossing voor iedereen.”

Hij is verontwaardigd dat Nederland nu beweert dat het te onveilig is om de kinderen op te halen. “Jammer genoeg spreekt uw overheid niet de waarheid. Die liegt. Ze hebben hier al een weeskind opgehaald. We hebben toen samen met een Nederlandse vertegenwoordiger hier een repatriëringsdocument ondertekend.” Hij wijst er op dat ook de afgelopen week weer kinderen uit Denemarken, Groot-Brittannië en de VS zijn opgehaald. Dit weekend vertrokken zelfs drie Duitse kinderen mét hun moeder.

Omar ergert zich er ook aan dat het westen niet genoeg bijdraagt aan de kosten van de kampen: in het grootste, Al Hol wonen zo’n 70.000 mensen. “We krijgen van de landen waar de strijders vandaan komen misschien 5 procent van wat het ons kost die kampen te runnen en de mensen te beschermen.”

Maar is er inmiddels niet nog een andere oplossing aan de horizon verschenen? Na de Turkse inval riepen de Koerden de hulp weer in van de landelijke regering van Bashar Assad. Op steeds meer plekken zie je regeringsmilitairen rondrijden. Is Assad niet gewoon straks degene die de kampen in handen heeft? Volgens Omar is dat voorlopig niet aan de orde. “Misschien worden onze Koerdische troepen onderdeel van het Syrische leger, maar onze deal met Assad en de Russen is alleen militair van aard. We willen verder niet politiek worden geleid door de centrale overheid.” In die situatie zouden de kampen volgens Omar gewoon in Koerdische handen blijven en daarmee ook zijn probleem. “De internationale gemeenschap, waaronder Nederland, heeft hierin een ethische en morele verantwoordelijkheid, zeker voor de kinderen. Ze moeten gewoon contact met ons opnemen.”

Lees ook:

‘Het systeem in Nederland is te lief voor IS-vrouwen en hun kinderen’

Gisteren kreeg Wahhab Hassoo nog een berichtje op Instagram van een yezidi-meisje van dertien. Ze vroeg hem naar de mogelijke terugkeer van Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen. “Wat nou als ik deze mensen straks tegenkom op straat?” 

Het kabinet is opgelucht, maar de patstelling rond kinderen van IS'ers duurt voort

De staat hoeft van het gerechtshof kinderen van Nederlandse IS-strijders en hun moeders toch niet op te halen uit Noord-Syrië. Maar daarmee is het probleem voor het kabinet niet verdwenen. Integendeel.