Geslagen, maar ook strijdbare toon op symposium over islamofobie

“We moeten strategischer worden.” Het was een sleutelzin in het betoog van Tom Zwart op het symposium in Bos en Lommer, georganiseerd door het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie, en een tak van de afdeling antropologie van de Universiteit van Amsterdam. Zwart - hoogleraar cross-cultureel recht uit Utrecht - sprong de afgelopen maanden veelvuldig in de bres voor het islamitische Cornelius Haga Lyceum.

‘Tolerantiecoalitie’

Op het symposium bepleitte hij een ‘tolerantiecoalitie’ met andere religies die belang hebben bij het in stand houden van het bijzonder onderwijs. “Onder het motto: één voor allen, allen voor één.”

De overheid is volgens hem geobsedeerd door de scheiding van kerk en staat en draagt het secularisme uit. “De overheid propageert zijn eigen godsdienst ten koste van andere godsdiensten.”

Met een vereniging van moslimjongeren tracht Zwart alle belangenclubs van religieuze scholen – of ze nu islamitisch, joods of christelijk zijn – bijeen te brengen. “Dat is nog nooit gebeurd. Het landt op vruchtbare bodem,” zei Zwart. “Laten we gezamenlijk optrekken en zorgen dat secularisme niet te veel ruimte krijgt.”

Partijen als CDA en VVD geven zich steeds meer over aan anti-moslimsentimenten, aldus Zwart. “Rationele argumenten helpen niet. We moeten strategischer worden.” Als VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zich opwerpt als liefhebber van openbaar onderwijs, moet het tegenargument luiden dat daar allemaal linkse leraren de dienst uitmaken. “We moeten de mensen ontmaskeren die secularisatie uitdragen.”

Komende maand organiseert Zwart met een vereniging voor moslimjongeren op de Islamitische Universiteit van Rotterdam een cursus belangenbehartiging.

Boerkaverbod

Ook vanuit de zaal kwamen pleidooien om ‘politiek strategischer’ te opereren. De moslimgemeenschap moet lessen trekken uit invoering van het verbod op gezichtsbedekkende kleding (het ‘boerkaverbod’). “Waar was het verzet toen het wetsvoorstel in behandeling was?” klonk het schuldbewust.

Er werd enthousiast gereageerd op het strijdbare betoog van de ‘zusters Mouna en Esther’, die in niqaab verschenen. Mouna noemde zich ‘parttime niqaabdrager’. “Als bekeerling woon ik nog bij mijn ouders, die er geen superfans van zijn.”

De twee stonden aan de basis van een protestbetoging in augustus in Den Haag tegen de wet. Op het symposium schetsten ze een grimmig beeld. “De sfeer op straat verslechtert. Wie ontfermt zich over deze groep vrouwen, die wordt blootgesteld aan agressie, fysiek en verbaal, door mensen die menen de wet aan hun kant te hebben?”

Hun verhaal sloot aan bij bevindingen van Meld Islamofobie, dat klachten over discriminatie en agressie tegen moslims verzamelt en een groeiend anti-moslimsentiment signaleert.

Annelies Moors, hoogleraar antropologie, sprak van ‘een normalisering van islamofoob gedrag’, onder invloed van het boerkaverbod. “Er zijn nu meer mensen die snappen dat dit een wet is die werkelijk niet oké is. Het is evident dat het symboolwetgeving betreft.”

Vrouwenonderdrukking

Afgelopen week sprak de Tweede Kamer over de eerste twee maanden dat het verbod geldt op gezichtsbedekkende kleding in het openbaar vervoer en publieke gebouwen. Moors hekelde de nadruk die partijen legden op vrouwenonderdrukking. “Ik zeg niet dat het nooit voorkomt. Maar voor een groot deel van de groep die het betreft, gaat het niet op.”

Moors verwierp ook de koppeling tussen de niqaab en veiligheid. “Juist de uitspraken van politici creëren een gevoel van onveiligheid. Dat wordt mensen aangepraat.”

“Tunahan Kuzu van Denk noemde het een islamofobe pestwet. Eigenlijk is dat best een goede term.”

Voormalig GroenLinks-lijsttrekker Mohamed Rabbae zei dat ‘de Nederlandse pluriforme samenleving niet bestaat zonder boerka’. “De samenleving is pas pluriform als het irritant is voor sommige mensen, confronterend voor sommige mensen en je aan het denken zet. Tegen de zusters in boerka zeg ik: hou gewoon vast aan je principes.”

Commotie

Er werd ook teruggeblikt op de commotie door berichtgeving van Nieuwsuur en NRC over dubieuze praktijken op koranscholen en homovijandig lesmateriaal op islamitische scholen. De voorzitter van de koepelorganisatie van islamitische schoolbesturen, Aissa Zanzen, reageerde gelaten. “We zijn het gewend,” zei hij over de ophef.

Seksuele voorlichting was een paar jaar geleden nog onbespreekbaar op de scholen, zei hij. “Het COC heeft destijds naar het lesmateriaal gekeken. Nu is de sfeer anders. Dat is ons lot. We moeten ermee dealen.”

Hij suggereerde een verborgen politieke agenda bij de media. “De media horen neutraal te zijn. Maar is dat zo? Als je ziet wat er twee dagen achterelkaar wordt uitgezonden, vlak voor de behandeling van artikel 23 in de Tweede Kamer.”