PVV’er Karen Gerbrands over hoe de partij omging met de dood van vriendin Willie Dille

In het NH-Atlantic hotel in Kijkduin, voor de deur van kamer 716, staat Karen Gerbrands – dan nog Tweede Kamerlid voor de PVV. Het is 24 oktober 2017, acht voor tien in de avond. Ze wil naar binnen. „Ff opendoen”, appt ze naar Willie Dille, PVV-gemeenteraadslid en haar beste vriendin. Maar die is niet meer in de hotelkamer. Als Gerbrands even later met de sleutel van het hotel binnenkomt, vindt ze het identiteitsbewijs van Willie Dille en een stapeltje brieven. Op eentje staat ‘Karen’.

22.06 uur, Gerbrands appt Dille: „Godverdomme, Wil, kom terug.”

22.31 uur, Dille: „Ik hou van jullie allemaal. Gedenk het goede. Ik voel me zo kut. Er is geen weg terug meer. Wees niet boos.”

22.32 uur, Gerbrands: „Waar ben je.”

„Je kan ook alleen met mij afspreken.”

„Je kan mij toch vertrouwen.”

„Ik hou van jou, kom terug.”

„Het was een vreselijke avond”, zegt Karen Gerbrands in een café vlakbij het NH-hotel in Kijkduin. „We stonden in het donker op het strand, met z’n drieën, met haar man en mijn man. We kwamen erachter dat ze die kamer had geboekt en daar vonden we de afscheidsbrieven. Ondertussen was ik haar blijven bellen, blijven bellen tot ze er gek van werd, denk ik. Na úren nam ze op. Ik zei: van mij mag je een eind aan je leven maken, maar niet voordat je met mij gepraat hebt.”

Willie Dille was van Kijkduin naar Zoetermeer gereden, ze stond in een winkelcentrum met hoge flats. De politie bracht Gerbrands erheen. „Toen ze me zag begon ze te huilen. Daar vertelde ze wat er allemaal gebeurd was.”

Bijna een jaar later pleegt Willie Dille alsnog zelfmoord, op 8 augustus 2018. In een filmpje dat ze vlak voor haar dood op Facebook zet zegt Dille dat ze is verkracht door een groep moslims. Haar dood en het filmpje komen hard aan – in de Tweede Kamer en de Haagse gemeenteraad. Premier Mark Rutte is „geschokt”, en wenst Geert Wilders veel sterkte. Wilders noemt Dille „een geweldig warme collega” die hij „enorm zal missen”. Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag komt terug van vakantie.

Lees ook Een fel raadslid met zelfspot

Nu de scherpste kantjes van het verdriet eraf zijn wil Karen Gerbrands vertellen wat er volgens haar is gebeurd, en waarom ze een conflict kreeg met de PVV over de dood van Dille. Ze stapte in december 2018 om die reden op als Tweede Kamerlid, ze is nog wel PVV-gemeenteraadslid in Den Haag.

„Ik heb nog niet goed afscheid genomen”, zegt Gerbrands in het laatste van vier lange gesprekken in het café. Ze heeft NRC tientallen appjes, interne e-mails en gespreksverslagen laten lezen en aan de hand daarvan minutieus haar eigen tien jaar bij de PVV gereconstrueerd, net als de gebeurtenissen rond het overlijden van Willie Dille.

Actieve PVV’ers praten zo goed als nooit over hun eigen partij – die geen leden heeft en dus nooit congressen organiseert, in de Tweede Kamer de telefoon bijna niet opneemt en de media het liefst mijdt.

Het verhaal van Karen Gerbrands is het verhaal van een vriendschap. En van onderlinge verhoudingen in de een-na-grootste politieke partij van Nederland, onder druk van een groot persoonlijk drama.

Gerbrands zegt dat haar verhaal aantoont dat „menselijkheid” ontbreekt bij de PVV. Als die er niet komt, zegt Gerbrands, gaat de partij „naar de klote”. „Eigenlijk hoop ik dat er alsnog iets verandert. Ik hoop dat andere mensen ook eens opstaan en er iets van zeggen.”

‘Hij kan supercharmant zijn’

Begin 2008 solliciteert Karen Gerbrands als beleidsmedewerker gezondheidszorg bij de Tweede Kamerfractie van de PVV. Ze is nerveus, Wilders probeert haar op haar gemak te stellen. Hij praat nauwelijks over zichzelf, maar vraagt naar haar ervaringen als verpleegkundige. „Hij kan supercharmant zijn”, zegt Gerbrands.

Ze vertelt aan Wilders hoe ze wijken in Den Haag heeft zien verloederen. Soms moesten beveiligers mee als ze ’s avonds naar patiënten ging. Gerbrands vertelt Wilders ook over een gezin met een baby die een maagsonde nodig had. Drie vrijdagen achter elkaar moest ze er naartoe omdat die was losgeraakt. „Bleek dat de vader hem eruit trok. De mannen kwamen na de moskee bij hem en hij voelde zich in zijn eer aangetast als ze zagen dat zijn kindje ziek was.”

Zelf groeide ze op in de Haagse wijk Escamp. Met haar vader, elektrotechnicus, discussieerde ze veel over politiek. Het zorgende, zegt ze, heeft ze van haar moeder, die verpleegkundige was. Ze stemden op de VVD. Gerbrands deed atheneum en ging daarna meteen werken.

De jaren voor de sollicitatie werkte ze in een hospice bij een verpleeghuis. Ze hadden een eigen team, maar dat verdween door bezuinigingen en personeelstekorten. Nachtdiensten moesten worden verdeeld tussen hospice en verpleeghuis. Op een avond werd Gerbrands afgelost door een Poolse uitzendkracht die geen Nederlands sprak. Ze kreeg er zo’n ruzie over met de managers dat ze besloot te vertrekken.

Gerbrands: „Juist ’s nachts zijn stervende mensen vaak bang. Dat ze niet in de hemel komen, dat ze niet goed hebben geleefd, dat ze een pijnlijke dood zullen hebben. Dan moet je met ze kunnen praten, naar ze luisteren, de tijd nemen. Goed afscheid nemen is het allerbelangrijkste.”

Na het gesprek met Geert Wilders, in de tram terug naar huis, belt ze haar moeder. „Dit gaat ’m niet worden”, zegt ze. „Het ging dramatisch.”

Nog diezelfde avond krijgt ze een telefoontje: ze is aangenomen.

Échte PVV’ers

Karen Gerbrands maakt niet zo makkelijk vrienden, zegt ze. Ze heeft de neiging om afwachtend te zijn. Met Willie Dille, die net als zij het PVV-klasje deed voor de gemeenteraad in Den Haag, was het anders. „Ik denk niet dat ik ooit eerder zo sterk heb gevoeld dat het goed was.”

Dille was gescheiden, ze had vier kinderen, een tweede man. Ze werkte bij een instelling voor meervoudig gehandicapte kinderen en had een logeerhuis voor die kinderen. In het weekend sliepen er soms zo’n zes of zeven kinderen, sommigen met ernstige spasmes of epilepsie.

„In de politiek was Willie misschien nog wel ietsje harder dan ik”, zegt Gerbrands. „Zij had echt schijt aan wat mensen van haar dachten. Ze knalde alles eruit. Ik vond dat heerlijk.” Zij en Dille kwamen al snel bij elkaar over de vloer, ze werden na de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 allebei raadslid in Den Haag en later dat jaar ook allebei Tweede Kamerlid voor de PVV.

Als Dille een filmpje op Twitter deelt waarin een atoombom ontploft en op dat moment over de islam wordt gezegd ‘Send it back to hell’, vindt Gerbrands dat vooral geestig. Toen ze op de publieke tribune van de Tweede Kamer hoorde dat Wilders pleitte voor een ‘kopvoddentax’, moest Gerbrands „wel lachen”. „Ik dacht, hoe kóm je erbij.”

Dat er PVV-politici waren die opstapten na de ‘minder Marokkanen’-uitspraken van Geert Wilders, in 2014, vond ze ongelofelijk. „Als je daar niet tegen kan, ben je geen echte PVV’er. Willie en ik zijn dat altijd wél geweest.”

De vriendinnen zaten in de Tweede Kamer bij elkaar om de hoek. De fractie was verdeeld over twee etages. Dat hielp niet voor de saamhorigheid, zegt Gerbrands. Die was volgens haar al grotendeels verdwenen nadat de partij bij de verkiezingen van 2010 24 zetels had gehaald. Eerder zaten medewerkers op de tribune als Wilders een belangrijk debat had – „dat deed je gewoon”. Daarna werd het anders: „Er werd voortdurend uit de fractie gelekt naar de pers. En Geert kon niet meer doen dan zeggen dat het not done was. Iedereen ontkende de bron te zijn. Heel laf.”

Drie PVV-Kamerleden stapten in die tijd op – Hero Brinkman, Marcial Hernandez en Wim Kortenoeven vonden de PVV een ondemocratische partij, „Noord-Koreaans” geleid door Wilders. Door hun vertrek groeide het wantrouwen bij Wilders, zegt Gerbrands. „Mensen zeggen weleens dat hij de aansluiting met de maatschappij een beetje kwijt is. Zo wil ik het niet noemen. Maar hij zit op een eiland. Hij werd steeds achterdochtiger.”

Hoe merkte u dat?

„Sowieso moest altijd iedereen die bij de PVV kwam werken bij Geert langs. Er is een personeelsfunctionaris, maar die heeft niks te doen. Geert wil alles zelf beslissen en controleren. Hij besloot op een gegeven moment ook dat telefoons niet meer mee mochten naar de fractievergadering en in zijn kantoor. Buiten de kamer staat een plastic bak waar de telefoons in moeten. Als je met een andere partij wilde overleggen over een motie of een stemming moest je naar buiten om te bellen. Geert was altijd bang dat er opnames werden gemaakt.”

Is die angst terecht?

„Bij de PVV is iedereen bang voor zijn baantje. Er zijn mensen die dreigen naar de pers te stappen als ze geen goede plek krijgen op de lijst. Geert is daar gevoelig voor, hij laat mensen die lastig zijn dus op de lijst staan. Ik denk dat meer dan vijftig procent van de mensen die nu in de Kamer zitten heel vervelend kunnen doen als ze er niet meer op komen.”

Hoe gaat dat dan?

„Ze gaat me vermoorden omdat ik dit vertel, maar Lilian Helder [justititiewoordvoerder, PVV-Kamerlid sinds 2010, red.] is zo iemand. Ze zit bij elke fractievergadering notities te maken. Die staan op haar kamer in ordners, dat is een best kept secret in de partij. Als er iets gebeurt dat haar niet bevalt, zou ze die notities naar buiten kunnen brengen. Ik vind: rotte eieren moet je eruit tiefen. Heb ik ook tegen Geert gezegd. We trekken die ordners uit haar kantoor, riep ik. Maar dat wil hij niet, hij is bang voor slechte pers. Helder komt dus steeds weer op de kandidatenlijst.”

Lilian Helder zegt in een reactie per e-mail dat ze alléén aantekeningen maakt als het over haar eigen portefeuille gaat „vanwege het feit dat wij inderdaad geen telefoon of iPad gebruiken tijdens de fractievergadering”.

Het onderlinge wantrouwen groeit, en bij Gerbrands en Dille is de bewondering voor Wilders na een paar jaar grotendeels verdwenen. Vooral Dille is vaak negatief en cynisch over de PVV-leider. Als Wilders tweet ‘Mensen die me willen stoppen zullen me eerst moeten vermoorden’ stuurt Dille een appje aan Gerbrands:

3 december 2016, 09.55 uur: „Heeft Geert grootheidswaanzin?”

Een paar maanden later, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017, nadat de PVV vijf zetels had verloren in een peiling:

14 februari 2017, 07.54 uur, Dille: „Nog geen hysterische Geert?”

Oud en krakkemikkig

Na die verkiezingen merkt Karen Gerbrands dat het niet goed gaat met haar vriendin. Ze heeft pijn in haar armen en benen en voelt zich vaak ziek. Dille maakt er zelf grapjes over – „ik word oud en krakkemikkig” – waardoor Gerbrands er weinig aandacht aan schenkt.

Op 24 oktober 2017 moet Dille bij burgemeester Krikke komen. Gemeenteraadsleden moeten in de plaats wonen waar ze in de raad zitten en bij de burgemeester zijn tips binnengekomen over Willie Dille: ze zou liegen over haar woonplaats – dat kan reden zijn om iemand uit de gemeenteraad te zetten. Een zo’n tip komt van Arnoud van Doorn, Haags gemeenteraadslid voor de Partij van de Eenheid. Hij was oud-beleidsmedewerker van Dille voor de PVV in de Tweede Kamer, bekeerde zich later tot de islam en had in de Haagse gemeenteraad voortdurend ruzie met haar.

Waar het om gaat: Dille heeft haar logeerhuis voor gehandicapte kinderen in Rijswijk, maar ze heeft ook een huis in de Haagse wijk Ypenburg. Ze raakt overstuur, Gerbrands begrijpt dat niet. Zij vindt: „Hup, gewoon even alle formaliteiten laten zien, dan is er niks aan de hand.”

Die dag, 18.18 uur, Gerbrands: Gaat het?

18.28 uur, Dille: Nee

[…]

18.39 uur, Gerbrands: Kan ik iets doen?

18.52 uur, Dille: Ik stop ermee

18.53 uur, Gerbrands: Kunnen we ff bellen

18.53 uur, Gerbrands: Please

19.05 uur, Dille: Sorry. Maar wil gewoon niet dat mijn kinderen meemaakten dat ik instort

[…]

19.55 uur, Gerbrands: Ik heb Krikke gesproken, waarom ben je nou zo overstuur?

[…]

20.12 uur, Dille: Altijd sterk geweest, maar onderweg naar huis knapte er iets, echt paniek. Ook al weerleg ik alles, word mijn naam door het slijk gehaald. Mijn kinderen zouden dat vreselijk vinden en zich schamen. Dat wil ik niet. Dan beter zelf op een laffe manier de stekker eruit.

Ineens beseft Karen Gerbrands wat Willie Dille bedoelt. Samen met Caspar Reedijk, de man van Dille, spoort ze het telefoonsignaal van Dille’s mobieltje op – de zoon van Reedijk weet hoe je dat doet op een computer, hij helpt hen. Ze rijden naar het strand van Kijkduin.

Na een tijdje krijgen ze Dille zover dat ze hun het kamernummer van het NH-hotel appt waar de afscheidsbrieven liggen. Later zegt ze tegen Gerbrands dat ze in dat hotel zelfmoord had willen plegen, maar toen ze er was had ze ingeschat dat het daar niet zou lukken. Daarna is ze weggereden.

Als Dille uiteindelijk toch haar telefoon opneemt en in Zoetermeer blijkt te zijn, wil ze met Gerbrands praten. Op een parkeerplaats zegt Dille tegen Gerbrands dat ze een half jaar eerder is verkracht. Ze had het nog aan niemand verteld, zegt ze. Voor Gerbrands komt het als „een donderslag bij heldere hemel”.

Het is niet na te gaan wat er precies is gebeurd en of het verhaal van Dille over de verkrachting klopt, ook voor Gerbrands niet. Het Openbaar Ministerie en de politie hebben het onderzoek naar de gebeurtenissen gesloten wegens „te weinig aanknopingspunten”.

Karen Gerbrands geloofde het meteen. Voor haar was het ook niet alleen iets verschrikkelijks wat haar vriendin was overkomen, ze zag het als „een aanval op de PVV”. „En dus op ons allemaal.”

Hoe Willie Dille zich voelde, hoe ze eraan toe was – voor Gerbrands had dat vanaf die avond alles te maken met het gedachtegoed van de PVV.

Willie Dille ging in behandeling bij de geestelijke gezondheidszorg, bij de organisatie PsyQ. Haar behandelaars vroegen aan Dille om haar ervaring op te schrijven. Dat deed ze. Ze e-mailde het ook aan Gerbrands, op 8 februari vorig jaar.

„Sinds 15 maart jl. leef ik als aangeschoten wild, altijd waakzaam, achteromkijkend of ik niet gevolgd word”, begint Dille haar verhaal. Ze beschrijft hoe ze op die dag door haar wijk loopt en opeens in een wit busje wordt getrokken, waarna iemand een blinddoek voor haar ogen doet. „Een poosje later deed ik mijn ogen open en keek in de meest kwaadaardige ogen die ik ooit gezien had. Zwart van walging, haat en uit op de totale vernietiging van wat ik vertegenwoordig.” Ze beschrijft wat de mannen met haar doen, hoe ze daarna de bus wordt uitgezet op een bedrijventerrein in Den Haag en naar een vestiging van McDonald’s loopt. Hoe ze zich in de wc heeft gewassen en naar huis gaat. Dat ze meteen besluit om het nooit aan iemand te vertellen.

In de brief staat ook dat één van de mannen had geroepen: „Heb je nu respect voor Allah, Mohammed en Arnoud?” Dille was er daardoor van overtuigd dat Arnoud van Doorn er iets mee te maken had. Dat ontkende hij later. In een interview met Café Weltschmerz doet hij het verhaal af als onzin – „hoe verzin je het”. Hij zegt ook niet te kunnen uitsluiten dat Dille „niet alles verzonnen heeft”. „Misschien is ze zelfs wel verkracht. Ik weet het niet. Je zou zelfs zover kunnen gaan dat er misschien wel mensen zijn geweest die mijn naam daarbij hebben genoemd. Ik wéét het niet. Het kan.” Hij zegt nu: „Vind je het erg dat ik daar niet meer op reageer? Het is eigenlijk bizar dat ik die vraag zou moeten beantwoorden.”

Die nacht in Zoetermeer, in oktober 2017, blijft Gerbrands nog lang bij Dille. De volgende ochtend appen ze weer. Dille laat weten dat ze het verhaal ook aan haar man heeft verteld. Wel houdt ze de blauwe plekken voor hem verborgen. Reedijk vindt later op haar telefoon foto’s die ze vlak na 15 maart heeft gemaakt, van schrammen en blauwe plekken op haar armen.

Heeft u nooit getwijfeld aan haar verhaal?

„Nee, en haar man ook niet. Ik heb Willie in al die jaren sowieso nooit zien huilen. Ze was het meest stabiele mens dat ik kende. Tot dan toe. Willie heeft ook die foto’s gemaakt van zichzelf. Ze had ook foto’s gemaakt van witte busjes, omdat ze in een wit busje was getrokken.”

Ze heeft op geen enkel moment een andere draai aan haar verhaal gegeven?

„Nee. Ik geloof Willie voor honderd procent.”

Een paar weken nadat Willie Dille had gedreigd om zelfmoord te plegen, vertelt Karen Gerbrands het verhaal aan burgemeester Krikke van Den Haag – met toestemming van Dille. Dat is op 27 november 2017. Krikke zegt: aangifte doen, meteen. Maar dat wil Dille niet. Ze zegt tegen Gerbrands dat ze wordt bedreigd en dat ze bang is dat haar gezin iets overkomt. Een aangifte kan uitlekken, ze vindt het gevaarlijk.

Geert Wilders weet dan nog van niets. Dille wil niet dat hij ervan hoort. Haar omgang met de PVV-leider was al vanaf het begin moeizaam geweest. „Hij kreeg geen grip op haar”, zegt Gerbrands. „Als Geert boos was, hoorde je: jij komt nooit meer op een kandidatenlijst. Maar Willie was daar niet gevoelig voor. Het Kamerlidmaatschap had ze niet nodig, met haar logeerhuis verdiende ze genoeg.”

Dille was ook vertrouwenspersoon geweest voor de medewerkers in de Tweede Kamer. Wilders had volgens Dille niet goed gereageerd op klachten die bij haar waren binnengekomen. „Geert zette haar ook onder druk om vertrouwelijke informatie met hem te delen. Dat deed ze niet. Maar daardoor had ze niet meer het idee dat je hem iets persoonlijks kon vertellen.”

Op verzoek van Gerbrands gaat Willie Dille wel praten met mensen van veiligheidsdienst NCTV, de Tweede Kamer en de politie. Alle diensten raden haar aan om aangifte te doen, maar Dille vindt dat ze lomp wordt behandeld en ziet ervan af. Ze stuurt een bericht aan haar contactpersoon bij de NCTV dat ze „bijzonder teleurgesteld” is in de veiligheidsdiensten.

Karen Gerbrands wil toch iets regelen voor Dille. „Ik had de hoop dat Geert met zijn contacten bij de NCTV of de politie iets kon doen. Hij wordt al zo lang bewaakt, misschien had hij een betere ingang”, zegt ze.

Ze praat erover met collega-Kamerlid Fleur Agema, met wie ze al tien jaar nauw samenwerkt. Die adviseert haar om het aan Wilders te vertellen. Dat doet ze diezelfde dag, 5 december 2017, in het kantoor van Wilders.

In het verslag dat ze ervan maakt staat dat ze er met „een zeer onbevredigend gevoel” vandaan komt. Ze denkt: hij gelooft me niet. „Hij heeft wel tot zes keer toe gesuggereerd dat het ook wel eens niet waar kon zijn wat Willie is overkomen. Door steeds te zeggen ‘als het waar is, dan…’ Ik denk dat hij heeft getwijfeld aan haar verhaal, omdat hij Willie altijd een raar mens heeft gevonden.”

Ze noemt in haar verslag ook Fleur Agema. Die toonde begrip voor de twijfels van Wilders. „Ze vond dat ik te emotioneel reageerde.”

Agema zelf zegt daarover, in een reactie: „Geert valt niets te verwijten. Karen werd naar mijn idee onterecht boos. Sindsdien leven we in onmin met elkaar.”

Op de vraag van Gerbrands om Dille te helpen, komt Wilders niet meer terug. Hij reageert na het gesprek in december nog wel op een appje dat Willie Dille hem die middag zelf stuurt.

5 december 2017, 17.10 uur, Dille: Hi Geert, even voor jouw informatie, ik doe geen aangifte en ga verder met ageren tegen de Islam, ongeacht wat de toekomst brengen zal.

17.14 uur, Wilders: Als ik wat voor je kan doen wat dan ook en wat je ook beslist laat het me weten ok ik doe het voor je! Het is walgelijk en barbaars wat je hebt meegemaakt en wat ze je hebben aangedaan als je aangifte doet sta ik duizend procent achter je en als je het niet doet ook het is jouw beslissing maar het is om woest over te worden en voor jou natuurlijk het allerergste wat iemand kan overkomen. Ik heb er geen woorden voor. Maar als ik je kan helpen of steunen hoe dan ook laat het me weten alsjeblieft.

Op Dille maakt het weinig indruk. Ze appt naar Gerbrands: „Cursus menselijkheid gehad.” Zelf vindt Gerbrands het die middag nog wel een vriendelijk appje. Dat stuurt ze ook aan Dille. Nu ziet Gerbrands het anders, zegt ze: „Hij heeft een appje gestuurd en dan is hij er klaar mee, dan heeft hij zijn plicht gedaan. Echte betrokkenheid heeft hij nooit getoond.”

‘Geen Henk Bres svp’

Het is niet zo dat Wilders als landelijk partijleider altijd veel afstand houdt tot de gemeenteraadsfractie in Den Haag. Gerbrands is daar fractievoorzitter, naast haar Kamerlidmaatschap. Dille is raadslid. Wilders en Gerbrands mailen elkaar over de Haagse fractie. Als Gerbrands op een keer iemand met wie ze problemen heeft eruit wil zetten, vraagt hij haar om daar nog even mee te wachten. Dat doet ze.

De e-mails laten zien dat zij en Wilders de ene keer veel beter met elkaar overweg kunnen dan de andere keer. Soms voelt ze zich door hem „keihard” in de steek gelaten, ze vindt dat ze door hem wordt zwartgemaakt bij collega’s. Er zijn ook momenten dat ze het helemaal met elkaar eens zijn. Op 26 januari 2018, om 01:43 uur, mailt Gerbrands een artikel aan partijgenoten uit de Telegraaf waarin PVV’ers elkaar anoniem aanvallen. Hij reageert vier minuten later: „Ik stuur het net rond. Ongelofelijk dit. Vreselijk.” Gerbrands, één minuut daarna: „Bah!!! En waarom? Doet de partij kwaad!!!”

Als de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018 eraan komen, heeft Karen Gerbrands een plan. Ze vindt het zelf briljant: ze wil Henk Bres als lijstduwer in Den Haag. Geert Wilders had haar gevraagd als lijsttrekker en dat wilde ze wel, op voorwaarde dat zíj de lijst zou samenstellen.

Henk Bres is een ex-hooligan van voetbalclub ADO Den Haag die naam maakte als televisiepersoonlijkheid in debatprogramma Het Lagerhuis. Nog voor de verkiezingen raakt Bres in opspraak. Op Twitter heeft hij het over „fucking cancer muslims”, met de hashtags „tyfuslui” en „walgelijk”. Gerbrands zit daar niet zo mee, zegt ze. „Henk is een ras-Hagenees. Als je ziet hoe populair die man is… Over taalgebruik kan je discussiëren, ziektes vind ik ook niet nodig, maar meestal moet ik keihard om hem lachen.”

Geert Wilders heeft er meer problemen mee. Hij laat Gerbrands een paar keer weten dat hij Bres niet als lijstduwer wil. Vlak voor de Kerst van 2017 wil Wilders de voorlopige kandidatenlijst hebben. „Geen Henk Bres svp”, appt hij. En na wat discussie over de namen nog een keer: „Doe het anders maar zoals je wil alleen zonder de lijstduwer ok.”

Karen Gerbrands herinnert Wilders aan de afspraak dat zij de lijst samenstelt. Die legt zich er dan bij neer. Hij stuurt wel een berichtje of híj mag bekendmaken dat Bres lijstduwer is: „Indien lijstduwer dus toch mag ik alleen hem dan bekendmaken.” Zo gaat het even later ook, in een tweet van Wilders: „Henk Bres. Hagenees en PVV’er in hart en nieren. Lijstduwer voor de PVV bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart.” Op verkiezingsdag twittert Wilders vanuit het stemlokaal: hij heeft op Bres gestemd.

Voor een verkiezingscampagne is geen geld, krijgt de gemeenteraadsfractie te horen. Als ze iets willen, moeten ze het zelf betalen. Dat doen Karen Gerbrands en Willie Dille. Bij ‘De Reclamewinkel’ in Den Haag bestellen ze voor 633,44 euro aan posters, sleutelhangers en ander campagnemateriaal, blijkt uit bankafschriften en facturen. De uitslagenbijeenkomst in een café betalen ze ook zelf, bij elkaar gaat het om meer dan 1.000 euro.

In de Haagse fractie en ook in de Tweede Kamer is er tussen PVV’ers onbegrip en wantrouwen. Anonieme bronnen vertellen in die tijd aan journalisten over ruzies in de Haagse PVV-gemeenteraadsfractie. Gerbrands is daar zo boos over dat ze niet meer naar de Tweede Kamer gaat. Ze mist debatten en fractievergaderingen. Dat irriteert Kamerlid Fleur Agema, zij heeft nu extra werk. Ze appt op 7 februari 2018 aan Gerbrands dat het háár schuld is dat ze niet bij haar ernstig zieke ouders kan zijn. „Mijn ouders liggen allebei heel slecht en jij komt twee weken niet.”

Agema mailt in reactie op dit artikel dat het haar „veel verdriet” doet dat haar ouders, allebei overleden, door Gerbrands in dit verhaal worden betrokken.

Lees ook PVV’ers over de verkiezingsnederlagen

Bij de verkiezingen gaat de PVV in Den Haag van zeven naar twee zetels. Gerbrands is woedend. „Wij hadden keihard gelopen in de campagne. Maar mensen houden niet van chaos en gedoe.”

Facebook-filmpje

Een bericht op de website van het AD, op 1 augustus 2018: ‘Vrouw (33) ernstig misbruikt na ontvoering met busje in Den Haag.’

Willie Dille stuurt het door aan Karen Gerbrands en zegt dat ze er „paranoïde” en bang van wordt. „Het ging in die tijd eigenlijk best goed met Willie”, zegt Gerbrands. „Ze had begeleiding van de geestelijke gezondheidszorg. Wij maakten wel eens grapjes dat we dat zweverig vonden, maar ik heb erop gelet dat ze ermee door zou gaan. Ze zei dat ze goed kon praten over de dag dat ze zelfmoord had willen plegen, maar niet over de verkrachting, omdat ze toen niet in control was. Ik weet dat ze voor het einde van de zomer nog een afspraak had gemaakt met haar begeleider.”

Op 6 augustus maakt Willie Dille een appgroep aan. Ze voegt Gerbrands toe, een paar vrienden, en Wilders. Ze post een bericht. Het is de link naar het Facebook-filmpje waarin ze zegt dat ze is verkracht. Ze zegt ook dat ze die dag is bedreigd en dat ze wil stoppen als raadslid. Ze komt verward over, haar gezicht is vlekkerig.

Een paar minuten nadat Dille het filmpje heeft gepost verlaat Geert Wilders de groep. Hij heeft niet gereageerd.

Gerbrands belt Dille. Die zit in haar auto op een parkeerplaats vlakbij haar huis. Ze heeft medicijnen ingenomen van haar patiënten, maar niet veel. De politie brengt haar naar huis. Die avond stuurt Fleur Agema een appje aan Willie Dille.

22.39 uur, Agema: Willie ik probeerde je te bellen. Ik heb je video gezien. Verschrikkelijk. Doe ajb aangifte. Misschien is er nog beeldmateriaal te vinden. Laat ze er niet mee wegkomen alsjeblieft. Ik wens je alle kracht en sterkte toe.

Twee dagen daarna, op 8 augustus, breekt een mediastormpje los over het filmpje. Het is opgepikt door de website GeenStijl. Dille stuurt de link door aan Gerbrands.

09.55 uur, Gerbrands: Godverdomme

09.56 uur, Dille: Precies zoals verwacht. Labiel PVV gekkie die wat loopt te lullen.

GeenStijl schrijft dat de video „te denken” geeft. En: „Een vergaande onbehandelde zonnesteek? Een seizoenspsychose? Gewoon een beetje een fantast?” Al houdt de site ook rekening met „werkelijke, mildere intimidatie” die in Dille’s hoofd „een eigen leven” is gaan leiden. „Of, hoe onwaarschijnlijk ook, wel gewoon (deels) waar?”

Willie Dille is daarna de hele dag bij Gerbrands. „Alleen maar huilen, helemaal overstuur. Ik kreeg nog een appje van Geert dat hij Willie probeerde te bereiken.” Maar Wilders, blijkt dan, heeft zijn krediet verspeeld bij Gerbrands en Dille. Zijn berichtjes vallen helemaal verkeerd. „Willie vond: ik stuur het filmpje niet voor niks naar hem in die appgroep. Pas als het in het nieuws is, laat hij iets van zich horen.”

In de loop van de middag stelt Gerbrands samen met Dille achter de computer een verklaring op: „Het beeld dat nu wordt geschetst als zou Willie een labiel gekkie zijn, wil ik met kracht ontkennen. Vriend en vijand zullen bevestigen dat Willie een ijzersterke vrouw is die zich niet gek laat maken.” Ze sturen een cc aan Wilders. Die reageert niet op deze e-mail.

Karen Gerbrands: „Pas later op de dag ging het wel weer. We hebben nog een cadeautje zitten uitzoeken voor haar dochter die de volgende dag jarig was. Ze werd weer een beetje zichzelf. Ook zelfverzekerd. Zo van: fuck iedereen. We hebben nog best veel gelachen. Op een gegeven moment wilde ze dat ik haar bij haar auto zou afzetten. Na overleg met haar man heb ik dat gedaan. Ik heb gezwaaid en ben teruggereden naar huis. Daar kreeg ik dat appje.”

Het is dan opeens alsof ze er níet de hele dag over hebben gepraat.

16.38 uur, Dille: Er is precies gebeurd wat ik gevreesd had… ik word weggezet als labiel en fantast. Precies dat is de reden dat ik geen aangifte heb gedaan, ondanks dat ik pogingen daartoe heb gedaan. Geen enkele steun vanuit de landelijke PVV, slechts warmte vanuit de eigen fractie, mijn vriendin Karen. Mijn gezin mag nooit de dupe worden van mijn ellende. Dat dreigt nu te gebeuren en daar trek ik de streep. Met mij is het vrije woord gestorven.

16.39 uur, Gerbrands: Dus gelogen tegen mij! Heel jammer.

Het was het enige wat ze nog kon bedenken, zegt ze nu. Een hard verwijt. Willie Dille en zij waren altijd eerlijk tegen elkaar. Nu had Willie gedaan alsof ze zich beter voelde, was dat niet net zoiets als liegen? Karen Gerbrands dacht: misschien helpt het.

Dille antwoordt niet meer.

‘Waar was iedereen’

Dezelfde avond, 8 augustus, 18.27 uur, Geert Wilders aan Karen Gerbrands: Geen woorden voor echt wat een vreselijk nieuws ik zou heel graag haar partner willen condoleren en ook jij gecondoleerd Karen!

[…]

9 augustus, 09.03 uur, Gerbrands aan Wilders: Hij wil je niet spreken.

09.03, Wilders: Ok hopenlijk later wil hem heel graag condoleren en sterkte wensen!

Dan begint Wilders te bellen naar Gerbrands. De minister van Justitie en de burgemeester proberen hem te bereiken. Hij appt of ze kan terugbellen. Gerbrands antwoordt: „Ik begrijp niet dat je niet snapt dat ik er helemaal doorheen zit en helemaal kapot ben en dus ff geen behoefte heb om iemand te spreken. Waar was iedereen toen ze ze nodig had godverdomme.”

Eén keer in de vijf uur dat we in het café praten duikt Karen Gerbrands in haar tas om zakdoekjes te pakken. „Ik had me voorgenomen om dat niet te doen”, zegt ze. „Maar weet je… dat Willie er niet meer is komt natuurlijk door de verkrachting. Maar ook door de manier waarop ze in de steek gelaten is. Ze schrijft dat niet voor niets in haar laatste berichtje.”

Karen Gerbrands raakte op die dag haar vriendin kwijt én het idee dat je als PVV’er hoort bij een groep gelijkgestemden, die je beschermt als je in de problemen raakt door je opvattingen. Want zo bleef Gerbrands zien wat Dille was overkomen.

Tien dagen na Willie Dille’s dood schrijft ze een e-mail aan Wilders, vol verwijten. Dat hij het verhaal over de verkrachting niet leek te geloven, toen ze het hem vertelde in december 2017. Dat hij daarna alleen een „plichtmatig” berichtje aan Dille had gestuurd. Dat hij uit de Whatsappgroep is gestapt waarin Dille het filmpje deelde vlak voor haar dood. En ze neemt het Wilders kwalijk dat hij niets deed toen Dille in de media werd „geschetst als een gekke, labiele PVV’er die aandacht wilde”. In de e-mail schrijft ze: „Toen ze dood was kwam er ineens wel een reactie. Je bent alleen maar bezig geweest met jezelf in de media te profileren als geschokt […] Dus, nee Geert, jij hoeft niets voor mij te doen, nu niet en nooit niet.”

Het antwoord komt snel. „Ik begrijp je verdriet en ook je woede”, schrijft Wilders. „Maar dat je die op mij richt is onterecht. Want de waarheid is anders.” Wilders schrijft dat hij inderdaad heeft gevraagd of Gerbrands zelf geloofde of Dille’s verhaal klopte, maar dat hij er daarna niet meer aan twijfelde. Hij is uit de appgroep gegaan omdat hij telefoonnummers zag die hij niet kende. En hij heeft Willie Dille op de dag van haar dood nog proberen te bereiken om te vragen of hij iets voor haar kon doen. Wilders schrijft: „Je kan en mag boos op me zijn maar dat is de waarheid.”

Wilders schrijft dat hij het verhaal over de verkrachting wél geloofde. Vindt u het niet logisch dat hij het eerst wilde verifiëren?

„Dat mag hij natuurlijk vragen. Maar ik heb absoluut niet het gevoel gekregen dat hij het geloofde. Hij heeft meerdere keren kanttekeningen gemaakt. En als je het gelooft, waarom vraag je dan een half jaar lang niet aan Willie, van jóúw club, hoe het met haar gaat?”

Hebben jullie aan Wilders gevraagd of hij Willie Dille wilde verdedigen toen het filmpje naar buiten kwam?

„Doordat hij pas zo laat probeerde om Willie te bereiken hadden wij er geen vertrouwen meer in dat hij wilde helpen. Willie wilde niet op haar knieën om steun vragen. Zij wilde dat de steun vanuit Geert zelf kwam.”

Na het overlijden van Willie Dille kreeg Karen Gerbrands van vijf PVV-Tweede Kamerleden een berichtje. De andere vijftien PVV-parlementariërs, van wie er een paar nauw met Dille hebben samengewerkt, stuurden niets. Het laat volgens Gerbrands zien dat de partij „als los zand aan elkaar hangt”.

Hoe komt dat?

„Door Geert. Ik heb hem altijd een briljante politicus gevonden en kon vreselijk genieten van zijn optredens in de Kamer. Maar ik kan het allemaal niet meer los zien van wat er is gebeurd. We zijn niet één club.”

Delen Mail de redactie