We hebben een probleem; hoe gaan wij toleranten om met intolerantie?
Met een brede lach en een high five vieren de salafisten de overwinning op de ongelovigen. Hebben ze daar de boel weer eens lekker op stang gejaagd! De formatie van een vijfde colonne is in het salafistische godsdienstonderwijs al aardig op stoom. Duizend kinderen, behorend bij tweeduizend ouders en een minstens zo grote Umwelt, worden opgeleid tot haters van de samenleving die hen beschermt en voedt. Extra high five: het gebeurt in alle openheid en met een beroep op de waarden die de salafistische bovenmeesters te vuur en te zwaard bestrijden. Is dat geen verrukkelijk staaltje ironische machtspolitiek? Je predikt afkeer van vrijheid en verdraagzaamheid en kunt dat doen juist omdat in Nederland vrijheid en verdraagzaamheid de basis vormen van de samenleving.
Zich verkneukelend zien ze hoe Nederlanders zich in bochten wringen om te tonen hoe verdraagzaam ze zijn zelfs tegenover onverdraagzaamheid. De wet maakt het erg moeilijk het salafistische gedachtengoed te verbieden. Die Gedanken sind frei. Je mag ze zelfs uitspreken, binnen ieders verantwoordelijkheid voor de wet. En die wet verbiedt noch de gedachten noch de woorden, maar alleen daden of expliciete aanzet tot daden. Het gif van de gedachten en woorden kan vrijelijk stromen.
Poepen op de tafel
De vrijheidslievende en verdraagzame Nederlanders verbijten zich. Je ontvangt een gast in je huis en hij gaat op tafel poepen! Beleefd snuif je de geur op en zeg je dat wij dat over het algemeen onfatsoenlijk vinden, maar dat we begrijpen dat het nu eenmaal hun gewoonte is een gastheer zo te bedanken. Waarop de gast zegt dat de ontvangst van de gastheer allesbehalve aangenaam is geweest. De gasten mochten komen werken, hun familie uitnodigen over te komen, hun gebedshuizen bouwen, maar verder werden ze als vreemdelingen behandeld en werd hun godsdienst achterlijk bevonden. Is het dan zo gek dat ze op tafel gaan poepen? Het is een heilige opdracht van hun God en diens profeet dat ze overal op tafel gaan poepen waar ze de profeet niet erkennen. Dat zal de ongelovigen leren. En hebben die ongelovigen er weleens over nagedacht welk een belediging het voor hen als gelovigen is vrouwen met onbedekt hoofd over straat te zien lopen, door vrouwen gecommandeerd te worden, met vrouwen in een vertrek te zijn. Noem je dat gastvrijheid als je je gast dag in dag uit beledigt met je levenswijze?
Chargeren kan ik alles, maar in de kern hebben we hier een belangrijk vraagstuk. Een groepering heeft een probleem en lost dat op door het probleem over de schutting te gooien naar de tegenstander. Het probleem voor orthodoxe moslims is dat ze zijn komen wonen in een land dat ondanks alle vrijheden en afwijkingen die worden getolereerd toch niet te porren is voor de strenge en uiterst onvrije levenswijze van orthodoxen. Ze worden dus permanent geconfronteerd met het probleem hoe te leven in een land dat hun niet past. Hun oplossing is simpel: het is niet hun probleem. Hun levenswijze is de juiste. Zij mogen en moeten die uitdragen. En als Nederland daar moeite mee heeft, dan is dat het probleem van de Nederlanders.
Verlaat het huis
En inderdaad: een deel van de Nederlanders roept om verbod, verwijdering, gevangenschap van de salafisten. Een ander deel wijst erop dat zulks in tegenspraak is met de rechtsorde, die wij hebben afgesproken. En dat we pas kunnen handelen als de wet wordt overtreden en dan nog alleen ten opzichte van de personen die de wet hebben overtreden. Een aanslag hebben gepleegd bijvoorbeeld. En zelfs dat gebeurt soms straffeloos. Uit de moord op advocaat Derk Wiersum blijkt dat onze keurige rechtsorde heel kwetsbaar is.
We hebben een probleem: hoe gaan wij toleranten om met intolerantie. De vrijheid die wij verdedigen is een begrensde vrijheid. Niet alles kan. Er zijn wetten die grenzen stellen, maar er is ook een ongeschreven regel die onverbrekelijk is verbonden met de verantwoordelijkheid die vrijheid een mens geeft. En dat is: jezelf grenzen stellen. De gastheer niet uitdagen. Is dat een te moeilijke opdracht: verlaat het huis. Nu ja, dat is de enige opdracht in het salafistisch onderwijs die ik van harte onderschrijf. Laten we hen daarbij helpen.
Nelleke Noordervliet (Rotterdam, 1945) schreef meerdere romans, novelle’s en theaterstukken. In 2018 won ze de Constantijn Huygens-prijs voor haar gehele oeuvre. In haar column in Trouw bespiegelt ze tweewekelijks op de actualiteit. Lees ze hier terug.