Direct naar artikelinhoud

Het zomerweer van de afgelopen week is absurd

Het zinderende zomerweer van de afgelopen week is absurder dan de weerman zegt.

De week in wetenschap
Beeld Marcel Wogram

Volle stranden, zwembaden die weer even opengingen en opgewonden weermannen die gretig het ene na het andere record zagen: het was heet afgelopen week. Ongekend heet, lieten de statistieken zien. Maandag was het met 28,1 graden in De Bilt al ronduit warm, dinsdag was het tropisch met 31,1 graden en woensdag net zoiets. Drie zo hete dagen zijn in de volle zomer niet ongewoon. Maar halverwege september wel degelijk, als de normale temperatuur rond de 18 à 19 graden ligt. Daarvoor moesten we terug naar 1949 en toen ging het nog om de eerste week van september. Volgens sommen van het KNMI komt een treintje van drie dagen 10 graden warmer dan normaal over het hele jaar ongeveer eens in de honderd jaar voor. Voor drie dagen 30 graden half september is dat eerder eens in de duizend jaar. Echt zeldzaam dus.

Als we helemaal niks tegen de opwarming ondernemen, kan dit volgens het KNMI tegen het jaar 2100 eens in de 4,5 jaar voorkomen

Nagekomen zomeerweek

Ook op de redactie klinkt in zo'n situatie de onvermijdelijke vraag of zoiets aan klimaatverandering te wijten kan zijn. Standaardrepliek, meestal van de wetenschapsredactie, is dan dat dit het weer is, en niet meteen het klimaat. Weer is grillig, klimaat iets van de langere termijn. De hete septemberweek 2016 is vooral het gevolg van een Spaans warmtefront dat een beetje enthousiast naar het noorden lekte en daarbij een smorende deken van hete vochtige lucht over Nederland vlijde. Een broeikaseffect in het klein. Kan gebeuren. Maar ook net zo goed niet. Een uitschieter dus.

Wat niet wil zeggen dat de nagekomen zomerweek niks met een veranderend klimaat te maken kan hebben. Uitschieters zoals de afgelopen week kunnen vaker gaan voorkomen. Sterker: het KNMI rekende verder en denkt dat zoiets rond 2050 wel eens in de 25 jaar kan voorkomen. En als we helemaal niks tegen de opwarming ondernemen, tegen het jaar 2100 zelfs eens in de 4, 5 jaar.

Vergeleken met de jaren 1981-2010 is het nu belachelijk warm voor de tijd van het jaar

Toch weer normaal

De ironie van de weerkunde wil dat dat tegen die tijd toch weer normaal zal heten. Letterlijk zelfs. Om het hoofd koel te houden in de weerloterij hanteren weermannen (m/v) het langjarige gemiddelde. Dat is norm. Momenteel definieert het KNMI het gemiddelde over de jaren 1981-2010 als de normaal. Daarmee vergeleken is het nu belachelijk warm voor de tijd van het jaar. Maar over vier jaar schuift het dertigjarige venster op naar 1991-2020. Goed bedoeld, de aarde warmt immers op. Maar met de huidige hitte in dat gemiddelde verwerkt, moet september daarna nog harder uit het lood gaan, willen ze er in De Bilt van opkijken.