Trump gaf opdracht aan diplomaat om tegenprestatie Oekraïne te ontkennen

Het is een belangrijk puzzelstukje van Oekraïne-gate, de kennelijke poging van de Amerikaanse president Donald Trump om zijn politieke opponent Joe Biden in juridische problemen te brengen in Oekraïne.  Sondland, een sleutelfiguur in de affaire, zal donderdag gaan praten met de parlementaire commissies die een impeachment-onderzoek doen naar Trump. Trump had hem dat vorige week nog verboden, maar nu lijkt Sondland gehoor te gaan geven aan een dagvaarding.

Wat hij gaat zeggen werd zaterdagavond al achterhaald door The Washington Post. Sondland zal, zo begreep de krant van een van zijn adviseurs, erkennen dat Trump hem opdroeg een berichtenwisseling over de beloofde Amerikaanse tegenprestatie te beëindigen met een expliciete ontkenning van een beloofde Amerikaanse tegenprestatie.

Sondland zal ook vertellen dat hij niet weet of die mededeling klopte. ‘Het is alleen waar dat de president het zei, maar niet dat het de waarheid was’, vertelde de bron aan de krant.

Hoe cryptisch dat ook klinkt, het verklaart de sms-communicatie tussen Sondland en zijn collega’s die een centraal onderdeel is geworden van het onderzoek.

Klokkenluider

Nog even terug: dit begon allemaal met een klokkenluider, die melding maakte van een verdacht telefoontje tussen Trump en zijn Oekraïense collega Volodymir Zelensky op 25 juli. De klokkenluider maakte zich zorgen over het feit dat de president druk leek uit te oefenen op een buitenlandse regering, om op die manier een binnenlandse politieke opponent (Biden) dwars te zitten.

Toen Biden nog vice-president was, werkte zijn zoon tegen een vorstelijk salaris bij het Oekraïense gasbedrijf Burisma. Trump hoopte dat de Oekraïeners een onderzoek zouden instellen naar corruptie bij Burisma, en de rol die Biden als vice-president zou hebben gespeeld bij het tegenhouden van een eerder corruptie-onderzoek (een ongefundeerde verdachtmaking).

Daartoe moest Zelensky een wortel worden voorgehouden, een operatie waarover Trumps persoonlijke advocaat Rudy Giuliani de leiding had. Maar ook Sondland, een hotelmagnaat die na een schenking van een miljoen dollar aan de Trump-campagne de Amerikaanse EU-ambassadeur werd, was door Trump als tussenpersoon naar voren geschoven.

Deal

Uit vorige week geopenbaard sms-verkeer blijkt dat Sondland en andere diplomaten met de stafchef van Zelensky een deal overeenkomen. Als de Oekraïners een onderzoek naar Burisma starten, alsmede een onderzoek naar vermeende hulp van Oekraïne aan de Democraten in 2016, mag Zelensky op bezoek komen bij Trump in Washington. Dat is belangrijk, voor de kersverse Oekraïense president, omdat hij goede relaties met de VS heeft beloofd. Er wordt al gesproken over een persconferentie waarop Zelensky deze twee zaken zal aankondigen.

Maar dan ineens komt er een stok tussen de spaken: de Oekraïners komen erachter dat Trump de hun beloofde financiële militaire steun tegenhoudt. Ook Bill Taylor, de Amerikaanse ambassadeur in Kiev, is not amused. ‘Zeggen we nu dat de defensiesteun en Witte Huis-ontmoeting [beide] afhangen van de onderzoeken?’

‘Bel me’, sms’t Sondland op 1 september.

Taylor, een paar dagen later, in een verhitte nachtelijke discussie met Sondland: ‘Zoals ik over de telefoon zei: het is van de gekke om defensiesteun tegen te houden vanwege een politieke campagne.’

Daarop reageert Sondland pas vijf uur later. Hij is ineens heel formeel. ‘Bill, volgens mij vergis je je in President Trump’s bedoelingen. De President heeft heel duidelijk gezegd dat er van een quid pro quo geen sprake is. (…) Ik denk dat we deze sms-jes beter kunnen stoppen.’

In die periode van vijf uur blijkt Sondland met Trump te hebben gebeld, die hem opdroeg dat te zeggen.