Burgemeester Femke Halsema vond het verplaatsen van een groot deel van de demonstranten van Extinction Rebellion naar onder andere het Westelijk Havengebied maandag niet goed. Dat vertelde ze zojuist aan de gemeenteraad. 'We konden alleen niet anders, het justitiële apparaat zat verstopt.'
AT5
De eerste demonstranten op de Stadhouderskade werden maandag één voor één aangehouden. Na bijna honderd arrestaties was het justitiële apparaat van mensen onder andere identificeren en verhoren volgelopen, zo erkende de burgemeester. 'Daarom moesten we de overige demonstranten bestuurlijk verplaatsen.' Honderden klimaatactivisten werden naar onder andere het Westelijk Havengebied verplaatst.
'Blokkade niet de bedoeling'
Het onderwerp werd besproken tijdens het mondelinge vragenuurtje in de gemeenteraad. Diederik Boomsma van het CDA wilde opheldering van de burgemeester: 'Dat mensen de natuur willen beschermen, moedig ik als ecoloog alleen maar aan. Maar het is niet de bedoeling dat een belangrijke verkeersader wordt geblokkeerd', vond de fractievoorzitter.
Volgens Halsema was het geen optie om de Stadhouderskade preventief te laten blokkeren door de politie. 'Dat was gek geweest, omdat wij juist een blokkade hadden verboden. De blokkade door Extinction Rebellion moest dus eerst zelf gebeuren', zei de burgemeester. Ze noemde het protest, ook wel gekenschetst als 'burgelijke ongehoorzaamheid', eentje uit het boekje.
Justitieel systeem zat vol
Het plan van de driehoek van tevoren was om alle demonstranten persoonlijk aan te spreken. 'Dat is aan het begin ook gebeurd. Voor mij was het alleen cruciaal dat we niet de nacht in zouden gaan. Wij hebben gekozen voor aanhoudingen. Daarna zijn we mensen bestuurlijk gaan verplaatsen. Ik vond dat ook niet goed. Maar het justitiële systeem zat vol. Er was geen capaciteit meer bij de politie en justitie.'
'Langer mensen kunnen aanhouden'
Halsema zegt dit samen met de driehoek te willen gaan evalueren. 'We moeten langer mensen individueel kunnen aanhouden. Maar laten we elkaar niet voor de gek houden. We hebben een capaciteitsprobleem bij politie en justitie in de stad. Het apparaat zat verstopt.'
Hulpdiensten geen last
Eén van de redenen om de blokkade van de Stadhouderskade te verbieden was omdat het een belangrijke route is voor hulpdiensten. De gemeente heeft geen signalen ontvangen dat er problemen zijn geweest nu de belangrijke verkeersader ruim twaalf uur was bezet. Halsema: 'Ik ga dat nogmaals na.'
'Optreden politie niet inhumaan'
Raadslid van Bij1 Sylvana Simons zei tegen de burgemeester geluiden te hebben gehoord van escalerend optreden van de politie. Halsema reageerde fel. 'Er is proportioneel opgetreden. Ik neem aanstoot aan uw opmerking dat het politie-optreden inhumaan was. Als het alleen suggesties zijn, die niet hard gemaakt kunnen worden, moeten we die niet doen. Ik heb de hele dag meegekeken. Ik heb op geen enkel moment een inhumaan optreden van de politie gezien.'
Ook zouden volgens Simons de demonstranten niet hebben kunnen eten. Daarnaast zou er water zijn afgepakt. Halsema zei daarover: 'Mensen hadden natuurlijk recht op eten, maar ze mochten niet op de Stadhouderskade zijn. Ik heb mensen daar zien dansen, maar ook zien eten.'
Kamperen verboden
Volgens Halsema wordt er sinds haar komst anders omgegaan met demonstraties in de stad. De gemeente heeft lessen getrokken uit het verleden, zo vertelde ze. 'Occupy kon jaren geleden een halfjaar lang een deel van de stad bezetten. Ook het Maagdenhuis was een lange tijd bezet. Toen ik kwam, heb ik besloten om kamperen te verbieden. De druk op de publieke ruimte is namelijk toegenomen. Er zijn ook steeds meer demonstraties; de afgelopen jaren zijn deze verdubbeld.'
Geen vrij zicht
Na de demonstratie op de Stadhouderskade op maandag, doken de klimaatactivisten gisteren weer op bij onder andere de ABN Amro op de Zuidas. Raadsleden hebben signalen ontvangen van journalisten die daar niet vrij hun werk konden doen, omdat de ME met busjes het zicht had geblokkeerd.
Halsema zei daarover: 'De politie heeft een werkterrein gecreëerd door hun busjes om de groep heen te zetten. Zo konden er geen nieuwe demonstranten bij. Toen wij doorhadden dat journalisten hierdoor geen zicht hadden, hebben we met de operationeel commandant contact opgenomen. Journalisten moeten vrij zicht hebben en als dat niet zo is geweest dan was dat niet de bedoeling.'
De burgemeester sloot af met een compliment aan de politie: 'Ik heb met grote trots naar hun gedrag gekeken.'