Het VK verlaat de EU op 31 oktober met een akkoord
Dit is momenteel het minst waarschijnlijke scenario, maar wel waar het deze week om draait in Londen. De regering moet namelijk komende dagen alles op alles zetten om het tegenstribbelende parlement aan haar zijde te krijgen. Nadat Johnson de afgelopen dagen twee nederlagen leed toen zijn akkoord tot twee keer toe niet tot stemming kwam, probeert hij zijn Brexit-akkoord alsnog via een omweg in razend tempo door het parlement te krijgen.
Dinsdag om 20.00 uur (Nederlandse tijd) zal het Lagerhuis stemmen over de uittredingswet (de zogeheten tweede lezing). Deze Withdrawal Agreement Bill (WAB), vertaalt het akkoord in binnenlandse wetgeving waardoor er in de praktijk ook over het akkoord wordt gestemd. Johnson heeft in totaal 320 van de 639 stemmen nodig. Waarschijnlijk zal hem dit lukken, maar ook dan is hij er nog niet.
De wet zal namelijk nog een keer ter stemming worden gebracht in het Lagerhuis (derde lezing), maar in deze ronde mogen de parlementariërs wetswijzigingen, zogeheten amendementen, indienen. Echter voor het zo ver is, zal het Lagerhuis eerst stemmen over het tijdsschema dat Johnson uitgestippeld heeft voor de nog te nemen stappen voor de 31e.
De premier hoopt de wet deze week nog naar de derde lezing te sturen, waarna ook het House of Lords (het equivalent van onze Eerste Kamer) en het Europees Parlement nog hun stem moeten uitbrengen voor het eind van de maand. Alleen als het parlement het tijdsschema goedkeurt, de wet de derde lezing overleeft, de Lords hun goedkeuring geven én het Europees Parlement volgende week tijdens een ingelaste vergadering hun goedkeuring geeft, kan het VK de EU op 31 oktober verlaten. De kans dat het plan van de premier strandt, is dus erg groot.
Kort uitstel: VK verlaat de EU ergens in de komende weken mét deal
Inmiddels weten we dat een no deal-Brexit op 31 oktober geen optie meer is - ervan uitgaande dat de EU uitstel verleent. Johnson vroeg afgelopen zaterdag namelijk - met tegenzin en onder dwang van het Lagerhuis - uitstel aan in Brussel. De EU heeft laten weten het verzoek in behandeling te nemen, maar wacht eerst deze week in Londen af vóór ze met een antwoord komt. Want stel nou dat Johnson zijn deal er wel doorkrijgt deze week, dan is uitstel niet nodig.
Ook in Brussel zullen ze dinsdagavond dus aan de buis gekluisterd zitten. Dat het parlement de uittredingswet aanneemt, is bijna zeker, maar er bestaat een kans dat de parlementariërs het tijdsschema van Johnson te ambitieus vinden.
De uittredingswet telt namelijk 110 pagina's en 125 pagina's aan bijbehorende uitleg en is pas afgelopen maandagavond gepubliceerd. De Lagerhuisleden, maar ook de Lords hebben dus maar erg kort de tijd om de inhoud helemaal door te nemen. Om aan te geven dat dit echt heel kort is: normaal gesproken duurt zo'n zelfde ratificatieproces zelfs weken tot enkele maanden.
Als het Lagerhuis tegen het tijdsschema van Johnson stemt, zal in theorie de derde lezing over de wet later plaatsvinden, mogelijk pas in november. Als er dan een meerderheid voor de motie stemt, zullen de Britten ergens in de komende maanden de EU verlaten. Dit hangt echter wel af van hoelang Brussel uitstel zal geven.
Echter liet de regering dinsdagmiddag doorschemeren dat ze in dit geval de wet (en dus de deal) zullen intrekken en nieuwe verkiezingen wil.
Oppositieleider Jeremy Corbyn heeft inmiddels gezegd dat zijn partij Labour tegen het tijdsschema zal stemmen.
Het dreigement om het wetsvoorstel in te trekken, omschrijft Corbyn als "minachting van het Parlement en een schandelijke poging van de regering om niet ter verantwoording geroepen te worden, evenals een ontwijking van elke vorm van discussie of verder onderzoek".
Nieuwe Brexit-impasse: Geen deal en lang uitstel
Als de derde lezing er komt, al dan niet deze week (als het tijdsschema is goedgekeurd) of ergens in november (met uitstel van EU), is er nog steeds een grote kans dat de boel zal stranden. Een aantal Lagerhuisleden heeft namelijk al aangegeven dat ze dinsdag mogelijk voor de wet zullen stemmen, maar in een later stadium tegen. Als deze derde lezing er dus daadwerkelijk komt, zal het erg spannend worden.
Daarnaast werkt Labour aan een wetswijziging waardoor de goedgekeurde deal moet worden voorgelegd aan het volk via een tweede referendum. Ook zit er nog eentje in de pijplijn die ervoor zorgt dat het VK in de douane-unie blijft. Als deze amendementen worden aangenomen is de kans groot dat Johnson de uittredingswet intrekt, omdat de inhoud van zijn akkoord dan significant verandert en hij terug naar Brussel moet om te onderhandelen.
Ook nu is het de vraag hoelang de EU nog uitstel wil verlenen. Als ze lang uitstel verleent, wordt de kans op nieuwe verkiezingen groter.
Beeld: Anti-Brexit-betogers liepen een mars door Londen afgelopen zaterdag. (Getty Images)
Britten gaan eind november/begin december weer naar de stembus
Die nieuwe verkiezingen zullen er hoogstwaarschijnlijk sowieso komen als het Lagerhuis dinsdagavond tegen de uittredingswet stemt. Naar verwachting zal de premier in dit geval, net als bij het wegstemmen van het tijdsschema, een motie indienen voor nieuwe verkiezingen.
De vorige keer dat Johnson dit deed, strandde zijn verzoek. De Lagerhuisleden waren namelijk bang dat de verkiezingen nog voor de 31e zouden plaatsvinden, waardoor de kans op een no deal-Brexit groter werd. Nu zo'n no deal-Brexit (voor nu) is afgewend, is de kans groter dat het parlement wel haar goedkeuring geeft.
Als het zover komt, gaan we een harde verkiezingsstrijd tegemoet. Johnson staat er goed voor in de peilingen en zal een keihard spel gaan spelen met zijn campagne met woorden als: 'Ik had een akkoord voor elkaar. Ik zorgde ervoor dat we eindelijk de EU konden verlaten. En het parlement zit altijd alles in de weg en is de grote boosdoener.'
De kans is dus groot dat we hoe dan ook uitstel gaan krijgen. Maar hoelang, en of er in die tijd en deal wordt gesloten óf dat we nieuwe verkiezingen tegemoet gaan is nog onduidelijk.
NUjij: Uitgelichte reacties