Zwart gat in de Melkweg braakt gasballen uit

In het midden van zo'n beetje elk zonnestelsel is een zwart gat te vinden als dat bij ons in de Melkweg. Een zwart gat heeft sterke aantrekkingskracht op alles wat er maar langs komt drijven. Een ster die passeert doet dat zelden zonder daar kleerscheuren aan over te houden, of in zijn geheel te worden opgeslokt.

De heersende gedachtegang in de wetenschap, was dat de hevige zwaartekracht in een zwart gat een naar binnen gesleurde ster versnipperde tot kleine stukjes. Alleen een flinke stoot gas bleef dan over, die het zwarte gat weer naar buiten liet als een soort boer na een maaltijd.

Maar wetenschappers van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CfA) onderzochten die theorie aan de hand van een computercode, en kwamen er achter dat die versnipperde sterrenstukjes kunnen samensmelten. Ze vormen geen stoot gas, maar een 'gasbal' zo groot als een planeet. Het zwarte gat spuugt die met een hoge snelheid weer terug de ruimte in.

Gerecyclede sterren

Een opgeslokte ster kan op die manier verantwoordelijk zijn voor honderden van dat soort 'braakgasballen', schrijft Eden Girma, een van de medewerkers aan het onderzoek, in een verklaring. Ze zijn zo groot als een planeet, en wegen drie keer zoveel als Jupiter.

Maar overeenkomsten met een daadwerkelijke planeet hebben de braakballen niet. Het zijn meer een soort gerecyclede sterren, stelt het onderzoek. De versnipperde sterrenstukjes in een zwart gat klonteren in een jaar tijd samen tot een braakgasbol. Een planeet daarentegen, doet er vaak miljoenen jaren over om tot wasdom te komen. 

Het zwarte gat in de Melkweg spuugt regelmatige nieuwe ballen uit, die vervolgens met een duizelingwekkende snelheid van 32 miljoen kilometer per uur door het helaal koersen. Toch kan het wel even duren voordat die de aarde bereiken, want zelfs met die zevenmijlslaarzen doet een gasbal er omgerekend een miljoen jaar over om de aarde aan te tikken.

Uithoeken van de ruimte

Als die überhaupt ooit de aarde ziet, denken de wetenschappers van CfA, want 95% van wat het zwarte gat in ons sterrenstelsel uitstoot aan braakballen gaat richting andere uithoeken van de ruimte. Andere stelsels zoals het onze hebben echter ook zwarte gaten, die continu braakballen onze kant op slingeren. Bijvoorbeeld het Andromedastelsel, betogen de wetenschappers.

Enkele van de braakgasballen staan in de buurt van de aarde, schrijven de onderzoekers. Relatief dichtbij, op een afstand van honderd lichtjaar. Maar ondanks dat zijn ze door een telescoop maar nauwelijks waar te nemen op hun tocht door het heelal.

Het enige herkenbare aan een gasbal, is namelijk dat die altijd lichtjes blijft nagloeien van zijn onstuimige geboorte. Er zijn ruimtelescopen in de maak die het mogelijk zou moeten maken een gasbraakbal goed te kunnen zien. Een daarvan wordt gebouwd in Chili, een andere is een ruimtetelescoop die in 2018 gelanceerd wordt.