Indrukwekkende open brief: ‘Worden de Malediven straks land zonder grondgebied?’

Terwijl staatshoofden en regeringsleiders morgen in New York bijeenkomen voor een ingelaste top over het klimaat en er woensdag in Monaco een nu al spraakmakend rapport wordt gepubliceerd - dat voorziet dat wereldwijd 280 miljoen mensen hun huis zullen moeten verlaten vanwege stijgend zeewater - publiceert het Franse blad Courrier International nu een open brief van Robert Templer, een Ierse veiligheidsconsultant van de Verenigde Naties.

Hij heeft zich gespecialiseerd in de impact van klimaatverandering in ontwikkelingslanden en richt zich tot toekomstige ‘Maldiviërs in ballingschap’. In zijn indrukwekkende epistel, dat eerder in het (Engelstalige) Aziatische literaire kwartaalblad Mekong Review verscheen, bericht Templer hoe het allemaal fout gegaan is met onze goede voornemens en de wereld straks zit met miljoenen klimaatvluchtelingen en alle problemen die daarbij komen.

‘Ik weet niet waarheen ik deze brief moet sturen. Ik heb geen idee waar je zit. Als je geluk hebt gehad, bewoon je een van de kunstmatige eilanden voor de kust van Nieuw-Zeeland. Misschien zit je in een doorweekt vluchtelingenkamp in Thiruvananthapuram. Ik weet wel waar je niet bent: Sjanghai, New York, Mumbai, Singapore, Ho Chi Minh Stad, Yangon. Die grote handelscentra, gedachteloos gebouwd door de koloniale machten aan de rand van het water, zullen een paar decennia na de Malediven zijn ondergegaan’.

Templer schrijft over 2019 toen hij op de Malediven was en al waterpoelen zag die niet meer opdroogden. ‘Het drinkwater was weg, verdreven door de rijzende zee en aangetast door vervuiling (…) Eens vertrouwden de mensen op een ontziltingsfabriek. Toen die door een brand niet meer werkte, werden flessen ingevlogen uit India. Gevechten braken uit toen de mensen dachten dat er ene tekort aan waterflessen was’

De VN-functionaris heeft een zwart toekomstbeeld en hekelt onze ‘ongelimiteerde stommiteit en egoïsme, onze weigering te zien wat zich voor onze ogen onttrok, onze afwijzing van wetenschap en omhelzing van charlatans’.

Templer werpt een curieuze klimaatveranderingsvraag op waar academici zich binnenkort serieus over kunnen buigen: hebben de Malediven nog recht op een zetel in de VN, op een telefonisch landennummer en op een vlag als er niet langer grondgebied bij het land hoort? ‘Wanneer houdt een land op te bestaan? Volgens de Montevideo Conventie moet een staat grondgebied hebben waar een meerderheid van de bevolking woont. Een staat kan bewoners niet erkennen, dan worden ze stateloos. Maar als je staat verdwijnt ben je niet stateloos, je bestaat alleen niet onder het internationale recht’.

Templers fictieve verhaal is zwart en eindigt in nostalgie hoe mooi het ooit was op de Malediven. Ondertussen volgt de ene klimaattop op de andere en zijn verschillende eilandstaten in de Stille Oceaan ook bezig hun land op te hogen.