Mag asielzoeker tanden laten bleken op kosten van staat?

Mogen vluchtelingen zich een blinkend gebit laten aanmeten op kosten van de staat? Volgens Jan Roos krijgen asielzoekers in zijn gemeente Bergen in Noord-Holland 1.000 euro voor mondzorg, vrij te besteden. Een 'belachelijke situatie', twitterde de VNL-voorman. 'Minima laten hun kies niet trekken omdat dat niet in hun basispakket valt, maar asielzoekers laten nu hun tanden bleken op onze kosten.'

Roos lag zelf in de stoel toen zijn tandarts haar beklag deed over asielzoekers die aanspraak doen op dure behandelingen als het zetten van kronen en het bleken van de tanden. 'Ik vind dat niet eerlijk', zegt de tandarts, die niet met haar naam genoemd wil worden, over de telefoon. 'Andere Nederlanders moeten daar een dure aanvullende verzekering voor afsluiten.' Wat is hiervan waar?

Gemeentepakket

Het is belangrijk te weten hoe de zorg voor asielzoekers in Nederland geregeld is. Het beleid valt - net als ander asielbeleid - uiteen in zorg voor asielzoekers in afwachting van een verblijfsvergunning en zorg voor asielzoekers die een (tijdelijke) verblijfsvergunning hebben gekregen, de zogenaamde statushouders.

Statushouders kunnen in de meeste gemeenten aanspraak maken op een gemeentepakket: een aanvulling op de basisverzekering voor burgers met een kleine beurs, de minima. Dat zijn in dit geval Bergenaren met een inkomen van maximaal 120 procent van het netto bijstandsinkomen.

Zij betalen ook premie, maar krijgen meer vergoed dan iemand met een basispakket. Ook betaalt de gemeente vaak (een groot deel van) het eigen risico. Zo moet worden voorkomen dat mensen met fysieke klachten, bijvoorbeeld een rotte kies, uit geldgebrek het doktersbezoek uitstellen of helemaal niet gaan.

Deze regeling is net zo goed beschikbaar voor een Bergenaar met een bijstandsuitkering als voor een migrant met verblijfsvergunning en minimaal inkomen. Asielzoekers zónder verblijfsvergunning moeten het doen met 250 euro per jaar voor mondzorg en die zorg krijgen ze in principe alleen in noodgevallen.

Wordt uit het gemeentepakket dan 1.000 euro aan tandartskosten vergoed, inclusief het bleken van tanden? De gemeente Bergen laat weten dat minima in 2016 inderdaad voor maximaal 1.000 euro aan tandheelkundige kosten konden declareren. Per 1 januari 2017 is dat teruggeschroefd naar 500 euro.

De woordvoerder van coöperatie VGZ, die het Univé-gemeentepakket voor de gemeente Bergen uitvoert, legt uit dat het bleken van tanden in 2016 in álle aanvullende pakketten werd gedekt. Dat is per 1 januari 2017 aangepast: het is nu niet meer mogelijk om cosmetische tandzorg te declareren.

Conclusie

Er valt wat af te dingen op de bewering van Roos. Zo gaat het niet om alle asielzoekers, maar om asielzoekers die een (tijdelijke) verblijfsvergunning hebben gekregen. Daarnaast is het gemeentepakket er voor álle Bergenaren met een laag inkomen. 

Maar het meest cruciale onderdeel van de bewering klopt wel. In de gemeente Bergen was het in 2016 voor asielzoekers met een verblijfsvergunning inderdaad mogelijk om tot 1.000 euro aan mondzorg te krijgen, tanden bleken was niet uitgesloten van de dekking.