Kabinet wil rem op vakantievluchten Schiphol

Dat blijkt uit een concept van de Luchtvaartnota 2020-2050, dat in handen is van de Volkskrant. In de luchtvaartwereld wordt al lang uitgekeken naar de nota, die de richting van het Nederlandse luchtvaartbeleid voor de komende 30 jaar moet wijzen.

In die periode moet Schiphol het doen met beperkte groei om de omwonenden te ontlasten en de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Na 2020 mag de luchthaven ‘slechts’ groeien naar 540 duizend starts en landingen per jaar, 40 duizend meer dan nu. Het is de bedoeling dat Schiphol met die extra vluchten zijn wereldwijde netwerk uitbreidt, ten bate van de Nederlandse economie. De groei mag dus niet, zoals in het verleden te vaak gebeurde, opgaan aan extra vluchten naar zonbestemmingen aan de Spaanse of Turkse kust.

Kritiek daarop pareerde Schiphol door te wijzen op zijn lege gereedschapskist. De luchthaven heeft nauwelijks middelen om te sturen op de verdeling van de vluchten. Minister Cora van Nieuwenhuizen wil daar nu verandering in brengen met het instellen van een local rule, een lokaal richtsnoer. Daarmee kan de onafhankelijke slotcoördinator van Schiphol prioriteit toekennen aan die maatschappijen die het meest bijdragen aan het wijdvertakte netwerk. In de praktijk zijn dat vaak KLM en haar partners.

Van Nieuwenhuizen (VVD) wil onder meer kijken naar de mate waarin jaarrond naar een bestemming wordt gevlogen – naar zonbestemmingen gaan buiten het zomerseizoen minder vluchten. Ook de frequentie gaat een rol spelen. De minister waarschuwt dat de lokale regel ‘eigenlijk niet afdoende’ is om aanbieders van vakantievluchten volledig buiten de deur te houden. Europese regelgeving zit het kabinet in de weg. Daarom gaat de minister in Brussel aandringen op meer bevoegdheden voor de lidstaten.

De lokale regel gaat ‘zeer in het nadeel uitpakken van vakantiemaatschappijen’, zegt Corendon-topman Steven van der Heijden in een reactie. ‘Het is maar de vraag of dit mag. Het grijpt nogal in in de vrije markt. Door de vertraging van Lelystad Airport en de langzame opbouw van het aantal vluchten als die luchthaven straks open mag, is er geen alternatief. Dat steekt ons het meest.’

Negatief oordeel Schiphol op zee

Voor de komende 30 jaar wil het kabinet de groei van de Nederlandse luchtvaart beteugelen door grenswaarden op te stellen voor de veiligheid en de hoeveelheid geluidshinder, (ultra)fijnstof en CO₂, zo staat in de concept-Luchtvaartnota. Toekomstige regeringen mogen daar niet overheen. Dat betekent niet dat Van Nieuwenhuizen meer groei in de toekomst uitsluit: als ‘onze internationale bereikbaarheid in het geding komt’ door een schaarste aan vluchten, ‘verandert de afweging’ tussen het milieu en de economie.

Op bestemmingen tot 800 kilometer, zoals Londen, Parijs en Berlijn, wil de minister het vliegtuig zoveel mogelijk inruilen voor de trein. De huidige vluchten naar die steden kunnen dan worden ingezet voor internationale bestemmingen, of uit de roulatie worden gehaald om het klimaat te sparen. Een grote investering in nieuwe infrastructuur voor het internationale spoor ligt echter ‘niet voor de hand’, schrijft zij. Het is te duur; beter is het om dat geld te steken in de verduurzaming van de luchtvaart.

In een verplaatsing van Schiphol naar de Noordzee, zoals meerdere partijen in de Tweede Kamer bepleiten, ziet Van Nieuwenhuizen niets. Vorige week zegde de minister in een debat toe om in de Luchtvaartnota voorwaarden op te stellen voor de bouw van zo’n zeeluchthaven. Maar in het concept, dat eerder werd geschreven, oordeelt zij negatief over de plannen. Volgens de minister zijn de businesscase en de relevantie van het plan ‘erg onzeker’. Wat haar betreft komt er dan ook geen vervolgonderzoek.