Twaalf schade-experts verder, maar geen oplossing aardbevingsschade
Hij wordt er gek van. Eerst werden de scheuren in het huis van Richard Brachwitz in het Groningse Borgsweer door de NAM deels erkend als aardbevingsschade. Later werd dat weer ingetrokken. Achterstallig onderhoud en een fout in de bouwconstructie zouden toch de oorzaak zijn, aldus het gaswinningsbedrijf.
Brachwitz is een van de mensen die vandaag Freek de Jonge op bezoek kreeg. De cabaretier wil dat we ons veel bewuster zijn van de problemen die in Groningen spelen door de gaswinning. Komende week trekt De Jonge door de provincie en gaat hij in gesprek met bestuurders en gedupeerden, onder wie dus Brachwitz.
Die kreeg twee jaar geleden nog te horen van schade-experts van de NAM dat de schade aan zijn huis was ontstaan door aardbevingen als gevolg van de gaswinning. De scheuren werden hersteld, maar ze kwamen terug na nieuwe bevingen. Opnieuw kwam iemand de schade opnemen. Maar nu heette het dat de schade niet was veroorzaakt door bevingen, maar door achterstallig onderhoud en fouten in de bouwconstructie.
Brachwitz snapte daar niets van en liet nog een expert naar de schade kijken. Die gaf hem gelijk, waarna een pingpongspel over de schuldvraag begon. Inmiddels is hij, twaalf schade-experts verder, radeloos.
De in Groningen geboren Freek de Jonge kan de onmacht van de Groningers niet langer aanzien. Hij besloot voor hen in actie te komen. Eerder was hij laconiek over de schade door de gaswinning, maar na een bezoek aan de provincie is hij daar anders over gaan denken. Hij hoorde daar de persoonlijke verhalen van Groningers die al jaren proberen erkenning te krijgen voor de schade aan hun huizen.
De Jonge noemt de situatie in Groningen het "grootste naoorlogse schandaal", maar de rest van Nederland is zich volgens hem niet bewust van de omvang ervan. De gezagsgetrouwe en niet erg mondige Groningers worden aan hun lot overgelaten in de strijd tegen twee van de grootste oliemaatschappijen ter wereld, vindt hij. Hij doelt daarmee op de twee eigenaren van de NAM: Shell en Exxon. De Jonge vreest dat de Groningers in de armen van populisten worden gedreven als de overheid niets doet.
De Jonge heeft voor zijn tour een strijdlied gemaakt:
De cabaretier ging ook langs bij drie boeren die naar eigen zeggen in de problemen zijn gekomen door de gaswinning. Een van hen is de familie Arkema uit Noordbroek. Zij hebben een monumentale boerderij uit 1730. De boerderij is altijd in het bezit geweest van de familie, van generatie op generatie. Maar de jongste telg zal het bedrijf niet meer kunnen overnemen, omdat de boerderij total loss is verklaard.
In eerste instantie werden de aardbevingen als oorzaak aangewezen, later draaide de NAM dat grotendeels terug, zegt de familie. Er is 14.000 euro schadevergoeding toegekend, maar volgens de door de schade-expert die de familie in de arm nam kost het herstel van het monument zeker een miljoen euro.
De Jonge gaat ook langs verschillende kerken, zoals het 13e-eeuwse kerkje van Godlinze; eveneens een monument. Alle kaarten voor die bijeenkomst zijn uitverkocht, net als voor de bijeenkomsten in andere kerken.
