Steeds meer mensen kiezen ervoor om na hun pensioen te blijven werken: van de 70-plussers had in 2018 7,3 procent betaald werk. In 2003, 15 jaar eerder, was dat 3,3 procent. Een goede ontwikkeling, vindt David van Bodegom van kennisinstituut Leyden Academy. "Voor wie graag werkt, is doorwerken heel goed voor de gezondheid."
Van Bodegom werkt als arts en verouderingswetenschapper en hij pleit voor een flexibelere pensioenleeftijd. "Sommige mensen moeten te lang doorwerken, anderen krijgen op hun 66ste de boodschap: ga jij maar thuis zitten, jij mag niet meer meedoen. Allebei de situaties zijn kwetsend."
Afgeschreven
"Een hoogleraar kan zijn werk prima nog lang na zijn 65ste doen en voelt zich afgeschreven als hij met pensioen moet, maar iemand die al 10 jaar moeite heeft om elke keer de ladder op te klimmen of spoorwegonderhoud te doen, is blij als hij eindelijk mag stoppen."
Voor die laatste groep is doorwerken ook niet gezond. Van Bodegom beschrijft een experiment met bijen die loden gewichtjes om kregen waar ze mee moesten vliegen. "Die verouderden en overleden sneller."
Nooit doodgegaan?
"Ze zeggen wel eens: van hard werk is nooit iemand doodgegaan, maar dat geloof ik niet. Hoogopgeleide, rijke mensen leven gemiddeld 7 jaar langer dan laagopgeleide, arme mensen. Dat komt deels doordat ze vaak minder roken en minder overgewicht hebben, maar ook doordat het werk op kantoor heel anders is dan in de bouw of als stratenmaker."
In principe is doorwerken na de pensioenleeftijd gezond, zegt Van Bodegom. "In Japan werken mensen bijvoorbeeld vaak langer door. Dat is vaak uit noodzaak; de oudedagsvoorzieningen zijn daar een stuk slechter, maar in Japan worden mensen gemiddeld het oudst. Ik denk niet dat dat toeval is."
Geen luipaard of luiaard
"Het is goed om - als je dat kunt - actief te blijven. Niet alleen vanwege de beweging, maar ook vanwege de sociale contacten en het prikkelen van je hersenen. Als je je hersenen blijft prikkelen, dan blijven ze beter."
Wel is het belangrijk dat mensen die op kantoor werken 'scharrelen', zoals Van Bodegom zegt. "Je moet in beweging blijven, maar niet de hele dag volle bak. Ik zeg altijd: leef als een mens, niet als een luipaard of een luiaard." Ook is het echt belangrijk dat je werkt omdat je dat zelf wil. "Werk kan een bron van gezondheid zijn, maar als je het niet graag doet of je privéomstandigheden er niet naar zijn ook van ziekte, stress en burn-out."
Vaak als zzp'er
De meeste mensen die na hun 70ste werken, zijn zzp'er: 55 procent van de werkenden tussen de 70 en 75 jaar oud, en 69 procent van de werkenden van 75 jaar en ouder. Van Bodegom noemt dat logisch: "De belangrijkste reden waarom mensen hun werk vanaf een bepaalde leeftijd niet meer leuk gaan vinden, is dat ze dat niet onder hun eigen voorwaarden kunnen doen."
Mensen die ouder worden, hebben bijvoorbeeld meer moeite met onregelmatige diensten of vinden het te zwaar om 40 uur per week te werken. Dat leidt er nu vaak toe dat ze er helemaal mee moeten stoppen. "Maatwerk is belangrijk, er moet ruimte zijn om te blijven werken op de manier waarop jij dat wil. Zzp-ers kunnen hun werk gemakkelijker zo inrichten."
Het advies van Van Bodegom? "Wil je werken? Doen. Wil je dat niet? Zoek iets anders om te doen, maar blijf wel bezig. Of dat nu een betaalde reden is of niet. Dus haal jij meer plezier uit je moestuin dan uit je werk? Sluit je aan bij een moestuinvereniging. Zorg dat je een reden hebt om 's ochtends uit bed te komen. Dat houdt je gezond en gelukkig."
