Overlevende van Christchurch: 'Ik houd van de terrorist die mijn vrouw vermoordde'
Den Haag
Het is een enorme operatie voor Farid Ahmed om van zijn woonplaats Christchurch in Nieuw-Zeeland naar Den Haag te reizen. Twintig jaar geleden werd hij aangereden door een auto en liep hij een dwarslaesie op. Sindsdien zit hij in een rolstoel en dat maakt de urenlange reis – met tussenstops in Brisbane en Abu Dhabi – er niet makkelijker op. ‘Maar het is zo belangrijk hierbij aanwezig te zijn, dat ik de moeite er graag voor over heb.’
Tegen wil en dank is Ahmed sinds 15 maart een internationale beroemdheid. Hij woonde met zijn vrouw Husna het vrijdagmiddaggebed bij in de Masjid al-Noor-moskee in Christchurch, toen een 28-jarige terrorist uit Australië het vuur opende op moskeegangers. Verblind door racistische en extreemrechtse waanbeelden, vermoordde hij die dag ruim vijftig onschuldige mensen in twee islamitische gebedshuizen. De vrouw van Farid Ahmed was één van hen.
Wie was uw vrouw Husna?
‘Husna was een bijzondere vrouw. Ze was enorm liefdevol en had altijd een lach op haar gezicht. De laatste twintig jaar van haar leven gaf ze onbetaald les aan kinderen in de moskee. Onze gemeenschap heeft veel aan haar gehad, ze stond altijd voor iedereen klaar en was erg vrijgevig. Husna was een goede vriendin, een liefdevolle echtgenote en een geweldige moeder voor onze vijftienjarige dochter. Haar overlijden is een verlies voor de hele wereld.’
Welke rol speelt zij nu nog in uw leven?
‘Ik houd zielsveel van haar en huil iedere dag om haar gemis. Met haar sterven ben ik de helft van mijzelf kwijtgeraakt. Maar ik haal ook kracht uit haar overlijden. Ze gaf haar leven om anderen te redden – nu probeer ik mijn verdriet te gebruiken om hetzelfde te doen.’
Wat maakte u precies mee op die vreselijke 15 maart?
‘Mensen waren vredig aan het luisteren naar de preek van de imam toen ze opeens van achteren werden aangevallen. Ik was op dat moment niet in de grote zaal, maar in een kamer daarnaast. Ik zag de schutter niet, maar hoorde de schoten, het gegil, de chaos. Mensen zaten onder het bloed en renden in paniek naar mijn kamer. Ik heb mensen voor mijn ogen op de grond zien neervallen.
Voordat de schutter naar onze ruimte kwam, kon ik met een aantal mensen ontsnappen. Mijn vrouw probeerde intussen andere vrouwen en kinderen te redden. Toen ze daarna mij ging zoeken, werd ze neergeschoten.
Na de aanslag ging ik de moskee weer in en zag ik overal dode lichamen. Dat was vreselijk. Ik probeerde mensen te troosten die de schietpartij hadden overleefd. Ik was verdrietig, maar wist dat ik sterk moest blijven. Ze hadden iemand nodig die nog naar ze kon lachen.’
Wanneer hoorde u van de dood van uw vrouw?
‘Na twee uur werd ik gebeld door een politieman die vertelde dat mijn vrouw was omgekomen. Het voelde alsof de lucht op mijn hoofd viel, alsof alles om mij heen verdween. Dat duurde een paar seconden.’
En toen?
‘Als er iets vreselijks gebeurt, probeer ik dat te beredeneren. Ik ben nooit boos geweest om de moord op mijn vrouw. Mijn geloof leert mij dat ik woede in bedwang moet houden, dat ik kalm moet blijven. Woede is een vuur, en met vuur kun je een ander vuur niet doven. Als iemand boos is, moeten wij ons inhouden.’
Hoe kunt u kalm blijven als uw vrouw zojuist is vermoord? Dat gaat toch in tegen elk menselijk instinct?
‘De islam leert ons het belang van sabr: geduldig blijven als jou iets vreselijks overkomt. Dat deed de profeet Jakob toen hij hoorde dat zijn zoon was overleden. Alles in Gods handen leggen, jezelf volledig aan hem overgeven: dat is het geheim van sabrun jameel, de mooiste vorm van geduld. Zo probeer ik zonder te klagen mijn verdriet te accepteren en het om te zetten in liefde.’
Ook liefde voor de moordenaar van uw vrouw?
‘Mijn hele leven heb ik geleerd dat alle mensen broers en zussen zijn van één grote familie. Dus ja, ik heb de moordenaar lief als een broer. Soms maken we fouten, soms doen we gruwelijke dingen.
Maar we blijven broers en zussen, zoals vijf verschillende vingers samen één hand maken. Haat is nooit de oplossing voor problemen, en woede is een kolkende vulkaan die je hart verbrandt. Liefde is het antwoord. Altijd.’
Vraagt u zich weleens af: wat zou mijn vrouw willen dat ik doe?
‘Dít is wat mijn vrouw zou willen. Toen ik ruim twintig jaar geleden werd overreden door een auto, was mijn toestand zeer kritiek. Volgens de artsen was mijn overlevingskans 7 procent. Maar na twee weken in coma kwam ik weer bij bewustzijn. Ik zag mijn vrouw naast mij zitten. En weet je wat ze zei? Ze voelde sympathie voor de automobilist die mij had overreden. “Misschien had die arme jongen een slechte dag”, zei ze. “Misschien had hij daardoor te veel gedronken en deze enorme fout gemaakt.”
Mijn vrouw koesterde nooit wrok, maar had alle mensen lief. Dat geeft mij nu de energie om haar moordenaar niet te haten, maar hem te vergeven.’
U spreekt vandaag op een conferentie over religieuze intolerantie. Heeft de aanslag in Christchurch u wat dat betreft somber gestemd?
‘Toen ik was ontsnapt aan de aanslag en schuilde achter de moskee, dacht ik direct aan grote dingen. Wat betekende dit voor het geweld tegen moslims? Hoe zouden jonge mensen hierop reageren en hoe kijkt de rest van de wereld hiernaar?
De dagen daarna waren erg hoopvol, het werd duidelijk dat bijna alle mensen erg vredelievend zijn.
Onze premier Jacinda Ardern zei: “Wij zijn één, we moeten ons verdriet samen delen.” Ons land werd getroffen door één brok haat, maar onze inwoners hebben die verwisseld met miljoenen uitingen van liefde. Dat hebben we keihard nodig.’
Veel mensen vinden het afschuwelijk wat er in Christchurch is gebeurd, maar zeggen ook: de islam is een slechte religie die aanzet tot geweld. Wat zou u tegen die mensen willen zeggen?
‘Het is goed dat mensen vertellen wat ze vinden, ook als dat negatief is over de islam en moslims. Veel ruzies ontstaan door miscommunicatie en onwetendheid.
Veroordeel iemand daarom niet als hij iets vervelends zegt, maar vraag wat hij bedoelt en begin een goed gesprek.
Waar mensen samenkomen, maakt de duisternis plaats voor het licht. Die verantwoordelijkheid hebben wij allemaal.’ <
Farid Ahmed spreekt vandaag in Den Haag op een internationale conferentie tegen discriminatie op basis van religie of levensovertuiging. Op de bijeenkomst wisselen deskundigen en betrokkenen ervaringen uit en wordt gesproken over de strijd tegen onverdraagzaamheid. Ook minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken, religiegezant Jos Douma en VN-mensenrechtenrapporteur Ahmed Shaheed zijn aanwezig op de conferentie.