Koolmees kan hogere AOW gebruiken om kortingen door te zetten

‘De AOW saves the day’, zou minister Koolmees weleens kunnen denken. Dat staatspensioen blijkt volgend jaar fors omhoog te gaan. Koolmees (sociale zaken, D66) kan die meevaller gebruiken om de aanstaande kortingen op aanvullende pensioenen onverminderd door te zetten.

Daar zal hij zich niet populair mee maken. Vakbonden, werkgevers en oppositiepartijen willen dat Koolmees de kortingen uitstelt tot het nieuwe pensioenstelsel is uitgekristalliseerd. In dat nieuwe stelsel zijn pensioenfondsen waarschijnlijk beter bestand tegen hun grootste plaaggeest: de lage marktrente. 

Een stuurgroep is momenteel druk bezig om alle plannen uit te werken die de sociale partners en het kabinet in juni overeenkwamen. Volgens de huidige planning duurt het ongeveer nog twee jaar voor het zover is. 

Voor de sociale partners en pen­sioenfondsen is het zeer pijnlijk om te korten terwijl dit zwaarbevochten en toekomstbestendige pensioenstelsel zo dicht binnen handbereik ligt. Nu snijden in de pensioenen zou volgens hen het draagvlak voor dat akkoord geweld aandoen, en gepensioneerden daar direct met een domper aan laten beginnen.

Het idee is dat fondsen straks minder beloven aan hun deelnemers. De grote fondsen zetten momenteel nog geld opzij dat voor een deel pas over tachtig jaar uitgekeerd wordt, aan de gepensioneerden die dan leven. De huidige lage marktrente betekent dat ze voor die beloften in de verre toekomst nu heel veel geld in kas moeten hebben.

Minder rentegevoelig

In het nieuwe stelsel vervallen die beloften voor een groot deel. Daardoor hoeven fondsen dan ook minder geld opzij te zetten voor hun deelnemers om beloftes waar te maken. Waardoor die fondsen over twee jaar, als het goed is, minder last hebben van lage marktrentes.

Vandaar die roep aan Koolmees: als dat nieuwe stelsel bijna voor het grijpen ligt, is het toch onnodig om nog snel even te korten binnen het huidige systeem?

Daar valt echter wat tegen in te brengen. Dat nieuwe stelsel is misschien minder rentegevoelig, maar dat betekent niet dat de huidige kortingen dan ineens niet meer nodig zijn, zegt Tim Burggraaf van beloningsadvieskantoor Korn Ferry. 

Om dat uit te leggen, wijst hij op de graadmeter van de financiële gezondheid van pensioenfondsen: de dekkingsgraad. “Die berekenen ze nu aan de hand van die lage marktrente. Maar voor die berekening moeten ze straks, in het nieuwe stelsel, net zo goed die lage rente gebruiken.” Volgens het principe-akkoord althans, voegt hij daaraan toe. “Het is nog allerminst duidelijk of het nieuwe stelsel er ook echt komt.”

Met andere woorden: zoals het nu lijkt waaien fondsen vanaf 2022 weliswaar iets minder mee met de grillen van de rente, maar hun penibele startsituatie verandert er niet door. 

Die startsituatie verandert wel door nu te korten. Waarschijnlijk gaat Koolmees dat dan ook doen. Dat tast de koopkracht van ouderen aan, maar juist minder kapitaalkrachtige gepensioneerden zullen er door de hogere AOW relatief weinig van merken. Hun inkomen bestaat immers vooral uit dat staatspensioen.

Hoe hoog de kortingen gaan uitvallen en bij welke fondsen? Dat weet niemand nog precies. Alles hangt daarvoor af van de dekkingsgraden op de oudejaarsdagen van 2019 en 2020. Grote fondsen, zoals die in de metaalsector, koersen nu af op een procent of vijf. Onlangs betoogde De Nederlandsche Bank nog dat fondsen de pleister er maar het beste snel vanaf kunnen trekken. 

Lees ook:

Een pensioenmeevaller: de AOW-uitkering gaat flink omhoog

Een uitzonderlijk forse stijging van de AOW geeft gepensioneerden lucht nu korting dreigt op aanvullende pensioenen.

Pensioenkortingen zijn grotendeels onnodig, zeggen experts. Gaat dit iets veranderen?

Pensioenkortingen zijn grotendeels onnodig, stellen veertig experts in een brandbrief aan de Tweede Kamer. Gaan zij hiermee het verschil maken?