Binnen de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) is er onenigheid over een proef met een mobiel slachthuis. Meerdere dierenartsen van de NVWA luiden de noodklok: dieren lijden onnodig en er zijn risico's voor de volksgezondheid, zeggen ze tegen de onderzoeksredactie van RTL Nieuws.
In Friesland, Groningen en Drenthe loopt sinds januari een proef waarbij boeren hun gewonde en kreupele koeien op de boerderij kunnen laten slachten.
Een speciale Mobiele Dodingsunit komt dan naar de boeren toe om runderen te slachten die van de wet niet levend vervoerd mogen worden, maar nog wel geslacht mogen worden. De NVWA werkt mee aan de pilot. Inmiddels rijden vier mobiele units (vrachtwagens) door Noord-Nederland.
De uitbater van het mobiele slachthuis, Slachthuis Dokkum, zegt dat dit jaar 700 bedrijven zijn bezocht. Er zijn tot nu toe ruim duizend runderen op deze manier geslacht.
Geld opstrijken
Meerdere kritische NVWA-medewerkers zeggen de dienst hiermee haar eigen autoriteit ondermijnt, omdat door de proef de 'huidige regelgeving wordt omzeild'. Het steekt de NVWA'ers dat boeren nu alsnog geld op kunnen strijken voor kreupele en zieke dieren.
"Het is ongekend dat dit gebeurt", vertelt NVWA-arts anoniem tegen RTL Nieuws. "De dieren kunnen soms niet eens meer staan. Door het mobiele slachthuis stimuleer je dat boeren hun vee niet behandelen, waardoor dieren onnodig lang lijden."
Dieren mogen namelijk voordat ze geslacht worden een aantal dagen geen medicijnen of pijnstillers krijgen, om te voorkomen dat die stoffen zo de voedselketen in komen.
RTL Nieuws beschikt over verslagen van dierenartsen die mee waren met het mobiele slachthuis. Daaruit blijkt inderdaad dat boeren soms dieren geen medische behandeling geven, zodat die geslacht kunnen worden. Een dierenarts schrijft dat voor een rund 'pijnstilling welkom zou zijn, maar dat kan weer niet in verband met de slacht'.
Knie van koe vol maden
Sommige dieren die aangeboden worden aan het mobiele slachthuis zijn zo slecht dat ze niet mogen worden geslacht en ter plekke gedood moeten worden. Zo had een dier een wond waar de maden uitliepen. Ook was het koortsig en kon het niet meer overeind komen.
Een ander voorbeeld gaat over een koe met een dood kalf in de buik. Volgens een bezorgde dierenarts had een koe in deze toestand eigenlijk direct medisch behandeld moeten worden.
Volksgezondheid
Een andere NVWA-medewerker stelt dat alle dieren die bij het mobiele slachthuis aangeboden worden 'risicodieren' zijn. "Niet alleen vanwege het dierenwelzijn, maar ook vanwege de volksgezondheid. Ze zijn immers ziek, gewond of hebben een chronische aandoening", zegt de dierenarts tegen onze onderzoeksredactie. De NVWA-medewerkers doen hun verhaal anoniem, hun namen zijn bij de onderzoeksredactie bekend.
Wat is een Mobiele Dodingsunit (MDU)?
Kort samengevat is het een slachthuis op wielen. Het is een vrachtwagen dat speciaal is ingericht om koeien op het erf van boerderij te verdoven en te doden. De verdere slacht van het dier wordt in het slachthuis gedaan.
Waarom worden deze dieren niet in slachthuis gedood?
Alleen koeien die gezond en pijnvrij zijn mogen naar het slachthuis worden vervoerd. Het transport van zieke en kreupele dieren is bij wet verboden. De boer moet dit soort koeien laten behandelen door een veearts of hij moet ze laten euthanaseren en laten vernietigen. Sinds begin dit jaar is er een derde optie voor deze groep koeien, de MDU.
Welk voordeel heeft de MDU dan?
Een koe laten doden en afvoeren, omdat het niet vervoerd mag worden, kost de boer geld. Als het dier nog voor consumptie kan worden aangeboden levert het nog wat geld op voor de boer. Doordat de MDU het erf van de boerderij op komt rijden hoeft de koe niet vervoerd te worden.
Wat is het probleem dan?
Dieren die worden aangemeld voor de MDU hebben vaak ontstekingen, wonden, gebroken poten of zijn zo kreupel dat ze niet meer kunnen lopen. Dit gaat vaak gepaard met pijn waar ze geen pijnstilling of andere medicatie voor krijgen. Ze krijgen geen medicatie toegediend, omdat het dier dan niet geslacht mag worden. Medicijnresten zouden dan achter blijven in het vlees dat we eten. Gevolg is dat koeien onnodig lijden en dat is verboden.
Zorgen bij dierenartsen
Minister Schouten van Landbouw gaf eind vorig jaar toestemming voor de proef, omdat hierdoor gewonde of in het wild gehouden dieren alsnog konden worden geslacht. Maar volgens de NVWA-medewerkers worden in de praktijk vooral chronisch kreupele dieren geslacht en zelden runderen die een acute aandoening hebben, zoals een gebroken poot. Binnen de NVWA zijn ook mensen enthousiast over de proef, omdat het voorziet in een behoefte bij boerenbedrijven.
De Koninklijk Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) plaatst wel vraagtekens bij de proef. Een woordvoerder laat weten dat 'de inzet van de MDU niet mag leiden tot het onthouden van de nodige zorg aan dieren'. Verschillende NVWA-medewerkers, maar ook andere dierenartsen, hebben bij de KNMvD hun zorgen over het mobiele slachthuis uitgesproken.
Juist minder lijden
De NVWA laat in een officiële reactie weten mee te werken aan de proef omdat het een oplossing biedt voor dieren die niet of moeilijk te vervoeren zijn naar het slachthuis, maar die nog wel voor consumptie geschikt zijn. De gedachte is dat dieren dan minder lijden, omdat ze niet op transport gaan. De pilot wordt deze week geëvalueerd en dan wordt besloten of MDU mag blijven rijden.
Volgens woordvoerder Sietske Visser van Slachthuis Dokkum zijn de zorgen van de NVWA-medewerkers onterecht. "Mijn ervaring is dat een veehouder er alles aan zal doen om het dier gezond te krijgen en op het bedrijf te houden." Verder wijst het bedrijf er op dat de boer verantwoordelijk is voor het dierenwelzijn op zijn bedrijf. Lees hier de volledige reactie van het bedrijf.
