Hoe wordt je kind een onlinehit?

“We gaan beginnen met de poopsie cutie tootie surprise,” zegt de achtjarige Jaylinn (5110 Youtube-abonnees). Ze zit aan de eettafel en haar vader filmt haar met zijn telefoon terwijl ze het speelgoed – paarse glitters-lijm met oogjes – uitpakt en becommentarieert. Even later is te zien hoe de driejarige Jaydie (1179 Youtube-abonnees) in een zorgvuldig gestileerd decor vol pasteltinten aankondigt dat ze een regenboogslijmsmoothie gaat maken. Haar moeder begeleidt haar: “Duidelijk praten. Denk aan je kin. Duimpje omhoog. Ja, perfect.”

Projectie van je eigen dromen

Nu Youtubers de nieuwe sterren zijn, betreden steeds meer kinderen de Youtube-arena. Maar wie bedenkt, filmt en monteert al die video’s? Veelal de ouders. Die banen zich een weg door algoritmes en uploadschema’s: alles om het kanaal van hun kroost te laten groeien en hen zo ook de kans op Youtuber-sterrendom te bieden.

Het beeld van op geldbeluste, pusherige ouders die hun eigen (jeugd)dromen op hun kind projecteren, en hen koste wat kost van de ene naar de andere missverkiezing slepen en van auditie naar auditie, doemt al snel op. Maar zo zwart-wit ligt het volgens documentairemakers Doortje Smithuijsen (27) en Joep van Osch (35) niet. Met hun film willen zij een genuanceerd en eerlijk beeld schetsen.

De maakbare wereld

De ene ouder ziet het als qualitytime en een manier om zich in te leven in de wereld waarin zijn kind opgroeit. De ander als een kans om zijn kind te leren presenteren en zelfverzekerder te zijn. Smithuijsen: “Ik heb nooit gedacht dat geld de hoofdreden is waarom ouders dit doen. Zoveel verdien je er in eerste instantie ook niet mee. Ouders willen hun kind vooral de beste kansen bieden. Voor de één betekent dat drie keer in de week voetbal- of vioolles, voor de ander is dat dit.”

“Tegen de tijd dat ze zes is, zit haar hele klas op Youtube,” zegt Jaydies moeder terwijl ze al filmend met de peuter over de Dutch YouTube Gathering in de Brabanthallen loopt. “Dus ik geef haar zo een voorsprongetje.” Smithuijsen: “Elke ouder vindt zijn kind het speciaalst. Ze zien een succesvolle vlogger als Bibi, denken: mijn dochter verdient die kans en aandacht ook en ík kan de weg daarnaartoe voor haar plaveien. Het past helemaal binnen de tijdgeest waarin je altijd groei moet nastreven en we geloven dat alles maakbaar is.”

Maar de weg naar Youtubesucces is hobbelig. Likes, views en abonnees krijg je niet zomaar. “Hopen dat deze wel veel views haalt,” zegt Jaylinns vader terwijl hij een nieuwe video uploadt. Van Osch: “Een heel begrijpelijke wens, want hij vindt natuurlijk dat Jaylinn het verdient. Alle views op Youtube zijn meetbaar en dus ga je je al snel afvragen waarom het aantal volgers bij andere kinderen wél groeit en bij de jouwe niet. ‘Is mijn kind soms niet leuk genoeg?’ Het is moeilijk om die statistieken niet als slagingskans van je kind te zien.”

Altijd aan het werk

Ook als de cijfers hoog zijn, zoals bij de 13-jarige Nina, die meer dan een miljoen volgers op TikTok, 260.000 volgers op Instagram en ruim 134.000 abonnees op Youtube heeft, blijft het voor ouders schipperen. Nina’s moeder is ook haar manager. Ze maakt haar foto’s, regelt haar afspraken, rijdt haar naar meet-and-greets en houdt zich bezig met al dan niet stagnerende kijkcijfers en nieuwe doelgroepen.

“Ik ben eigenlijk altijd wel aan het werk,” zegt ze terwijl ze mails beantwoordt en haar dochter instrueert bij het maken van een filmpje: “Iets rustiger praten, je ratelt een beetje.”

Van Osch: “Ze laveert tussen haar rol als moeder en die van manager.” Een spagaat die bij alle ouders te zien is. Toch staat één ding buiten kijf: succes of niet, ze gaan door. Mits hun dochters er nog plezier in hebben.

Mijn dochter de vlogger, 17-10 om 23.25 uur op NPO 3 en 22 oktober om 20.00 uur in Pakhuis de Zwijger, met een nagesprek door Tim den Besten.