Objectiviteit is (bijna) onmogelijk in de journalistiek. Zelfs wanneer je zo zuiver mogelijk probeert te zijn als journalist verwerk je onbewust je eigen mening in een nieuwsbericht. Veel lezers denken dat het nogal simpel is om objectief nieuws te brengen. Je doet immers verslag van feiten en niet meer dan dat. Echter komt er bij nieuws veel meer kijken dan enkel de feiten oftewel het ‘wat’. Nieuws is pas nieuws op het moment dat onder andere fundamentele vragen worden beantwoord zoals het ‘waarom’ en ‘waardoor’.
Hier heb je het eerste dilemma: De manier hoe je het nieuws brengt kleurt het ook. Zaken zoals de woorden die je wel of niet gebruikt, de zinsconstructie, wie je wel en niet quote en waar je wel of geen melding van maakt. Zelfs waar of wanneer je bepaalde dingen schrijft of zegt in een artikel of uitzending heeft invloed.
Journalisten, opiniemakers en amateurs (zoals ondergetekende) hebben hun geloofwaardigheid enkel te danken aan het publiek. Dat oordeelt onderaan de streep, haast democratisch, of een bericht geloofwaardig is of niet. Hiermee heb je het tweede dilemma te pakken van de grotere media en bekendere journalisten.
Iedereen maakt fouten echter worden die door jou of mij eerder toegegeven dan de grotere meneren en mevrouwen in het vak. Elke keer dat zij moeten rectificeren loopt hun imago, in hun ogen, een deuk op en kan serieus geld gaan kosten. Dat tezamen met de specifieke doelgroepen waarop de labels zich richten maakt het voor hen heel moeilijk om onafhankelijk te zijn en zo te opereren. Kranten en nieuwsmedia zijn meer en meer naar een doelgroep gaan schrijven.
Hen bevestigen in hun gevoel of nieuws op zo’n wijze brengen dat het minder pijn doet. Het probleem daarvan is dat echte onafhankelijke MSM in Nederland niet bestaat. Klinkt groots maar noem eens een rechtse vaste schrijver bij De Groene Amsterdammer of de Volkskrant. Een linkse columnist bij GeenStijl dan. Dat is de media vandaag de dag.
In dit onderwerp ben ik gerold via dit draadje op Twitter. Twitterster (is dat een woord?, red) Alicia Fister kwam daarbij met het volgende voorbeeld:
Quote: “Als ik zeg dat het regent, is dat toch geen opinie, ondanks dat het alleen maar hier regent en mijn uitspraak dus is gekleurd door waar en wanneer ik ben?”
Hier kun je alle kanten mee op. Ik bedoel dan ‘het regent’. Hieronder in het kort wat ik met alle kanten bedoel:
Maatschappelijk:
Het regent zijn gemeentes wel voorbereid op de toegenomen opvang voor daklozen? – feitelijk kloppend verhaal
Commercieel:
Het regent vergeet niet een paraplu te kopen bij de Hema – wederom kloppend feitelijk verhaal
Politiek rechts:
Het regent en winkeliers ondervinden omzetderving door minder klanten – je raad het al, feitelijk kloppend
Politiek links:
Het regent en dit is een gevolg van klimaatverandering – ook dit zou je niet kunnen ontkennen
Paranormaal:
De regendans van Alicia heeft geholpen, het regent! – wie kan met 100% zekerheid uitsluiten dat dit niet kan klopt?
Allemaal toetsbare feiten en allen vanuit een bepaald perspectief. Zo zie je maar dat feiten op dezelfde wijze te gebruiken en misbruiken zijn als cijfers. Mijn tip: ga niet mee in een opgelegd narratief en beoordeel elk nieuwsbericht naar zijn meritus. Ongeacht door wie het is gebracht of waar het is geplaatst. Sta eens stil bij nieuwsberichten, ongeacht door wie ze zijn geschreven en waar ze staan, waarbij je jezelf vragen stelt als: Zijn er bronnen naast het betreffende bericht? Wordt er verwezen naar openbaar raadpleegbare bronnen? Zijn er getuigen? Hebben deskundigen zich hier al over uitgelaten?
Kortom neem niet alles lukraak over maar schuif ook geen zaken zomaar terzijde. Durf te twijfelen aan jouw meest geloofwaardige journalist of krant en geef tegelijkertijd anderen de kans om je te overtuigen. Ik ben er van overtuigd wanneer we dit met z’n allen zouden doen we er een transparante en meer open journalistieke sector voor terugkrijgen.
Wil je hier meer over weten? Zie dan onderstaande video’s 1 Wat kortere met Naom Chomsky en 1 een debat met Yasmin Alibhai-Brown (The Independent), Charlie Beckett (director Polis), Dan Gillmor (Walter Cronkite J-School), Mathew Ingram (Fortune Magazine), Anna Masera (public editor La Stampa).
