Direct naar artikelinhoud
Asielbeleid

Griekse regering kiest voor migratiebeleid van afschrikking

Migranten bij kamp Moria op Lesbos.Beeld REUTERS

Ze zijn uitgegroeid tot het symbool van een falend Europees migratiebeleid. De overvolle, smerige kampen op Griekse eilanden als Lesbos en Samos waar in totaal zo’n 30.000 asielzoekers worden opgevangen. Ze barsten uit hun voegen, er is gebrek aan schoon water, medische zorg en toiletten. Alleen al in kamp Moria op Lesbos verblijven 15.000 mensen terwijl er officieel maar voor 3000 mensen plek is. De Griekse regering kondigde deze week aan de kampen te zullen sluiten en met een humaner alternatief te komen. Maar dat alternatief lijkt vooral bedoeld om de situatie op de eilanden meer onder controle te krijgen en migranten en vluchtelingen af te schrikken.

Op de eilanden zullen ongeveer vijf zogenoemde pre-vertrekcentra verrijzen waar per locatie tussen de duizend en vijfduizend mensen zullen worden opgevangen. Anders dan bij de huidige kampen gaat het om gesloten centra die de asielzoekers niet mogen verlaten zolang hun aanvraag nog in behandeling is. Als ze een verblijfsstatus krijgen mogen ze eruit; wordt hun aanvraag afgewezen dan worden ze teruggestuurd naar Turkije of het land van herkomst.

Om de eilanden te ontlasten zullen zo’n 20.000 asielzoekers naar het vasteland worden overgebracht. Ook zij zullen in nog te realiseren gesloten centra worden opgevangen. Op korte termijn wil Athene honderden extra ambtenaren naar de eilanden sturen om de asielaanvragen sneller af te ronden. Nu wachten asielzoekers soms drie jaar op een uitslag. Tegelijkertijd zet Athene in op extra bewaking aan de landsgrenzen met honderden grensbewakers die migranten moeten tegenhouden het land in te komen.

Een kind in een UNHCR-tent vlakbij het Moria-kamp.Beeld AFP

De definitie van ‘kwetsbare mensen’ wordt vernauwd

De maatregelen passen in een strikter migratiebeleid dat de centrum-rechtse regering van premier Kyriakos Mitsotakis, die afgelopen zomer aantrad, heeft aangekondigd. Naast meer grenscontroles kondigde Mitsotakis ook striktere regels aan voor asielzoekers die al in Griekenland verblijven. Zo kunnen mensen van wie het asielverzoek is afgewezen daar niet langer tegen in beroep gaan. Ook wordt de definitie van mensen die extra kwetsbaar zijn en dus recht hebben op speciale zorg vernauwd.

Wanneer deze hele operatie moet zijn afgerond is niet helemaal duidelijk, maar de Griekse regering lijkt er in elk geval veel haast mee te willen maken. Zo denkt ze al begin volgend jaar 20.000 asielzoekers naar het vasteland te hebben overgebracht. Athene kan wel haast hebben, maar moet eerst flink wat obstakels overwinnen, denkt Catherine Woollard, hoofd van Ecre, een Europees netwerk van ngo’s dat opkomt voor de rechten van vluchtelingen en asielzoekers. Naast de praktische obstakels – de centra moeten bijvoorbeeld nog worden gebouwd- zitten er volgens haar vooral veel juridische haken en ogen aan de plannen van de Griekse regering.

Migranten in een kamp in Moria op Lesbos.Beeld AFP

Woollard maakt zich onder meer zorgen over de 20.000 mensen die naar het vasteland worden overgebracht. “Wij hebben er lang op aangedrongen dat mensen van de eilanden naar het vasteland zouden mogen vertrekken, maar vooral om daar beter opgevangen te worden. Nu zegt de regering dat ze daar zullen worden vastgezet. Bij die groep van 20.000 zullen ook kinderen en kwetsbare mensen met bijvoorbeeld gezondheidsklachten zitten. Die centra zijn er voor zover we nu kunnen zien vooral op gericht mensen snel terug te sturen zonder hen toegang te geven tot een eerlijke asielprocedure.”

Want het merendeel van de asielzoekers zal bij hun aanvraag een versnelde procedure moeten doorlopen, zegt Woollard. “En we weten dat die over het algemeen minder zorgvuldig is. Vaak wordt gedacht dat zo’n versnelde procedure efficiënter is, maar dat is een mythe. Het betekent namelijk dat de asieldiensten verschillende regels moeten toepassen - de reguliere en de versnelde – en dat maakt zaken vaak juist ingewikkelder. Het zou beter zijn als Griekenland de investeringen zou aanwenden om de bestaande asielprocedure sneller en efficiënter te maken.”

Lees ook: 

Strenge asielwet Athene roept gemengde gevoelens op

Donderdagavond laat stemde het Griekse parlement in met een strengere asielwet. Hulporganisaties vrezen dat migranten het nog moeilijker krijgen met de nieuwe regels.