IS-vrouwen: ‘Laat de kinderen niet in handen van Assad vallen’

Nog nooit was er in Nederland een proces over zoveel Syriëgangers tegelijk. Nog nooit waren er dan ook zoveel bezorgde, maar ook boze familieleden naar de rechtbank gekomen. Boos op hun kinderen, neven en nichten die ooit besloten naar Syrië te gaan en zich daar aan te sluiten bij Islamitische Staat. Bezorgd over de kinderen die ze meenamen of daar kregen. En boos op de Nederlandse staat die weigert die kinderen terug te halen. ,,Ik vind het mooi dat hier nu zo’n groot proces is. Kijk, de vrouwen zullen moeten boeten voor hun misdaden. Maar we doen dit voor de kinderen”, zegt een familielid van een van de vrouwen.

Die vrouwen eisten gisteren in kort geding voor de rechtbank in Den Haag dat Nederland hen en hun 56 kinderen (eentje werd pas twee weken geleden geboren) zo snel mogelijk weghaalt uit de detentiekampen in Noord-Syrië waar ze nu verblijven. De situatie in de overbevolkte kampen is erbarmelijk, de hygiëne slecht. Van de 56 kinderen is er niet een ouder dan 12 jaar, de helft is jonger dan 3. Volgens verschillende hulporganisaties zijn er de afgelopen maanden meer dan honderd kinderen omgekomen.

Daarnaast dreigt er gevaar nu de Koerden, die de kampen bewaken, terrein moeten prijsgeven. ,,Als Nederland niets doet, krijgt de Syrische president Al-Assad de kinderen straks in handen”, stelde advocaat Tom de Boer namens de vrouwen. Die president is de afgelopen jaren van talloze mensenrechtenschendingen beschuldigd.

De Nederlandse staat stelde ook gisteren echter niet van plan te zijn de vrouwen en hun kinderen te gaan ophalen. Beleid is dat Nederland pas helpt als ze zich zelf melden bij een Nederlands consulaat of ambassade in Turkije of Irak. Die zijn echter voor de meeste vrouwen onbereikbaar.

,,Het lot van de kinderen laat de Staat niet onberoerd”, zei de landsadvocaat in de rechtbank. ,,De Staat betreurt het dat hun ouders ze hebben meegenomen naar Syrië en dat ze daar nu nog zijn. Maar hun lot kan er niet toe leiden dat Nederland haar beleid wijzigt. Hun ouders hebben er zelf voor gekozen naar Syrië te gaan.” Het is dan ook niet aan de Staat om Nederlandse ambtenaren onveilig gebied in te sturen om de vrouwen op te halen. Ook de aangeboden Amerikaanse steun doet daar niets aan af.

Daarnaast vreest Nederland dat de vrouwen en mogelijk ook de kinderen bij terugkeer een gevaar voor de veiligheid kunnen vormen. ,,We zien de vrouwen niet als minder gevaarlijk dan de mannen.”

Juist een reden om ze terug te halen, betoogde advocaat Andre Seebregst,want dat is de meest veilige optie. ,,Ze zullen ooit een keer terugkomen, want het zijn Nederlanders. Als we ze nu halen, hebben we maximale controle. Dan worden de vrouwen direct bij aankomst aangehouden en vervolgd.” De kinderen zullen worden ondergebracht bij familie of pleeggezinnen.

Of het een optie is wel de kinderen, maar niet de vrouwen terug te halen, wilde de rechter weten? Seebregts: ,,De Koerden laten de kinderen niet zonder hun moeders gaan, die weten ook dat ze anders nooit meer van die vrouwen afkomen.”

De advocaten willen zo snel mogelijk een beslissing omdat de situatie in Noord-Syrië steeds schrijnender en complexer wordt. De rechtbank beslist nu op 11 november. De advocaten vragen ook een dwangsom van 2000 euro per dag voor elk van de 79 eisers in het geval de Staat, zoals eerder is gebeurd, een rechterlijke uitspraak naast zich neerlegt.

De bezorgde familieleden komen op 11 november weer terug. ,,Het was een goede zitting. Maar eigenlijk weten we nu nog steeds niets.”