Moe? Hoofdpijn? Arts zegt dat je met deze voeding je lichaam kunt resetten

Alles wat je lichaam ook maar een beetje uit balans kan brengen, schrap je van je bord. En dat tien dagen lang. Dat is de opzet van De Lijst, het grote 'resetplan' van Servaas Bingé, arts bij de Belgische wielerploeg Lotto-Soudal. Hij goot zijn adviezen in een nieuw boek. 

Alweer een boek over voeding? Ja, maar geen dieetboek, benadrukt Bingé. Geen boek om kilo's te verliezen. Wel om de optimale versie van jezelf te worden. ,,We slikken medicijnen om hoofdpijn, darmklachten of gewrichtspijnen te verhelpen", vertelt hij. ,,Ze vegen symptomen onder de mat, maar pakken dieperliggende oorzaken niet aan. Bovendien weten veel mensen ook niet hoe goed ze zich eigenlijk kunnen voelen. Dat je al jaren vermoeid opstaat, een dip voelt na het middageten, een rode huid of snel hoofdpijn hebt, is gewenning geworden. De oorzaak van die ontstekingen is vaak gewoon op ons bord te vinden. Voeding is het grootste massavernietigingswapen op aarde."

Om te achterhalen welke groente, welk graan of stuk vlees mogelijke kwaaltjes veroorzaken, moet het lichaam geherprogrammeerd worden. Resetten dus. Letterlijk, want wie dat wil doen, elimineert in een eerste fase van het plan - tien dagen lang - alles wat mogelijk 'inflammatoir' werkt. Alles wat op De Lijst staat. ,,Dat is uiteraard niet zomaar een lijst", legt Bingé uit. ,,Ik baseerde me op het wetenschappelijk goed bestudeerde six food elimination, waarbij je een tijd alle granen, melk, eieren, vis en schaaldieren, peulvruchten en sojaproducten van het menu haalt."

Alcohol, cafeïne, suikers, vetten... Tot daar de logische 'te vermijden'-voedingsmiddelen. Maar De Lijst bevat ook een aantal verrassingen. Tomaten, bananen en eieren, bijvoorbeeld. ,,Ze bevatten histamine, de stof die vrijkomt in het lichaam bij allergie, waardoor we jeuk krijgen of moeten niezen. Ook in chocolade en vleeswaren zit histamine. Sommige mensen zullen daar geen enkele last van ondervinden, anderen krijgen er migraine van, astma.” 

Ook sinaasappel en pompelmoes laten we uit ons menu, als het aan Bingé ligt. ,,Dat kan voor sommigen vreemd lijken, maar we doen het omwille van de salicylaten die ze bevatten. Ze kunnen netelroos veroorzaken, maar ook astma en sinusproblemen. Havermout bevat dan weer gluten die voor gevoeligheid in de darmen kunnen zorgen."

Al staan op De Lijst lang niet alleen voedingsmiddelen die van nature ontstekingen en allergieën aanrichten. Zo is kip nog zo'n onverwachte in de tabel. ,,Omdat we weinig controle hebben over hoe ze gekweekt worden. De kans op antibiotica in het vlees is te groot. Hetzelfde met grotere vissoorten. Oceanen zijn niet altijd even schoon. Hoe groter het dier, hoe meer troep uit de oceaan er in de vis zit."

Bingé geeft toe: De Lijst is streng en alles volgen, kost inspanning en engagement. Daarom koos hij ook voor 'maar' tien dagen. Want wat daarna? ,,Dan is je lichaam quasi vrij van toxische stoffen. Ik ben er zeker van dat mensen zich op die korte termijn al een stuk frisser en beter zullen voelen. En dan is het tijd om te herintroduceren", legt Bingé uit. ,,Niet alles in één keer, uiteraard. Om te ontdekken wat werkt en wat niet voor jouw lichaam, hanteren we het ‘one food at a time’-principe. Begin bijvoorbeeld met tomaten. Die hoef je niet plots in overvloed te eten, een normale portie is meer dan genoeg. Doe dat twee à drie dagen en hou jezelf in de gaten. Voel je geen verschil, dan kan je zonder problemen tomaten eten. Sta je plots toch weer vermoeider op of krijg je hoofdpijn, dan weet je dat dat wellicht verband houdt met wat je hebt geherintroduceerd en laat je ze in de toekomst liever weg.”

Of het wel allemaal zo gezond is? ,,Absoluut. Je reset tien dagen en keert daarna stapsgewijs terug naar je normale voedingspatroon. Gezond en gevarieerd blijft uiteraard de basis. Het is niet zo dat je, als je na De Lijst geen last blijkt te hebben van chocolade, dat dan in overvloed mag gaan eten. Al ben ik er wel van overtuigd dat je gestel algemeen gezonder zal zijn."

• Alcohol
• Cafeïne
• Suikers
• Vetten
• Tomaten
• Bananen
• Sinaasappel
• Pompelmoes
• Melk
• Eieren
• Chocolade
• Charcuterie/vleeswaren
• Havermout
• Kip
• Grote vissoorten

• Bruine rijst
• Kalkoen
• Lam
• Plantaardige melk
• Bepaalde soorten groenten en fruit

In de lijst met te elimineren voedingsmiddelen staan zowel gezonde als minder gezonde voedingsmiddelen, signaleert Schutte. ,,Dat we voor onze gezondheid alcohol beter kunnen laten staan, en dat we van producten met veel toegevoegde suikers en verzadigd vet zo min mogelijk moeten eten is in lijn met de adviezen van de Schijf van Vijf."

Dat wil volgens Schutte echter niet zeggen dat we helemaal geen producten met suiker en vet zouden moeten eten. ,,Suikers zitten ook in fruit- en zuivelproducten. Deze voedingsmiddelen helpen het risico op chronische ziektes verminderen. Voor suiker is geen bewijs dat een kleine hoeveelheid klachten kan geven. Ook vetten hoeven we niet te mijden. Vet is een bron van energie, vitamine A, vitamine D, vitamine E en essentiële vetzuren.” Wel is het belangrijk om te letten op de verhouding tussen verzadigd en onverzadigd vet. 

,,Ook cafeïne hoef je niet te laten staan", vindt Schutte. ,,Bij een kleine hoeveelheid, bijvoorbeeld met het drinken van 1 à 2 kopjes koffie, verbetert cafeïne de concentratie en prestatie en verdrijft het vermoeidheid. Het nemen van te veel cafeïne kan nadelige effecten hebben, zoals rusteloosheid, angstgevoelens, slaapproblemen of hoofdpijn. Wat te veel is, verschilt sterk per persoon.”

Over histamine meldt Schutte dat dit een stof is die in veel voedingsmiddelen voorkomt. Deze stof wordt echter ook door het lichaam zelf aangemaakt. ,,Geschat wordt dat een overgevoeligheid voor histamine bij slechts 1 procent van de bevolking voorkomt.”

Wat betreft (het effect van) salicylaten in voeding is er geen eenduidigheid binnen wetenschappelijk onderzoek, meldt Schutte. ,,Zo is er bijvoorbeeld veel onduidelijk over de hoeveelheid salicylaten in verschillende voedingsmiddelen en de bio-beschikbaarheid voor het lichaam. Antibiotica worden in de dierhouderij gebruikt om infecties te bestrijden. In vlees uit de winkel zijn praktisch geen resten antibiotica te vinden. Dit komt door de wachttijd. Dieren of producten van dieren die behandeld zijn met antibiotica mogen in die tijd niet geslacht of gegeten worden. Je hoeft niet bang te zijn dat je ziek wordt van antibiotica in je eten.”

Dan de voedingsmiddelen die wel gebruikt mogen worden, zoals de bruine rijst, kalkoen en bepaalde soorten groente en fruit. Die komen volgens Schutte overeen met de Schijf van Vijf. ,,Wat betreft lamsvlees staat alleen mager lamsvlees in de Schijf van Vijf. Vet lamsvlees, zoals lamskoteletten en lamskarbonades, valt buiten de Schijf van Vijf. Let ook op bij de keuze voor plantaardige melk. Deze moet voldoende eiwit, calcium en vitamine B12 bevatten en niet meer dan 6 gram suiker per 100 gram. Het nemen van zuivel, en specifiek melk, maakt de kans op darmkanker kleiner. Het kan zijn dat dit effect komt door het calcium, maar het zou ook kunnen dat het gunstige effect door andere stoffen in zuivel komt. Daarom kun je zuivel niet een op een vervangen door een ander product.”

Het klopt dat voedingsmiddelen in sommige gevallen wel klachten kunnen geven. ,,We spreken dan van voedselovergevoeligheid. Hieronder verstaan we voedselintolerantie of voedselallergie. Naar schatting heeft 1 tot 3 procent van de volwassen bevolking hier last van. Wanneer het vermoeden bestaat dat iemand allergisch of intolerant is voor bepaalde voedingsmiddelen, is het belangrijk dat er eerst door een arts wordt vastgesteld wat precies het probleem is.”

Natuurlijk willen we allemaal gezond leven en er goed uitzien, maar toch staat dit elk jaar opnieuw boven aan ons lijstje goede voornemens. Waarom lukt het dan steeds niet?