Groei economie valt terug, koopkracht naar nul

De vergrijzing zet nu echt door, stelt het CPB vooruitblikkend in zijn vandaag gepubliceerde Middellangetermijnverkenning. Het is voor het eerst dat de bevolking in de leeftijdscategorie van 15 tot 75 jaar afneemt en dat gegeven zal het economisch beeld voor de jaren 2022-2025 nadrukkelijk gaan bepalen. Dit gaat groei en koopkracht kosten, verwacht het planbureau. 

Doordat het aantal ouderen stijgt, zullen bijvoorbeeld de kosten voor de zorg en AOW stijgen. In 2025 komen de zorgkosten uit op zo’n 100 miljard euro. De vergrijzing zal de komende jaren leiden tot een uitstroom van oudere werknemers, de vraag naar zorgpersoneel zal wel fors blijven stijgen, denken de rekenmeesters.

Zij verwachten dat het nog een hele klus zal worden om voldoende gekwalificeerde zorgwerknemers en zelfstandigen te vinden. Tussen 2021 en 2025 zijn zo’n 135.000 extra mensen nodig. Als het niet lukt om genoeg verpleegkundigen en ander zorgpersoneel te vinden, zou dit wel eens kunnen leiden tot de terugkeer van lange wachtlijsten. 

Voor de koopkracht schetsen de rekenmeesters van het CPB ook een somber beeld. De lonen stijgen tussen 2022 en 2025 wel iets, maar van dat extraatje merken mensen in hun portemonnee vrij weinig. ,,Dit komt doordat de beperkte stijging van de reële cao-lonen teniet wordt gedaan door hogere zorgpremies, lastenverzwaring in de loon- en inkomensheffing en hogere pensioenpremies”, aldus het planbureau.

Voor gepensioneerden ziet het er nog somberder uit. In zijn berekeningen hebben de rekenmeesters de hervorming van het pensioenstelsel meegenomen en omdat de ultralage rente de dekkingsgraden onder druk zet en pensioenfondsen niet langdurig in onderdekking kunnen verkeren, gaan zij ervan uit dat een grote groep gepensioneerden gekort zal worden. De kortingen van de grote pensioenfondsen PME, PMT, ABP en PFZW bedragen gemiddeld ongeveer 2,5 procent per jaar gedurende de jaren 2021-2023.

Begrotingstekort

Het Rijk hield de afgelopen jaren geld over, maar naar verwachting van de rekenmeesters komt daar binnenkort een einde aan. Aan het eind van deze kabinetsperiode ontstaat weer een tekort op de begroting en dat houdt de komende jaren aan. Meer zorguitgaven en minder gasbaten leiden tot het begrotingstekort in 2022-2025. 

Economen speculeren de laatste tijd  vaker over een krimp van de economie die aanstaande zou kunnen zijn. Het CPB rekent daar nog niet op, al loopt de groei wel terug.