Waar komt de afkeer van ‘klimaatmeisje’ Greta Thunberg vandaan?
Zelfs president Trump kon het niet laten om te reageren op de speech van Greta Thunberg. Hij was nog mild tussen alle hatelijke reacties. Waar komt die afkeer vandaan?
Met trillende stem haalde de Zweedse scholiere Greta Thunberg maandag in New York uit naar de generaties die haar en haar leeftijdsgenoten met de gevolgen van de klimaatverandering hebben belast. “Hoe durven jullie? Dit is allemaal verkeerd,” brieste het meisje dat wereldwijd het gezicht is geworden van de groeiende jeugdbeweging tegen gebrek aan actie voor het klimaat. “Ik zou hier niet moeten zijn. Ik zou aan de andere kant van de oceaan naar school moeten gaan.”
‘Zo leuk om te zien,’ regeerde de Amerikaanse president Donald Trump sarcastisch op Twitter. ‘Ze lijkt me een heel gelukkig meisje dat zin heeft in een stralende en mooie toekomst.’ Hij kreeg veel bijval.
Sinds het ‘klimaatmeisje’ met haar schoolstaking begon, regent het snoeiharde kritiek. Thunberg zou een geïndoctrineerde marionet zijn van de professionele klimaatbeweging.
Vrouwenhaat
Thunberg benoemt een waarheid die veel mensen liever negeren, zegt schrijver en columnist Tommy Wieringa. “Haar boodschap is zo onheilspellend en verontrustend dat veel mensen die liever niet horen. Ze bevuilen liever de boodschapper dan dat ze naar haar luisteren.”
Leo Lucassen, historicus en professor bij Universiteit Leiden, ziet dat Greta op grote schaal belachelijk wordt gemaakt door een specifieke groep mensen. ‘Greta is voor een bepaalde categorie mannen een ideaal doelwit, zodat ze niet over klimaatverandering hoeven na te denken en zonder schuldgevoel lekker 130 kilometer per uur kunnen blijven rijden,’ twittert hij.
Greta’s geslacht speelt zeker een rol bij de heftigheid van de reacties, denkt ook Wieringa. “Vrouwen roepen meer haat op dan mannen in soortgelijke situaties. Veel mensen verdragen het niet als vrouwen een grote mond hebben.”
Thunberg valt niet te betrappen op milieuvervuilend gedrag, merkt Wieringa op. Ze eet geen dierlijke producten en weigert te vliegen: de oversteek naar de VS maakte ze per zeilboot.
Doem preken
“Het is een soort gezelschapsspel geworden om mensen die opkomen voor het ideaal van minder broeikasgasuitstoot te betrappen op inconsequenties. Zoals Jesse Klaver als hij met zijn dienstauto naar besprekingen komt, Ed Nijpels die een hoge energierekening heeft en deelnemers die met een privéjet naar klimaattoppen komen. Zo raakt het doel van een beter milieu in diskrediet: als de vertegenwoordiger niet deugt, zal zijn motief ook wel niet deugen. Maar Greta is pas zestien jaar. Daarom reageren mensen op haar als een vampier op een kruisteken. De onschuld doet de schuldige zeer.”
Volgens de Belgische wetenschapsfilosoof Maarten Boudry is Greta’s boodschap te ‘apocalyptisch’. “Doem preken helpt niet om mensen te overtuigen. Dat proberen klimaatactivisten al tientallen jaren. De ontkenners gaan daardoor nog harder ontkennen. En de twijfelaars storen zich steeds harder aan het alarmerende taalgebruik. Kijk naar de verkiezingen: bij jullie ging Thierry Baudet met de winst lopen, in België gingen de groenen onderuit. Je moet niet alleen gelijk hebben, je moet ook gelijk krijgen.” Greta heeft gelijk dat we de broeikasgasuitstoot moeten beteugelen, zegt Boudry. “Maar haar doemverhaal is vreselijk eenzijdig.”
Volgens de filosoof schiet het klimaatdebat niets op met de schuldvraag. “Maak er geen verhaal van schuld en boete van. Het is ontzettend moeilijk om van fossiele brandstoffen af te kicken. Al het gedoe over Greta Thunberg leidt af van de kern: we hebben een probleem, we moeten een oplossing zoeken. Die zal vooral van technologie en regulering komen. Niet van apocalyptische retoriek.”