Direct naar artikelinhoud
MinaretEildert Mulder

Duivels dilemma voor de Chinese overheid: wat doe je met moslims die zich niet laten hersenspoelen?

Als er op een populatie van zesduizend mensen in een half jaar honderdvijftig sterfgevallen zijn, dan is er iets mis. Zeker als de meeste personen binnen die groep ergens tussen de vijftien en de zestig jaar zijn. Onder normale omstandigheden overlijden vooral mensen die de zestig zijn gepasseerd.

Het is daarom alarmerend als het klopt dat er in een van de talloze hersenspoelkampen in de West-Chinese regio Xinjiang honderdvijftig en misschien zelfs tweehonderd mensen zijn gestorven in de tweede helft van 2018. Bij elkaar zitten in al die kampen, zogenoemde instituten voor beroepsonderwijs, ongeveer anderhalf miljoen moslims gevangen. In dat ene bewuste kamp verblijven tussen de vijf- en zesduizend mensen. Gezien de leeftijden hadden daar in een half jaar zoiets als tien sterfgevallen mogen zijn, misschien wat meer, maar in elk geval lang geen honderdvijftig.

Er is dus iets vreemds aan de hand in kamp 1 in de ‘township’ Ucha, ‘prefectuur’ Aksu. Als andere kampen soortgelijke sterftecijfers hebben, dan zou dat betekenen dat de afgelopen paar jaar in Xinjiang tienduizenden gevangenen zijn overleden.

Een jaar geleden berichtte Radio Free Asia (RFA) dat er drie kampen waren in Ucha. Het radiostation vernam dat van een politiefunctionaris. Kamp 3 is voor ‘lichte gevallen’, mensen die bijles Chinees krijgen. De ruim tien miljoen voornamelijk Oeigoerse moslims in Xinjiang, de helft van de bevolking, spreken een eigen Turkse taal. Hun ‘gebrekkige Chinees’ maakt hen zogenaamd ongeschikt voor de arbeidsmarkt, blijkbaar ook de universitair geschoolden onder hen, want ook die krijgen een ‘beroepsopleiding’. Tot het leeraanbod behoort het klassikaal opdreunen van wijsheden van de Chinese president Xi Jinping.

De kampen 1 en 2 zijn voor zware gevallen: mensen die godsdienstonderwijs hebben gehad of naar Mekka zijn geweest of in een ‘verkeerd’ buitenland hebben gestudeerd waar ze foute ideeën hebben opgedaan.

Loslippig op een feestje

De hoofdcommissaris van Ucha, Himit Qari, zelf Oeigoer, heeft meegedaan aan het oppakken van moslims. Onlangs was hij loslippig op een feestje. Hij toonde medelijden met de gevangenen in kamp 1 en klaagde dat er zoveel van hen overleden. Hij moet zijn verlinkt, want sinds vorige maand zit ook hij vast, voor ‘verraad van staatsgeheimen’. Die aanklacht erkent impliciet dat het klopt wat hij over die vele doden zei. Als je onzin kletst, verraad je onzin en geen geheimen.

RFA onderzocht zijn geval en stuitte toen op de tweehonderd doden in dat ene kamp. Vorige week kwam een bevestiging van een andere politiefunctionaris, met een correctie. Er waren volgens hem honderdvijftig doden. Nog altijd verdacht veel.

De klachten over die kampen zijn eindeloos: slecht eten, mishandeling, geestelijke terreur, dwangarbeid. Voor het eerst komen er nu cijfersnaar buiten over doden. De Chinese overheid staat voor een duivels dilemma. Ze dacht dat je mensen kunt veranderen via hersenspoeling, maar dat lukt niet altijd. Er zullen inderdaad gevangenen zijn die na maanden geestelijke foltering en indoctrinatie breken met de islam. Hen zou je ‘zonder risico’ kunnen vrijlaten. Maar wat doe je met ‘cursisten’ die zich juist vastklampen aan de islam of van ellende radicaliseren?

Laten we het er vooralsnog op houden dat al die honderdvijftig mensen een natuurlijke dood zijn gestorven, maar dan wel onder zeer onnatuurlijke, macabere omstandigheden, gecreëerd door een gestoorde overheid.

In de rubriek ‘In de schaduw van de minaret’ leest u bespiegelingen over de islamitische wereld van Eildert Mulder, arabist en oud-redacteur van Trouw.

Lees ook:

China sluit Oeigoerse kinderen op in kostscholen, zonder dat hun ouders dit weten

Oeigoerse kinderen worden in gesloten kostscholen omgevormd tot brave Chinezen. De Duitse onderzoeker Adrian Zenz heeft in samenwerking met de BBC achterhaald dat China ook jonge kinderen opsluit.

Een verbijsterend inkijkje in een Chinees opvoedkamp, waar moslims worden opgevoed tot ‘echte Chinezen’

Een tv-ploeg kreeg toegang tot een kamp in de regio Xinjiang, waar moslims opgevoed worden tot ‘echte Chinezen’