Direct naar artikelinhoud
ReportageKlimaatprotest

Wie zijn de activisten van Extinction Rebellion? ‘We gaan een verschrikkelijke toekomst tegemoet’

In het Vondelpark laten actievoerders het symbool van Extinction Rebellion, gebaseerd op een zandloper, op hun gezicht schilderen.Beeld Patrick Post

Wie zijn die Extinction-rebellen, die zingen dat ze van de politie houden en van de regering eerlijkheid vragen? Naïeve jongeren of slimme klimaatstrijders? Sinds maandag organiseren ze overal ter wereld ontregelende acties. 

Tussen Leidseplein en Vondelpark in Amsterdam wemelt het deze dagen van de politie: ruiters, mountainbikers, motoragenten, straatagenten. Ze hebben opvallend veel materieel achter de hand: naar diesel walmende ME-bussen en witte arrestantenbusjes.

In het natte gras van het Vondelpark staan in de ochtend dertig jongeren op een kluitje te zingen: ‘Police, we love you, we do this for your children’. In de ring politie eromheen geeft een agent toe dat die gevoelens wederzijds zijn. Toch belemmeren de agenten de groep te vertrekken. Is zingen in het park verboden? “Nee, maar wij hebben andere informatie”, zegt zijn collega. 

Er staan de hele week acties op til van klimaatactivisten van Extinction Rebellion (ER), maar niemand weet precies wat voor acties. Dat, en het opsplitsen en uitzwermen in kleine groepjes, is een tactiek die de politie nerveus maakt.

Vastgelijmd aan de ABN Amro

De blokkade van een verkeersader in Amsterdam op maandag was voor de autoriteiten gesneden koek, want weken van tevoren aangekondigd. Zo’n duizend activisten tegen klimaatopwarming bezetten de drukke Stadhouderskade voor het Rijksmuseum. Zo’n negentig mensen werden gearresteerd, veel zijn met stadsbussen weggevoerd. 

“Vandaag werken wij aan plan B”, zegt een van de wisselende woordvoerders, Ernst-Jan Kuiper, dinsdag.  Dat behelst behalve zingen en met je handen hartjes in de lucht maken, een lijm-je-vastbezoek aan het hoofdkantoor van multinational ABN Amro op de Zuidas, dat de politie gisteren aan het begin van de avond beëindigde. Ook ging een groepje van twintig het kantoor van energiebedrijf Vattenfall binnen. 

Kuiper, gepromoveerd klimatoloog uit Utrecht, zat het grootste deel van de maandag in de cel. Hij was al vroeg van straat geraapt en horizontaal afgevoerd door vier agenten, en kwam pas om half negen in de avond op vrije voeten. Ergens in de Bijlmer, tegelijk met een huilende dame op leeftijd. “In de cel zitten is best heftig.” De twee werden opgewacht door de ER-herstelgroep met thee, koekjes en knuffels.

Extinction Rebellion begon vorig jaar in Groot-Brittannië en loopt zich sinds april in Nederland warm. Wie sluiten zich bij hen aan?

Klimaatdepressief is hij, net als veel jongeren

“Ik ben het prototype”, zegt Kuiper, 31 jaar jong en hoogopgeleid. Zevenenhalf jaar bestudeerde hij het klimaat, met als promotieonderwerp het smelten van de ijskap in Groenland. Daar wordt niemand vrolijk van. Sterker, hij voelt zich wanhopig, boos en verdrietig. “De vooruitzichten zijn gruwelijk. Het beste scenario is dat de aarde in 2100 4 graden warmer is. Die ecologische crisis, die hongersnood ga ik straks meemaken.” Klimaatdepressief is hij ervan, net als veel jongeren.

‘Sorry voor de overlast, maar dit is een noodgeval’, staat er op ER-informatiemateriaal. De urgentie van verandering hoor je steeds bij de rebellen, net als bij de jonge Zweedse Greta Thunberg. “Ja, zij is vast ook depressief. Het klopt wat zij zegt. We gaan een verschrikkelijke toekomst tegemoet.”

En daarom bestudeerden Britten hoe je snel radicaal kunt veranderen, vertelt Kuiper: “Traditionele middelen halen al dertig jaar niets uit. Demonstreren, petities, e-mailen.” En de acties van Greenpeace en Milieudefensie? “Evenmin. Kijk naar de grote klimaatmars in Den Haag: premier Rutte zegt ‘bedankt’, en gaat door met liegen. Wees eerlijk over de milieucrisis, dat eisen wij. In 2025 moet onze uitstoot CO2-neutraal zijn. De enige manier om dat te bereiken is massale, geweldloze ongehoorzaamheid.”

De structuur van ER is met een tiental gelijkwaardige deelgroepen voor diverse taken (geld, actie/logistiek, training, strategie) anti-hiërarchisch. Coördinatoren en woordvoerders wisselen snel. Wie zich aanmeldt, krijgt een buddy, en komt in een ‘affiniteitsgroep’, een soort ‘familie’. Bij deze actieweek in zestig landen zijn in Amsterdam zo’n honderd affiniteitsgroepen betrokken. Zij communiceren via een gecodeerde app. Een eerste vraag aan nieuwkomers is: ben je bereid te worden gearresteerd of niet?

Een beter soort mens

Op de stoep naast een chique interieurwinkel geeft een jongen een training ‘check-in’ aan vijftien mensen. In de cirkel staan bloemetjes in een potje. De een luistert met rugzak en tent, een Limburgse staat naast haar ov-fiets, een man uit Roermond is gekomen, ‘omdat hij voelde dat hij erbij moest zijn’. Check-in is jargon voor ruimte maken om open naar elkaar te luisteren en gevoelens te delen met actievoerders, en net zo goed met omstanders. Vooral om een beter soort mens te zijn, is het idee. 

En dan valt weer het woord ‘noodtoestand’. Tijd voor actie. “Wie mee wil, kan de vrouw met de ov-fiets volgen.” 

Lees ook:De openbare orde verstoren is de enige manier voor Extinction Rebellion

De Britse protestbeweging Extinction Rebellion krijgt internationaal navolging. Deze activisten verstoren de openbare orde en eisen klimaatrevolutie. Wat is dit voor een groep? Trouw keek mee bij de Nederlandse tak.