AzG wil in Congo op grote schaal gaan inenten tegen ebola, maar de WHO wil daar niet aan

Artsen zonder Grenzen (AzG) eist dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op veel grotere schaal ebola-vaccins beschikbaar gaat stellen om de epidemie in Congo effectief te bestrijden. “We proberen een uitslaande brand te doven door er af en toe een emmertje water op te gooien”, zegt Natalie Roberts, de coördinator voor noodsituaties van de hulporganisatie.

De WHO heeft volgens haar grote hoeveelheden vaccins op voorraad maar stelt die maar mondjesmaat ter beschikking. Nu worden er 500 tot 1000 mensen per dag gevaccineerd tegen ebola en dat moeten er minstens 2000 tot 2500 zijn, zegt AzG in een persbericht. De organisatie gaat daarmee een harde confrontatie aan met de WHO.

Roberts heeft daar argumenten voor. Inmiddels zijn er in Congo al meer dan 2100 mensen overleden aan de zeer besmettelijke ziekte en meer dan 3000 zijn ziek geworden. “Twee brandhaarden van ebola vorig jaar, zoals in de stad Beni in de provincie Noord-Kivu, hebben we toen onder controle gekregen. Het zijn nu weer hotspots van ebola. De ziekte is terug.”

Haar grote zorg is de verspreiding in een gigantisch gebied, waar veel mensen lange afstanden reizen. “We kunnen niet voorspellen waar nieuwe gevallen opduiken. Steeds gebeurt het in een ander en vaak nieuw gebied.”

De strategie van de WHO is om alle directe contacten van een ebola-patiënt op te sporen en die dan te vaccineren. Zoiets wordt ringvaccinatie genoemd. De WHO is er tevreden over, maar Artsen zonder Grenzen niet. “Als iemand ebola krijgt en we traceren zo’n patiënt, dan is hij al een paar dagen besmettelijk. Je kunt bijna nooit alle contacten in afgelegen gebieden traceren”, zegt Roberts. Zij wil dat contacten van contacten ook worden gevaccineerd.

Experimenteel vaccin

AzG is voor het vaccineren van een gebied rond een ebola-geval , een dorp of een wijk. Die strategie wordt wel doelgericht geografisch vaccineren genoemd. Dit kost veel meer vaccins, maar is volgens Roberts veel effectiever om de ziekte onder controle te krijgen. De WHO zegt desgevraagd dat het hiervan zo nodig gebruikmaakt. Zo is in Chowe in Zuid-Kivu iedereen succesvol ingeënt en ebola onder controle gekomen.

De WHO zegt geen gebrek te hebben aan vaccinaties. Maar zij vreest wel dat, als grote volumes naar de getroffen gebieden worden gestuurd, veel ervan verloren zal gaan. Want het vaccin moet voor gebruik in bevroren toestand worden gehouden en dat is lastig in een land als Congo.

De WHO gaat over de distributie van het officieel nog niet goedgekeurde ebola-vaccin van de Amerikaanse fabrikant Merck. Ondanks een hoge mate van effectiviteit – circa 97,5 procent – zit dat nog in de experimentele fase. Als het vaccin wordt vrijgegeven, komt het voor iedereen beschikbaar, maar dat is nu nog niet het geval.

Merck heeft inmiddels 245.000 doses geleverd en staat op het punt nog eens 190.000 vaccins te verschepen naar Congo. Voor de komende anderhalf jaar zitten er nog eens 650.000 doses in de pijplijn. Concurrent Johnson & Johnson kreeg inmiddels ook groen licht voor de levering van een eigen vaccin, dat effectief lijkt maar nog niet in ebola-gebied is getest. AzG is er positief over.

Roberts wil nu met de WHO om tafel om te bespreken hoe veel meer vaccins effectiever kunnen worden ingezet om ebola in Congo nu eindelijk onder controle te krijgen.

Lees ook: 

WHO roept internationale noodtoestand uit om ebola in Congo.

De snel toenemende dodelijke uitbraak van ebola in Congo is door het expertcomité van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) uitgeroepen tot een internationale noodtoestand voor de volksgezondheid.