Direct naar artikelinhoud
Interview

Integratie-expert: Nederland is in de greep van islamofobie

Protest tegen het boerkaverbod, volgens Walter Palm een voorbeeld van islamofobie.Beeld ANP

Nederland is in de greep van islamofobie, meent integratie-expert Walter Palm. In een vlammend essay waarschuwt hij voor het gevaar dat moslims in zijn ogen lopen.

De ophef van vorige week over islamitische scholen, waar dingen zouden worden onderwezen die wringen met de rechtsstaat, onderstreept zijn punt, zegt hij in een gesprek. PvdA en VVD willen de grondwettelijke vrijheid van religieuze scholen inperken, terwijl hij juist een gebaar naar de moslimgemeenschap bepleit. “De politiek moet uitspreken dat ze hier thuishoren en bovenal opkomen voor de Grondwet. Dus geen wetten aannemen die daar strijdig mee zijn.”

Vorige week verscheen het essay van Palm, die vanaf 1982 tot zijn pensionering in 2017 als ambtenaar voor opeenvolgende ministers belast was met integratiebeleid. Het is een logboek van de volgens Palm discriminerende bejegening van moslims.

Homovijandige teksten in schoolboeken vallen voor Palm niet onder de vrijheid van godsdienst en onderwijs. “Maar je kunt artikel 23 niet negeren,” zegt hij over het grondwetsartikel dat de onderwijsvrijheid regelt. “In mijn essay ­bepleit ik een grondwetswijziging waardoor het gelijkheidsbeginsel uit artikel 1 prevaleert boven alle andere grondrechten. Bij een botsing tussen artikel 1 en de vrijheid van godsdienst en onderwijs, gaat artikel 1 voor en worden homovijandige teksten verboden.”

Palm is bezorgd over de omgang van de politiek met moslims. Hij wijst erop dat veel Joden in het vooroorlogse Duitsland het antisemitisme onder­schatten. ‘Hitler paste de salamitactiek toe,’ schrijft hij. ‘Geleidelijkheid zorgt ervoor dat abnormale zaken als antisemitisme en islamo­fobie op termijn als normaal worden beschouwd.’

‘Massahysterie’

Met zo’n ‘Godwin’ ben je volgens de goegemeente op sociale media ‘af’. “Daar trek ik me als non-conformist niks van aan,” zegt Palm. Het ‘islamofobe klimaat’ raakt hem persoonlijk, stelt de op Curaçao geboren Palm. “Van moeders kant stam ik af van Hugenoten, die om godsdienstige redenen Frankrijk ontvluchtten. Het recht op godsdienstvrijheid zit in mijn dna. En ik kom uit een juridisch nest, waar het belang van de Grondwet mij is ingeprent.”

In zijn essay beschrijft Palm hoe Nederland vanaf nine eleven werd bevangen door ‘massahysterie’ aangaande de islam. Naast Pim ­Fortuyn (‘makelaar in angst’) krijgt Geert ­Wilders ervan langs. ‘Wilders is een socialistische politicus, die ook nationalistisch is in­gesteld,’ schrijft Palm. ‘Misschien is ‘nationaalsocialistisch’ daarom de beste categorisering.’ Wouter Bos wordt evenmin gespaard; hij ­maakte van de PvdA een PVV light.

Palm hekelt uitspraken van Mark Rutte in ­Zomergasten in 2016. “Pleur op!” zei de premier over een Turkse Nederlander die een cameraman verwensingen toeriep. Zo vergrootte hij de kloof met de islamitische gemeenschap, stelt Palm. “Wat een verschil met het voorbeeldige optreden van de premier van Nieuw-Zeeland, die na de islamofobe aanslagen in Christchurch zei dat islamitische medeburgers bij ons horen.”

Burgemeester Halsema krijgt ook een veeg uit de pan. Met de bekendmaking van waarschuwingen van de AIVD over het Cornelius Haga Lyceum vergrootte ze de ‘vertrouwenscrisis’ met de islamitische gemeenschap. “De overheid geeft ­tegenstrijdige signalen af rond die school,” zegt Palm. “Eerst wordt gezegd: er zijn salafistische invloeden. De school ontkent en de inspectie komt met een rapport over hoofdzakelijk financiële misstanden. De accountant weerspreekt dat. Dat is verwarrend voor de islamitische ­gemeenschap, die denkt: ze zijn eigenlijk tegen islamitische scholen. Zie ook Ruttes opmerking in Zomergasten, dat hij de oprichting van islamitische scholen wil bestrijden.”

Dubbel paspoort

Het weigeren van ‘haatimams’, een gebiedsverbod voor een imam, het boerkaverbod, het mogelijke verbod op buitenlandse financiering van moskeeën, het intrekken van de nationaliteit van jihadisten met een dubbel paspoort – het zijn maatregelen die volgens Palm onderstrepen dat islamofobie een constante is in de politiek. “Het is contraproductief,” zegt Palm. “Je geeft de islamitische gemeenschap het signaal: we zijn tegen jou. Dat helpt niet als je radicalisering wilt bestrijden.”

Terwijl er momentum is voor een alliantie, meent Palm. “Het overgrote deel van de islamitische gemeenschap is ongelukkig over de terreur uit naam van de islam. Zie de honderden imams die na de aanslag in 2017 bij de London Bridge weigerden begrafenisrituelen uit te voeren voor de gedode terroristen. Maak daar gebruik van. De AIVD en NCTV doen goed werk, maar kunnen het niet alleen. Je hebt de moslimgemeenschap nodig bij terreurbestrijding. Hetzelfde speelt bij Koranscholen. Als we willen dat ze de Grondwet naleven, moeten we het goede voorbeeld geven.”

Daarbij kan een constitutioneel hof helpen, zoals eerder voorgesteld door onder anderen Halsema. Zo’n in veel westerse democratieën bestaand hof kan toetsen of voorstellen strijdig zijn met de Grondwet.

Walter Palm: ‘Het sluipend gif van islamofobie 1989-2019.’ In de Knipscheer, 230 blz. €19,50.

Walter Palm, Van 1982 tot 2017 rijksambtenaar belast met integratiebeleid. Publiceert er regelmatig over.Beeld Yvette Wolterink