Extreemrechts zorgt voor aardverschuiving bij verkiezingen Spanje

Update/videoDe extreemrechtse partij Vox heeft voor een aardverschuiving gezorgd bij de Spaanse verkiezingen. Kwam het in april dit jaar voor het eerst in het parlement met 24 zetels, nu slaagde de partij erin het aantal zetels ruim te verdubbelen tot 52. Vox, geleid door de 43-jarige Santiago Abascal, is daarmee de derde partij van het land, achter de twee historische rivalen, de sociaaldemocraten (PSOE) en de conservatieven (PP).

Edwin Winkels 11 nov. 2019 Laatste update: 11-11-19, 08:19

Die eersten, met demissionair premier Pedro Sánchez (PSOE) aan het hoofd, wonnen net als in april de verkiezingen, maar niet met de winst waarop ze hoopten; zij verloren licht en komen uit op 120 zetels. Daarmee wordt het er voor Sánchez niet eenvoudiger op om nu wel een (progressieve) regering te vormen, iets wat hem de afgelopen maanden niet lukte.

De conservatieve volkspartij PP herstelde zich van de grote klap die het in april incasseerde. Van 66 zetels is de partij gestegen naar 87. Diens leider, Pablo Casado, zal echter ook niet genoeg steun voor een rechtse coalitie kunnen vergaren. Hij heeft er geen probleem mee om samen met het omstreden Vox te gaan regeren, maar het gematigder Ciudadanos (Burgers) incasseert een grote klap. De partij verliest maar liefst 47 van zijn 57 zetels. Samen blijven de drie partijen ver van een conservatieve meerderheid van 176.

Gok pakt verkeerd uit

De gok van Sánchez, die vorig jaar dankzij een motie van wantrouwen tegen de toen zittende premier Rajoy (PP) aan de macht kwam, om afgelopen zomer géén coalitie met de linkse protestpartij Unidas Podemos aan te gaan en op nieuwe verkiezingen af te stevenen, pakte dus verkeerd uit. Hij dacht, onder meer met het herbegraven van dictator Franco, twee weken geleden, winst te gaan boeken. Ook Podemos verloor fors en kwam uit op 35 zetels.

De grote winst gaat dus juist naar Vox, een partij geleid door veel mensen die met het vroegere Spanje van Franco flirten en van de eenheid van Spanje hun belangrijkste speerpunt hebben gemaakt. Vox, dat vanavond talloze media de toegang tot zijn verkiezingsbijeenkomst heeft verboden, spint garen bij de onlusten die de laatste weken in Catalonië hebben plaatsgevonden. In de rest van Spanje blijken veel kiezers op deze manier steun te betuigen aan een streng optreden tegen de onafhankelijkheidsambities van de helft van de Catalanen.

Die vergroten hun rol in het parlement na vandaag trouwens ook. ERC (van de tot 12 jaar cel veroordeelde Oriol Junqueras) en PxC (van de naar België gevluchte oud-premier Puigdemont) zouden hun 22 zetels behouden, maar naast hen komt het nog radicalere CUP ook in het sterk gefragmenteerde parlement.