Straf voor ontsnappen uit gevangenis: 'Niet uit te leggen' dat dat nu wel mag

Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) wil ontsnappen uit gevangenissen of ontkomen aan elektronisch toezicht zoals een enkelband strafbaar stellen. Op dit moment kunnen gedetineerden die proberen te ontsnappen niet strafrechtelijk worden aangepakt, tenzij ze geweld gebruiken. ‘Onrechtvaardig en niet uit te leggen’, meent de bewindsman.

Maarten van Ast 05-11-19, 11:59 Laatste update: 05-11-19, 12:49

Sander Dekker, minister voor Rechtsbescherming © ANP

Onder anderen regeringspartijen CDA en VVD willen al langer de wet op dit terrein veranderen. Dekker liet op verzoek van de Tweede Kamer onderzoeken of ontsnappen uit detentie, maar ook het schenden van bijzondere voorwaarden of ontkomen aan elektronisch toezicht strafbaar gesteld kan worden.

En dat kan, laat hij vandaag in een brief aan de Kamer weten. Hij wil in ieder geval onttrekking aan vrijheidsbeneming strafbaar stellen. ‘Ter verduidelijking van deze strafbaarstelling, noem ik een voorbeeld. In 2018 ontvluchtte een gedetineerde uit de gevangenis door zich te verstoppen in een vuilniszak, die door een handlanger naar buiten werd vervoerd. De handlanger werd vervolgd en veroordeeld wegens hulp bij ontsnapping (artikel 191 Sr), terwijl de gedetineerde niet strafrechtelijk kon worden aangepakt.’

Het voorbeeld steekt de minister. ,,In de gevangenis zit je niet voor niets. Nu is hulp bij ontsnappen wél strafbaar. Maar ontsnappen zélf niet. Dat is onrechtvaardig en vind ik niet uit te leggen. Dat moet dus anders.’’ Ontsnappen ‘ondermijnt het gezag van justitie en brengt gevoelens van onveiligheid teweeg in de samenleving’.

Enkelband

De onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam stellen dat ook onttrekking aan elektronisch toezicht - zoals het vernielen van een enkelband - strafbaar zou kunnen worden, maar dat dat nu ook al mogelijk is op grond van vernieling. ‘Dit maakt dat ik de toegevoegde waarde en de voor- en nadelen goed wil afwegen voordat ik besluit om ook onttrekking aan justitieel toezicht door sabotage van een enkelband zelfstandig strafbaar te stellen’, schrijft Dekker.

Er zijn overigens wel voorbeelden waarbij een ontsnappingspoging wél extra straf opleverde. Zo kreeg Benaouf A., die een celstraf van twaalf jaar uitzit voor een liquidatieopdracht, een hogere straf nadat hij in 2017 met behulp van een groep handlangers op spectaculaire wijze met een helikopter poogde te ontsnappen uit de gevangenis in Roermond. Hij had daarbij ook, zo oordeelde justitie, geassisteerd in de ontsnappingspoging van anderen. En dat is wel strafbaar.

Dekker verwerkt zijn plannen in een wetsvoorstel dat in de loop van volgend jaar in consultatie moet gaan.