Vandaag bepaalde de rechter dat Gerrit Jan van D. langer vast blijft zitten. Deze vader van het gezin dat negen jaar afgezonderd leefde in een huis in Ruinerwold mag ook geen contact hebben met de buitenwereld. Vijf vragen over de voor Nederland uitzonderlijke zaak.
Hoe staat de zaak er nu voor?
Op dit moment zitten er twee verdachten vast: Gerrit Jan van D., de vader van het gezin en Josef B., de huurder van het huis waar het gezin verbleef.
Beiden worden verdacht van wederrechtelijke vrijheidsberoving en mishandeling. Het is hierbij nog niet duidelijk wat de precieze rollen van de mannen is geweest. Vader Gerrit Jan van D. wordt ook nog verdacht van witwassen, maar dat is niet het belangrijkste punt in deze zaak.
Vandaag besliste de rechter dat de vader van het gezin langer vast blijft zitten, ten minste 14 dagen. Bij Josef B. koos de rechter hier vorige week donderdag al voor. Ook blijven ze allebei 'in beperking' zitten.
Dat 'in beperking', wat houdt dat in?
Doordat de verdachten in beperking zitten, mogen ze geen contact hebben met de buitenwereld, alleen met hun advocaat. Ook hun advocaat mag niks naar buiten brengen over de zaak. Hier zijn vaak twee redenen voor, zegt Sven Brinkhoff, universitair hoofddocent strafrecht van de Open Universiteit.
Eerste reden is om de verdachte te isoleren, zodat diegene geen informatie van buitenaf kan krijgen. De tweede reden is om ervoor te zorgen dat een verdachte geen getuigen kan beïnvloeden.
Brinkhoff denkt dat die tweede reden het belangrijkst is in deze zaak, zeker bij de vader die jarenlang alleen met zijn kinderen is geweest. "De informatie zal in deze zaak met name van de kinderen moeten komen. Zij zijn als getuigen en slachtoffers cruciaal in dit onderzoek."
Het kan dat hij nog steeds veel invloed heeft op zijn kinderen, dus kan contact het onderzoek in de war schoppen. "Als de kinderen in vrijheid willen en kunnen verklaren, dan vind je de waarheid."
Voor de rechter: dit gebeurt er tijdens een strafzaak
Waar wordt de vader precies van verdacht?
Vrijheidsberoving lijkt op dit moment de meeste aandacht te krijgen in het politieonderzoek, zegt Brinkhoff. Daar staat ook de hoogste straf op, maximaal acht jaar.
Wel is de zaak extra complex, omdat het om de vader van het gezin gaat. "Een vader mag als ouder een aantal dingen bepalen voor kinderen, maar hiermee ging hij natuurlijk veel te ver. Daar zal het onderzoek van de politie voor nu op focussen."
Dan is er ook nog de mishandeling, waar maximaal vier jaar op staat. Dit omvat meer dan alleen fysiek geweld. "Je denkt bij mishandeling al snel aan het geven van een klap", zegt Brinkhoff. "Maar het artikel is breder dan dat. Het kan ook gaan om iemand in een erg oncomfortabele situatie brengen en houden."
Deze zaak is nog heel pril, benadrukt Brinkhoff, waardoor er nog meer onderzoek nodig is om vast te stellen wat de vader precies gedaan zou hebben. "Voor veel mensen is het meteen duidelijk dat hier een luchtje aan zit, maar er moet nog allemaal wel bewijs voor verzameld worden."
Welke straf kan de vader van het gezin krijgen?
Het blijft speculeren. Maar bij elkaar opgeteld komen de maximale straffen uit tot meer dan tien jaar celstraf. De rechter gaat echter niet snel op de maxima zitten, zegt Brinkhoff. "Als het loopt zoals je nu zou verwachten, dan moet je wel aan een aantal jaar gevangenisstraf denken."
Toch hangt hierbij ook veel af van hoe het politieonderzoek verder loopt en welk bewijs er tegen Gerrit Jan van D. wordt gevonden en de punten die zijn advocaat gaat aanvoeren. Die laatste gaat er alles aan doen om zijn straf zo laag mogelijk te krijgen. "De advocaat gaat misschien zeggen dat zijn cliënt ontoerekeningsvatbaar was. Dat spel gaat nu beginnen."
Speelt het nog een rol dat de zes kinderen een deel van de tijd minderjarig waren?
Op dit moment hebben de zes kinderen van het gezin een leeftijd tussen de 18 en 25 jaar. Omdat ze zeker negen jaar in isolement zaten, waren de kinderen een deel van de tijd minderjarig. Toch hoeft dit bij de vader niet veel uit te maken voor de strafbare feiten.
"Het zou nog wel in de strafmaat kunnen meewegen", zegt Brinkhoff. "Dat je kinderen in de bloei van hun leven een normaal leven ontzegt, kan de rechter je extra zwaar aanrekenen. Maar het is niet een apart strafbaar feit."
