D66-achterban wil het ‘D66-gevoel’ terug

Er is minder discussie over de koers dan bij bijvoorbeeld het CDA en VVD, die beide op zoek zijn naar een nieuw verhaal. Bij D66 is de richting al duidelijk: de partij wil socialer en radicaler worden. Fractievoorzitter Rob Jetten heeft die lijn dit voorjaar ingezet met zijn Kerdijklezing over ‘radicale kansengelijkheid’.

Het ongeduld bij de leden zit elders: wat zijn de concrete, nieuwe ideeën van D66 die daarbij horen? Hoe houdt D66 in de coalitie met VVD, CDA en ChristenUnie genoeg kleur op de wangen?

Een uitstekende snelheidsgrens 

Op het partijcongres, zaterdag in Breda, kreeg D66 een waarschuwing van de achterban: het geluid van de partij moet eigenzinniger klinken. Fractievoorzitter Rob Jetten wijst naar de eigen D66-ministers, die meer moeten ‘verrassen’.

Neem een maximumsnelheid van 90 kilometer per uur op de snelweg. Rob Jetten zelf lachte het idee eerst nog weg. “We willen nog wel een beetje doorrijden”, vond hij deze week, toen de jongerenafdeling van D66 het voorstel lanceerde. Maar na het partijcongres van zaterdag weet Jetten beter. Zijn leden hadden een ander antwoord van hem verwacht.

Het congres vindt 90 kilometer per uur op de snelweg een uitstekende snelheidsgrens, niet alleen omdat het beter is voor de stikstofuitstoot, het klimaat en de doorstroming van het verkeer in het algemeen. Maar vooral ook omdat het een voorstel is waarmee D66 zijn eigenzinnige, radicale gezicht weer laat zien.

Een meerderheid van de leden gaf via een motie de D66-fractie en -ministers een stevige waarschuwing. De motie was ingediend door de jongerenafdeling van de partij, die vindt dat ‘elitepartij’ D66 in een ‘winterslaap’ verkeert, qua ideeën. “Waar is de passie voor onze idealen, waar zijn de vurige discussies wanneer deze geschonden worden”, verwoordde jongerenvoorzitter Annabel Broers de onvrede die bij veel leden leeft sinds D66 regeert.

Ook fractievoorzitter Rob Jetten vindt dat D66 te weinig verrassend is, maar wijst daarbij vooral naar de eigen ministers. Die moeten minder afwachtend zijn, net als het hele kabinet Rutte-III, is zijn kritiek. “Laat daadkracht niet aankomen op uitspraken van de rechter. Laat je oren niet hangen naar de luidste toeter op het Malieveld”, hekelde Jetten, die daarvoor van de zaal op het najaarscongres een luid applaus kreeg. Hij wil meer geld voor wetenschap en ­innovatie, elektrische vliegtuigen, een gekozen burgemeester, een humaan migratiebeleid en een recordaantal nieuwe woningen.

Na twee jaar regeren is Jetten tevreden over wat de partij heeft bereikt. “Toen we begonnen heb ik me afgevraagd wat we in vredesnaam in deze coalitie te zoeken hadden. Dat is nu wel anders. We hebben onze rol gezocht én gevonden”, met onder andere een Klimaatakkoord en pensioenakkoord.

Volgens Jetten valt het ook wel mee met de onvrede onder de achterban. “Van alle coalitiepartijen waarderen onze kiezers de resultaten van dit kabinet het meest.” Hij wees er nog eens op dat de fractie tegenover het kabinet een eigen koers vaart en ook met oppositiepartijen optrekt, los van een regeerakkoord. “Wij laten ons niet de wet voorschrijven”, zei Jetten, verwijzend naar de ergernis die de D66-proefballonnetjes soms geven bij coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie.

Ondertussen heeft de D66-fractie de handen vol aan kritiek van leden op het onderwijsbeleid van de eigen D66-minister Van Engelshoven voor de universiteiten, en het uitblijven van structureel geld voor de lerarensalarissen. Leden zijn ‘het D66-gevoel kwijt’, klaagden ze. Kamerlid Paul van Meenen legde nog eens uit dat D66 strijdt voor structureel geld, samen met GroenLinks en de SGP. Maar dat zal er pas komen in een volgend kabinet.

Bij de sessie voor een nieuw verkiezingsprogramma voor 2021 kwamen leden alvast met eigen voorstellen: een basisinkomen, een ‘negatieve inkomensbelasting’, radicalere plannen voor klimaat. En, onvermijdelijk, structureel meer geld voor onderwijs.

Lees ook: 

Sigrid Kaag is de troef van D66, wordt ze ook de volgende lijsttrekker?

D66 zet minister Sigrid Kaag (buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking) prominent op het podium tijdens het partijcongres zaterdag. Sommigen prijzen haar al als de vrouwelijke Van Mierlo.

CDA’ers reageren geprikkeld waar het de toekomst van de boer betreft

De toekomst van de boeren is een open zenuw voor het CDA. Aanpassing van één woord over landbouw-export in de toekomstvisie haalt de kou zaterdag op het CDA-congres voor even uit de lucht.