Nieuw lespakket voor scholieren: ‘Ik kan een 10-jarige al kwantummechanica uitleggen’

Bij het horen van het woord ‘alliteratie’ beginnen tieners tijdens een Nederlandse les al te gapen. Het vak heeft sowieso een imagoprobleem, met het stampen van grammatica en invuloefeningen. Leraren en schoolleiders willen van die gaapfactor af.

,,Ik geef mijn leerlingen nu de opdracht om door de stad te fietsen en op zoek te gaan naar allitererende teksten. Dan komen ze terug met Dunkin’ Donuts of Today Tomorrow Toyota. Zo ontdekken ze zelf wat alliteratie is”, vertelt docent Annemarie Regeling. ,,Dat vinden ze een stuk leuker dan wanneer ze vijftig minuten naar mijn uitleg zitten te luisteren.”

De afgelopen jaren is de discussie over de lessen van de toekomst in alle hevigheid losgebarsten. Alles wat de kinderen nu op de basis- en middelbare school leren, is al meer dan dertien jaar geleden bedacht. Scholen vinden het de hoogste tijd voor vernieuwing.

Toenmalig staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker gaf de opdracht om een nieuw curriculum voor basis- en middelbare scholen te maken. Wat moeten kinderen in de toekomst per se weten en kunnen? Een eerste poging, in 2015, om die vraag te beantwoorden in een mislukking. Leraren werden nauwelijks betrokken en protesteerden tegen het eindresultaat. Daarom verzamelden zij zich voor een tweede poging zélf om de tekentafels. Vandaag presenteren zij hun plannen, het zogenoemde Curriculum.nu, aan minister Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs).

Een groot deel van de voorgestelde veranderingen zijn vrij abstract, maar sommige veranderingen zijn wél concreet. Voor rekenen en wiskunde geldt bijvoorbeeld dat leerlingen op de basisscholen ook een stukje statistiek moeten krijgen. ,,Het is belangrijk dat leerlingen goed snappen hoe ze met de hoeveelheid data die op hen afkomt om moeten gaan”, vindt docent Marco ten Hoff.

Ook de technische vakken krijgen een belangrijker plek op basisscholen. Nu zijn de verschillen tussen wat leerlingen leren zo groot dat docenten voor bepaalde brugklassers veel te saaie lessen moeten aanbieden.

Het is een belangrijke missie van Curriculum.nu: de overgang van lessen op de basis- en middelbare school verbeteren. Bij de technische vakken is daar nog een wereld te winnen. ,,Sommige kinderen hebben al robotica op de basisschool gehad. Die moeten weer op nul beginnen, omdat hun klasgenoten nog niets weten. Dat is lastig.”, verklaart natuurkundedocent Lillianne Bouma. ,,Ik kan een 10-jarige al kwantummechanica uitleggen.”

Er zijn ook nieuwe plannen voor lessen burgerschap en digitale geletterdheid, thema’s die een enorme vlucht hebben genomen maar slechts mondjesmaat in de scholen zijn te vinden. ,,Voorheen bestond burgerschap uit wat losse activiteiten: een bezoek aan de Tweede Kamer, een maatschappelijke stage. Wij willen het structureel maken, inbedden in de vakken”, legt docent Danique van Wijk uit. Collega Sanneke Quist vult aan: ,,We proberen altijd actueel te zijn. Mijn school staat dichtbij Schiphol als wij dan teksten lezen over de uitbreiding van Schiphol, hebben ze daar snel een mening over. Ons doel is niet om brave burgers te creëren, maar leerlingen kritisch te laten kijken vanuit de normen en waarden die er zijn.”

Het nieuwe lesprogramma is nog niet in steen gebeiteld. De Tweede Kamer en minister Slob moeten het nog over de plannen voor de toekomst van het onderwijs eens worden én bereid zijn daarvoor een zak geld ter beschikking te stellen. En vervolgens moet Curriculum.nu de scholen achter zich krijgen. Op die punten liep het de vorige ronde stuk. Voorzitter Theo Douma verwacht dat nu niet. ,,Er zijn ontzettend veel leraren en scholen betrokken geweest.”