Kritiek op onderwijsminister Slob zwelt aan: hij doet te weinig aan het lerarentekort

Bij zijn aantreden was het onderwijs nog zo blij met de benoeming van Slob. Na jaren van niet-onderwijsman Sander Dekker kreeg het funderend onderwijs te maken met een minister die uit de boezem van het onderwijs kwam, zelf jaren voor de klas stond als leraar op een middelbare school. PO in Actie-voorman De Brouwer: ,,Toen hij begon zei hij dat hij naast de leerkracht ging staan, maar hij staat er nu meer en meer recht tegenover.”

Vriend en vijand is het er over eens dat het lerarentekort een groot probleem is, het woord ‘onderwijscrisis’ viel al. Maar volgens onderwijsbonden. schoolbestuurders en de oppositie in de Tweede Kamer is de verantwoordelijke minister daar niet van doordrongen. Hun kritiek: Slob doet te weinig.

Niet voor niets eiste PvdA-leider Lodewijk Asscher, samen met GroenLinks en SP, bij de Algemene Politieke Beschouwingen 560 miljoen euro voor de aanpak van het lerarentekort – tevergeefs. De sociale partners vragen iets minder: 423,5 miljoen euro. Voor de zomer presenteerden zij dit noodpakket met ‘noodzakelijke investeringen’ om het probleem te tackelen. Geld dat gestoken dient te worden in eerlijke salarissen en extra maatregelen tegen de werkdruk. Ze kregen te horen dat hun brief in goede orde was ontvangen. Daarna bleef het stil.

Reikhalzend werd uitgekeken naar Prinsjesdag. Dan zou Slob toch zeker wel bekendmaken dat er meer geld voor onderwijs zou komen? Maar nee. ,,De houding is nu dat scholen het zelf maar moeten oplossen”, vindt onderwijsadvocaat Wilco Brussee, die merkt dat het voor scholen steeds moeilijker wordt om maatregelen te nemen die binnen de wet vallen. ,,De minister wacht kennelijk tot het echt uit de klauwen loopt.”

SP-Kamerlid Peter Kwint vergelijkt het lerarentekort met ‘een huis dat in de fik staat’ ,,En dan staat Slob ervoor, met een paar emmertjes.” Over die gebrek aan urgentie neemt de ergernis in de Tweede Kamer toe. Terwijl niemand twijfelt aan de goede bedoelingen van Slob, benadrukt Kwint. En niemand van hem verwacht dat hij het probleem in één week oplost. ,,Ik verwacht dat hij in de ministerraad met zijn vuist op tafel slaat: we gaan dit oplossen.”

,,Maar ondertussen is er geen minister die méér stakingen achter de rug heeft dan Slob en het lerarentekort neemt alleen maar toe”, ziet de SP’er. ,,Ik verwacht dat hij in de ministerraad met zijn vuist op tafel slaat: we gaan dit oplossen.” Daar moet hij, stelt PVV-Kamerlid Harm Beertema, in staat zijn ‘pregnant het probleem neer te zetten’. ,,Als hij dat niet doet, is hij niet de juiste persoon voor deze baan.”

Nu wordt premier Mark Rutte in stelling gebracht. Hij beloofde bij de Algemene Politieke Beschouwingen extra geld voor onderwijs, mits er eerst een cao wordt afgesloten. De bonden spraken van chantage en de sociale partners eisten een gesprek. Dat gebeurt op 16 oktober. PVV-Kamerlid Harm Beertema: ,,Dat je hier chefsache van maakt, dat je Rutte erop af moet sturen, daar schuilt zoveel onmacht in.” Ook in zijn eigen regeringscoalitie klinkt kritiek, maar niemand wil dat openlijk uiten.

Tegelijkertijd betogen Kamerleden uit de coalitie dat dit kabinet in tegenstelling tot het vorige wél maatregelen neemt, dat het oplossen nou eenmaal niet makkelijk gaat en dat docenten die zij op werkbezoeken spreken juist zeggen blij te zijn met wat er nu al gebeurt.

CDA-Kamerlid Michel Rog wijst ook op een verantwoordelijkheid van het onderwijs zelf. ,,Er zijn nog steeds voor honderden miljoenen aan bovenwettelijke uitkeringen, waardoor een werkloze leraar in een veel betere inkomenspositie zit. En bij basisschoolbesturen ligt ook nog voor miljoenen aan reserves op de plank. Kijk nou eens of het geld dat er wel is, goed wordt besteed voor er om meer geld wordt gevraagd.” Ook wil Rog ‘vol inzetten’ op zij-instroom, mensen die zich met een kortere opleiding laten omscholen tot docent. ,,Een Pabo-opleiding duurt vier jaar, met zij-instroom krijgen we het snelst meer leraren voor de klas.”

In het onderwijs is men weliswaar blij met de zij-instromers, maar wordt ook benadrukt dat deze docenten in spe ook niet zomaar voor de klas gezet kunnen worden. Ze zijn nog onbevoegd en hebben veel begeleiding nodig. Begeleiding die terechtkomt op het bordje van de schaarse leraren op een school. Die hebben daar geen capaciteit meer voor, zegt Gerard van Drielen van de Stichting Christelijk Onderwijs Haaglanden. ,,Een aantal zij-intromers haakt af omdat er geen goede begeleiding is. Er is extra geld nodig om hen wél goed te begeleiden.”

In een reactie noemt Slob het lerarentekort ‘een groot probleem, dat zeker scholen in de grote steden voelen’ en dat de aanpak voor hem de hoogste prioriteit heeft. Hij wijst erop dat dit kabinet meer dan enig ander kabinet investeert in onderwijs en dat het salaris van leraren er met gemiddeld 9,5 procent op vooruit is gegaan. ,,Maar we realiseren ons dat meer geld alleen dit probleem niet oplost en ik kan het niet alleen. Schoolbesturen, schoolleiders, vakbonden, lerarenopleidingen: we moeten hier met z’n allen de schouders onder zetten. Daar zet ik me elke dag weer voor in.”

Slob benadrukt dat de gezamenlijke aanpak ook vruchten afwerpt. Vorig jaar zijn er 3000 voltijdsbanen bijgekomen in het onderwijs. ,,Maar we zijn er nog niet, dit vraagt onze gezamenlijke inzet voor de lange termijn.”

Het is niet dat Slob niks heeft gedaan, erkent voorzitter Petra van Haren van de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS). ,,En hij vindt dat voldoende voor dit kabinet. Wij zeggen: het is bij lange na niet genoeg.” Volgens AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen is er een verklaring voor de houding van Slob: zijn departement kreeg er in 2018 700 miljoen euro bij. ,,Hij denkt dat hij al spekkoper is.”