Massale protesten verwacht in Catalonië na vonnis Catalaanse leiders

Ze zullen wordt gestraft, en vermoedelijk zwaar, voor hun bemoeienissen met het illegale referendum van twee jaar geleden en hun poging de onafhankelijkheid van Catalonië uit te roepen. Dat is waar ook de aanhangers van de Catalaanse leiders, waarvan er negen al twee jaar in voorarrest zitten, van uitgaan. Daarom worden al sinds weken demonstraties voorbereid; Catalonië moet morgen, én de dagen erna, ‘volledig plat’ komen te liggen. Premier Torra van de regio heeft opgeroepen tot ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ als het vonnis van het Spaanse Hooggerechtshof slecht uitvalt.

Het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de laatste dagen al 2000 extra man oproerpolitie naar Catalonië gestuurd om daar het Catalaanse politiekorps te ondersteunen bij de verwachte demonstraties. De burgerbewegingen ANC en Òmnium Cultural, waarvan de twee leiders het langst in voorarrest zitten, willen vijf grote, marsen van drie dagen lang vanuit de regio naar Barcelona organiseren. Daarbij zullen talloze wegen geblokkeerd raken.

Maar behalve voor onrust op straat, zal het vonnis ook de Spaanse politiek raken. Op 10 november zijn nieuwe algemene verkiezingen, voor de tweede keer dit jaar. De peilingen wijzen uit dat demissionair premier Sánchez wel de stembusstrijd wint, maar zonder de steun van onder anderen de Catalaanse partijen vermoedelijk geen regering kan vormen. Niettemin stelt hij zich de laatste maanden hard op in de kwestie-Catalonië, omdat hij anders stemmen in de rest van het land zou verliezen.

De zeven rechters van het Hof beraadslaagden dit weekeinde nog druk om tot een unaniem oordeel te komen. Via de media is de laatste dagen al bekend geworden dat de rechters niet zouden meegaan in de zware eis van het Openbaar Ministerie, dat rebellie bewezen acht en tot 25 jaar cel heeft geëist.

Voor een delict van rebellie zouden de politieke leiders moeten hebben opgeroepen tot het gebruik van geweld om de onafhankelijkheid van Catalonië te bewerkstelligen, maar dat zou volgens het Hof niet zijn gebeurd. Aannemelijker is een veroordeling voor opruiing, dat volgens de Spaanse wet bestaat uit ‘het veroorzaken van tumult om de uitvoering van de wet te verhinderen’. Daarvoor staan straffen van vier tot vijftien jaar cel.

Negen van de twaalf gedaagden – leden van de Catalaanse regering in september en oktober 2017, de toenmalige voorzitster van het parlement en twee leiders van de burgerbewegingen – zitten al anderhalf tot twee jaar in voorarrest. Dat zij in afwachting van het vonnis niet voorlopig zijn vrijgelaten wijst erop dat hun veroordeling minstens die twee jaar cel zal zijn.

Zeven andere politici, onder wie oud-premier Puigdemont, zijn gevlucht naar het buitenland en werden in dit proces niet aangeklaagd. Maar als er morgen een veroordeling komt, zal tegen hen een internationaal arrestatiebevel door Spanje worden uitgevaardigd.

De twaalf hebben terechtgestaan voor twee momenten rond het referendum over de onafhankelijkheid van Catalonië, dat op 1 oktober 2017 zonder toestemming van de regering in Madrid werd georganiseerd. Daarbij zouden de burgers volgens de aanklacht door de gedaagden zijn opgeroepen geweld te gebruiken tegen de politiemacht die hen het stemmen onmogelijk probeerde te maken. De televisiebeelden van het referendum toonden echter vooral hoe de uit de rest van Spanje gestuurde politieagenten gewelddadig optraden tegen een deel van de twee miljoen kiezers. Daarvoor zijn talloze aanklachten ingediend, maar die gerechtelijke onderzoeken tegen agenten en hun superieuren lopen nog.