Weet u het nog? De belangrijkste mensen in de entourage van de minister-president waren op de hoogte van het bestaan van het (inmiddels beroemde) ‘bonnetje’. Maar Mark Rutte zélf kon zich niet herinneren dat hij persoonlijk kennis droeg van het staatsbetalingsbewijs aan een van ‘s lands grootste criminelen.

In de directe omgeving van de VVD-premier vielen liberale bewindspersonen als kastanjes uit een boom in een meedogenloze herfststorm. Maar ook het verlies van zijn politieke vrienden Opstelten en Teeven hielp niet om het geheugen van de eerste minister van ons land te ‘activeren’.

Datzelfde gold voor memo’s over het afschaffen van de dividendbelasting. “Ik heb er simpelweg geen actieve herinnering aan,” repeteerde Rutte ogenschijnlijk onaangedaan.

Wat is er toch mis met het geheugen van de minister-president? Wat betekent het wanneer Rutte zegt dat hij geen ‘actieve’ herinnering heeft aan relevante politieke feiten, die maar al te vaak collega-politici in de problemen brengen?

Kun je überhaupt een ‘actieve’ herinnering aan iets hebben? Of is het een politieke bezweringsformule die slechts tot doel heeft de premier te laten overleven? 

Kun je überhaupt een ‘actieve’ herinnering aan iets hebben? Of is het een politieke bezweringsformule die slechts tot doel heeft de premier te laten overleven?

In de kwestie rondom de burgerdoden is het opnieuw raak. Waar CDA-minister Bijleveld zich zwetend door een moeilijk debat worstelde, waarin de vraag centraal stond waarom de Kamer niet wist dat een Nederlandse F-16 vele tientallen burgerdoden had gemaakt, liet Mark Rutte weten daar nog nooit iets over gehoord te hebben.

‘Er staat me niets van bij’, was zijn variant op ‘ik heb er geen actieve herinnering aan’. Om zich in te dekken voegde Rutte er aan toe dat hij mogelijk wél door zijn ambtenaren over de onschuldige burgerdoden was geïnformeerd, maar alsof het iets perifeers betreft, liet de minister-president vervolgens zijn bekende geheugenmantra het vuile werk doen.

‘Er staat me niets van bij’, was zijn variant op ‘ik heb er geen actieve herinnering aan.

Vraag is nu hoe lang dit nog goed kan gaan? Ruttes haperende geheugen als het gaat om grote en essentiële politieke gebeurtenissen begint steeds meer te voelen als een middelvinger die zonder enige gêne wordt opgestoken naar het volk. 

Zijn geheugenverlies is onwaarachtig. Zeker nu minister Bijleveld per ommegaande liet weten dat de premier destijds wel degelijk is geïnformeerd over de ‘mislukte’ bomaanval onder Nederlandse vlag.

Wat te doen met een minister-president die oprecht niet meer weet of hij is geïnformeerd over een militaire operatie onder zijn verantwoordelijkheid waarbij tientallen burgers zijn omgekomen? Je zou zeggen geen alledaags politiek feit. Een premier die zoiets ‘vergeet’ kan wellicht beter iets anders gaan doen. 

Een premier die zoiets ‘vergeet’ kan wellicht beter iets anders gaan doen. 

Een minister-president die echter tientallen burgerdoden bewust bagatelliseert door net te doen alsof het een triviaal feit is dat hij is ‘vergeten’, maakt het nog bonter, omdat hij het parlement en de burgers van zijn land moedwillig een rad voor ogen draait. 

En daarmee is Rutte in de politieke gevarenzone terechtgekomen. Zijn status is vergelijkbaar met die van oud-D66-leider Alexander Pechtold pakweg een jaar of twee geleden, toen duidelijk werd dat deze op de grens van zijn politieke houdbaarheid functioneerde. Hoe dat afliep weten we inmiddels.

Het kan dan ook haast niet anders dan dat de VVD-premier zijn D66-collega met rasse schreden achterna gaat. Het broze vaasje dat hij zegt te willen beschermen vertoont inmiddels zo veel scheuren, dat het niet lang meer duurt alvorens het in Ruttes handen compleet verbrijzelt.