Klap voor Johnson: Lagerhuis keurt brexitwetgeving goed, maar stemt tijdschema weg

Het begon nochtans goed voor Johnson. Want eerder op de avond gaf het Lagerhuis wel met ruime meerderheid steun aan de brexitwetgeving die hij had voorgesteld, met 329 tegen 299 stemmen. Het was een symbolische beslissing, omdat de wet in de volgende fase nog ingrijpend kan worden aangepast en alsnog kan worden verworpen. Maar toch was het een belangrijk moment: voor het eerst in de brexitgeschiedenis stemde het Lagerhuis voor een brexitdeal. 

Maar daarna volgde de stemming over het tijdschema. Dat werd met 322 tegen 308 stemmen weggestemd. Het Lagerhuis vond de extreem korte tijd die ze van de regering kreeg voor ratificatie van de wet onacceptabel. De oppositie was woedend: normaliter duurt dat proces weken tot maanden, zij moesten binnen enkele dagen een beslissing nemen over de belangrijkste wet in decennia. Een meerderheid van de parlementariërs wil dus meer tijd om de wet tot in detail te kunnen bestuderen en eventuele wetswijzigingen te ontwerpen.

Het verlies is een klap in het gezicht van Johnson, omdat de brexit hoogstwaarschijnlijk opnieuw vertraging oploopt: deze week alle wetgeving nog door het Britse parlement loodsen is onmogelijk, waardoor de deadline van 31 oktober niet meer kan worden gehaald.

Wat er nu gebeurt is onduidelijk: Johnson kan terug naar de tekentafel, het tijdspad van de brexitwetgeving aanpassen en aansturen op een kort uitstel bij de EU om alsnog zijn brexitwetgeving in lager tempo door het parlement te krijgen. Als de EU alleen een langer uitstel wil, dan wil hij landelijke verkiezingen. Voor de stemming dreigde hij aan te sturen op een volksraadpleging als de EU nu instemt met een maandenlang uitstel. Met verkiezingen hoopt Johnson een grote Conservatieve meerderheid te winnen: een ander, meer brexit-gezind parlement zal de brexitdeal wel goedkeuren, verwacht hij.

Johnson zei in een eerste reactie dat hij vasthoudt aan zijn brexitdeal, maar de invoering van de wetgeving opschort. “Ik zal met EU-lidstaten praten over hun voornemens tot ze een besluit hebben genomen”, zei hij in het Lagerhuis. “En tot ze een besluit hebben genomen, pauzeren we deze wetgeving.” Wel benadrukte de premier dat hij tegen uitstel van brexit blijft. “Linksom of rechtsom zullen we de EU verlaten met deze deal.”

De bal ligt nu bij de EU: zij moeten zich buigen over het verzoek tot uitstel van de Britse uittreding tot 31 januari dat Johnson afgelopen weekend al deed. Als de EU besluit geen uitstel te verlenen, crasht het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober toch zonder deal uit de EU. Maar de verwachting is dat ze er met tegenzin mee in zullen stemmen en dat vertraging een feit is. Een zware tegenvaller voor de Britse premier. “We stappen uit de EU op 31 oktober, wat er ook gebeurt. Do or die”, zei Johnson meermaals na zijn aantreden als premier. Die belofte blijkt onhoudbaar, en dat zal hij uit moeten leggen aan de Britse kiezer.