‘Belicht eens een onderwerp vanuit de Joodse kant’
Bestrijding van antisemitisme lukt volgens de voorzitter van het Centraal Joods Overleg Eddo Verdoner alleen met inzet van alle Nederlanders. Hij roept Joodse landgenoten op het voortouw te nemen.
De Kristallnacht is vorig weekend herdacht, de prelude van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Tijdens die herdenking bespreken we ieder jaar het antisemitisme en de mogelijke aanpak daarvan.
Het Centraal Joods Overleg (CJO) pleit voor een brede coalitie van scholen, redacties en geloofsgemeenschappen, die gemeenschappelijk optrekken tegen antisemitisme. Enkel een verenigd front heeft zin. Om dat te kunnen begrijpen, moeten we terug naar deze donkere dag in de geschiedenis, 9 november 1938.
Eind jaren dertig broeide het in de Duitse samenleving. Burgers voelden zich gefrustreerd en onderbedeeld. De onrustige sfeer van toen was een vruchtbare bodem voor samenzweringstheorieën. Na de moord op de Duitse diplomaat Ernst vom Rath in Parijs op 7 november 1938 ging het mis. De nazi’s zetten hun geoliede propagandamachine direct in om de Joden als volk de schuld te geven van alle problemen in het land. Twee dagen later gaven ze opdracht aan hun fascistische bendes om Joodse burgers in Duitsland aan te vallen. Die avond herinneren we als de Kristallnacht.
Honderden Joden vonden de dood. 30.000 Joden werden zomaar van straat gehaald en naar concentratiekampen afgevoerd. Ontelbare ruiten van Joodse huizen en winkels sneuvelden. Het geluid van brekend glas was de ijzingwekkende aankondiging van de Shoah.
Haat en rancune
Denk niet dat deze Kristallnacht het werk was van ontevreden studenten of doorgeslagen populisten. De ideologische basis werd ook omarmd door superieure geesten als de filosofen Martin Heidegger en Carl Schmitt en de componist Richard Strauss. En zoals Heine zei: wanneer haat en rancune de overhand verkrijgen, zullen eerst boeken en dan mensen verbrand worden.
Ook vandaag zien we antisemitische fabels over de schuld van de Joden opdoemen. Dit keer niet vanuit de overheid, maar op sociale media en op websites van extremistische groeperingen. Of het antisemitisme komt via de schotel binnen uit landen die het wel van staatswege propageren.
Voor mij is de strijd tegen antisemitisme een strijd van alle Nederlanders. Als enkel Joden tegen antisemitisme strijden, is de zaak bij voorbaat verloren. Het bewaken van de veiligheid van de Joodse gemeenschap is primair een taak van de gehele samenleving en in het bijzonder van de overheid.
Iedereen weet ook dat antisemitisme niet verdwijnt als Joden zich schuilhouden. Meer nog dan in enige Europese natie waren de Joden in de periode voor de Kristallnacht geïntegreerd in de Duitse samenleving. Velen toonden vol trots hun IJzeren Kruis, de onderscheiding voor hun patriottische inzet tijdens de Eerste Wereldoorlog. En toch maakte dit geen verschil.
Publieke nieuwjaarswens
Onbekend maakt onbemind. Daarom moet scholing over het Jodendom (en andere religies) verplicht in het lesprogramma opgenomen worden. Laat alle klassen kennis maken met Joodse cultuur en hoe deze onlosmakelijk verbonden is aan onze Nederlandse identiteit.
Aan de regering vraag ik om bij het Joodse nieuwjaar eens een publieke nieuwjaarswens naar de Joodse gemeenschap te uiten. Laat de premier een dergelijke boodschap uitspreken, bijvoorbeeld aan het eind van zijn wekelijkse gesprek met de NOS. Dat zou onderstrepen dat ook vandaag de Joodse gemeenschap en haar cultuur een tastbaar en onlosmakelijk deel vormen van de Nederlandse samenleving.
Vervolgens resteert de vraag: wat is het Joodse antwoord op antisemitisme? Het Joodse antwoord moet zijn om onze eigen identiteit met nog meer trots te beleven. Vraag eens of je op een school iets mag vertellen over je achtergrond. Vertel over een Joodse feestdag of een alledaags dilemma in het beleven van je Joodse identiteit.
Aan alle Joodse columnisten, BN’ers en influencers vraag ik: belicht eens een onderwerp vanuit Joodse kant. Schrijf eens over een maatschappelijk dilemma vanuit Talmoedisch perspectief. Vertel eens over wat uw Joodse identiteit voor u betekent en hoe u het Jodendom vandaag de dag beleeft.
En aan alle Joden in ons land vraag ik ten slotte: wees wie je bent, beleef je identiteit naar binnen en naar buiten toe. Kom uit voor wie je bent, en voel nooit enige schroom om daarover te spreken. Alleen dan geven we antisemitisme het nakijken.
