Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Moslims in Dialoog duldt geen enkele tegenspraak

Actiegroep Moslims die zich negatief uitlaten over de radicale islam, kunnen rekenen op intimidatie. Actiegroep Moslims in Dialoog rekent online af met ‘afvalligen’.

Illustratie Roel Venderbosch

De organisator van een studiedag over radicalisering krijgt vorig jaar april een anoniem telefoontje. De beller stelt zich voor als Ali Özman van de organisatie ‘Moslims in Dialoog’. Özman zegt dat een van de sprekers tijdens de studiedag beter van het programma geschrapt kan worden. Deze spreker, jongerenwerker en CDA-politicus Ibrahim Wijbenga, zou onbekwaam zijn en bovendien liegen over zijn cv.

De organisatie doet navraag; de beschuldiging blijkt niet te kloppen. Twee weken later belt Özman weer. Deze keer is de toon minder vriendelijk: waarom staat charlatan Wijbenga nog steeds op het programma? Özman dreigt naar de media te stappen om de studiedag zwart te maken, als Wijbenga niet wordt geschrapt. Naar aanleiding van het telefoongesprek wordt de politie ingeschakeld om de studiedag te beveiligen.

Het is een voorbeeld van de werkwijze van Moslims in Dialoog: een online actiegroep die zegt voor dialoog te zijn, maar in werkelijkheid het debat juist probeert te verstoren. Op Twitter en Facebook ageert de actiegroep tegen vermeende onderdrukking van moslims. Bombardementen in Syrië, rechtszaken tegen jihadisten, negatieve mediaberichtgeving rondom de islam: het zijn volgens de actiegroep allemaal voorbeelden van de oorlog die het Westen zou voeren tegen de islam. De actiegroep maakt haar tegenstanders online zwart.

Niet te traceren

De politie weet niet wie de activisten zijn. Ondanks aangiftes is het niet gelukt ze te traceren. NRC heeft hun werkwijze in kaart gebracht. Hoe verging het bijvoorbeeld Wijbenga, een van de doelwitten van Moslims in Dialoog, sinds hij in de media naar voren treedt als een criticaster van de radicale islam. De activisten proberen hem onder meer zwart te maken bij zijn politieke partij, valt op te maken uit e-mails.

Op 9 april 2015 komt bij het bestuur van CDA Brabant een mail binnen van ene Jari Rodana. Deze naam is, net als Ali Özman, verbonden aan de actiegroep. In de mail doet Rodana zich echter voor als CDA-lid. De mail bevat foto’s waarop Wijbenga te zien is met een wapen. Als de foto’s uitlekken, schrijft Rodana, zal dit het imago van „ons mooie” CDA ernstig beschadigen. Hij dringt aan op maatregelen tegen Wijbenga.

De foto’s blijken te zijn genomen op een Amerikaans congres dat Wijbenga bijwoonde. Het CDA ziet geen aanleiding voor maatregelen tegen hem. Hierna zet Moslims in Dialoog de foto’s online.

Meer moslims die zich uitspreken tegen de radicale islam, krijgen Moslims in Dialoog achter zich aan. Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam bijvoorbeeld, over wie de actiegroep twittert dat er met hem moet worden „afgerekend”. Of PvdA-bestuurder Fouad Sidali („fopmoslim”) en Tweede Kamerlid Ahmed Marcouch, („hypocriet”, „hielenlikker”). De actiegroep verwijt hun kritiek te uiten op medemoslims, terwijl de islam al zo onder vuur ligt. Daarom zetten de activisten hen neer als nepmoslims die met hun kritiek de ‘ongelovigen’ helpen in hun strijd tegen de islam.

Wijbenga wil niet reageren, Marcouch wel. „Het is pure intimidatie”, zegt het Tweede Kamerlid van de PvdA. „Ze proberen je te verstoten uit de moslimgemeenschap door je weg te zetten als hypocriet. Met die term bedoelen ze dat je een afvallige bent, het is een vogelvrijverklaring.”

‘IS beschermt moslims in Syrië’

Met sommige acties weet Moslims in Dialoog daadwerkelijk iets te bereiken. Zo stelden zij een reclamecampagne van RTV Noord-Holland aan de kaak die stigmatiserend zou zijn voor moslims. De regionale omroep moest haar campagne staken van de Reclame Code Commissie.

De actiegroep heeft in het verleden sympathie uitgesproken voor terreurbeweging IS. Zij „doen er alles aan om de moslims in Syrië te beschermen”, schreef de actiegroep op Facebook. Foto’s en video’s waarin IS-strijders zich heldhaftig gedragen, worden gedeeld met teksten erbij als: „Moge Allah de Verhevene hun rijkelijk belonen”.

Negatieve berichten over IS worden juist weersproken. Als IS halverwege 2014 het yezidi-volk in Irak aanvalt, en hun vrouwen tot slaaf maakt, twittert de actiegroep dat IS hen vier keuzes heeft gegeven: bekeren, extra belasting betalen, emigreren of gedood worden. „Ze kozen voor de laatste 2 en schreeuwen nu letterlijk moord en brand, terwijl dit hun eigen keuze was. Overal dien je belasting te betalen. De belastingverhoging van IS stelt niets voor ten opzichte van de Nederlandse belastingverplichtingen.” Mensenrechtenorganisaties spreken van genocide door IS op de yezidi’s.

Een ander doelwit van Moslims in Dialoog is imam Yassin el-Forkani. Hij heeft zich vanaf het begin fel uitgesproken tegen IS. De actiegroep publiceerde diverse verdachtmakingen over hem. Na de aanslag op satireblad Charlie Hebdo in januari 2015, deed el-Forkani mee aan een betoging in Amsterdam. Hij hield een bord vast met de tekst: ‘Ik ben Charlie’. Hierna bracht Moslims in Dialoog een verklaring uit waarin stond dat de imam ‘afvallig’ is geworden. Hij had niet mogen opkomen voor Charlie Hebdo, omdat het blad de profeet heeft beledigd. De actiegroep riep moslims op om niet meer achter el-Forkani te bidden, omdat hij ongelovig zou zijn.

Demonstratief weggelopen

Hieraan werd door sommigen gehoor gegeven: in de Utrechtse moskee waar el-Forkani preekte, liepen plotseling jongeren weg als hij aan het gebed wilde beginnen. Moslims in Dialoog meldde het triomfantelijk op Twitter: „Prachtig om te horen hoe tientallen broeders vandaag demonstratief wegliepen uit de moskee toen ze opmerkten dat Charlie el-Forkani de vrijdagprediker was.”

Dit voorbeeld laat zien waarom een tegengeluid uit de moslimgemeenschap vaak ontbreekt. In de strijd tegen terrorisme probeert de overheid te stimuleren dat moslims zelf weerwoord bieden aan radicaal gedachtegoed. Dat gebeurt in de beslotenheid van moskeeën al volop. Maar in het publieke debat, en op sociale media, is dit tegengeluid minder sterk aanwezig. Dit komt deels door de dwingende toon van islamisten zoals Moslims in Dialoog. Met hun stroom aan online berichten zetten zij liberale moslims onder druk hun tegenspraak te staken.

Bij el-Forkani is dat al ten dele gelukt. De imam moest ten tijde van de campagne van Moslims in Dialoog onder politiebewaking de moskee binnenkomen. Hij ontving diverse doodsbedreigingen, al is niet vastgesteld of zijn bedreigers iets te maken hebben met de actiegroep. Nog steeds kan hij alleen over straat als hij een zender draagt waarmee hij de politie kan alarmeren. Gevolg: el-Forkani is gestopt als woordvoerder van een islamitische koepelvereniging en geeft nog maar zelden interviews.

Wel aangifte, geen vervolging

Nog een voorbeeld. Journalist Nordin Ghouddani legt in 2014 met een verborgen camera vast hoe er in een moskee in Soest mogelijk stemmen worden geronseld. Moslims in Dialoog verspreidt hierop Ghouddani’s foto met de oproep erbij hem de toegang tot alle moskeeën te ontzeggen: „Deze smeerlap is een bondgenootschap aangegaan met de vijanden van de islam!”

In reacties onder de oproep schrijven moslims dat zij hem in elkaar gaan slaan. Ghouddani deed aangifte. Het leidde niet tot vervolging.

Het is een terugkerend probleem bij de paar aangiftes die intussen zijn gedaan tegen Moslims in Dialoog: het gaat om online uitingen die de grenzen van de vrijheid van meningsuiting opzoeken en waarvan ook nog eens onduidelijk is wíe ze doet.

Zo werd ook geen vervolg gegeven aan een aangifte van jongerenwerker Wijbenga, nadat Moslims in Dialoog het adres van zijn ouders online had gezet. De actiegroep verspreidde in december 2014 ook al het huisadres van blogger Mark van den Berg, nadat hij een blog aan hen had gewijd. „Woon je nog op dit adres?”, twitterde de actiegroep, die eraan toevoegde op de „thee” te zullen komen. Van den Berg stapte naar de politie, maar die kon er niets mee. „Er was geen sprake van een strafbaar feit”, zegt een woordvoerder van de Hilversumse politie. Omdat hij zich toch bedreigd voelde, heeft Van den Berg een aantal „legale wapens” aangeschaft. Die heeft hij nog steeds klaarliggen, mocht de actiegroep langskomen. „Als de politie niks kan doen, moet ik mezelf maar beveiligen.”

De actiegroep reageerde de afgelopen weken niet op verzoeken om een reactie. Tweede Kamerlid Ahmed Marcouch gaat het kabinet vragen om ontbinding van Moslims in Dialoog. Volgens minister Asscher (Integratie, PvdA) staat de actiegroep op de radar bij zijn ministerie.