'Het wordt snel treurig als het over alzheimer gaat, maar je kunt nog zo veel lol hebben’

Ben is er vandoor. De tachtiger is zonder waarschuwing de poort uitgewandeld en staat een stukje verderop vertwijfeld bij een weiland. Hij kijkt links. Hij kijkt rechts. Geen supermarkt. ,,Alles is weg’’, moppert hij.

Ben is vergeten dat de supermarkt niet meer om de hoek zit. Hij woont nu op ouderenlandgoed Grootenhout, een a-typisch verpleeghuis voor demente bejaarden in Mariahout, vlakbij Eindhoven. Hier gaan de deuren niet op slot en wonen de mensen in omgebouwde boerderijen en paardenstallen. Als bewoners weglopen, zoals nu, raakt niemand in paniek. Na een paar minuten gaat er meestal een verzorger achteraan die hen naar huis troont zodra ze moe zijn van het wandelen.

Dit keer wordt Ben door Joep ten Hove (29) en Thijs Meeuwsen (31), voorheen bekend als de Bucket Boys, van de weg geplukt. Voor hun nieuwe achtdelige videoserie Het zal me een zorg zijn, die vandaag van start gaat op de site van deze krant, namen ze het werk van het zorgpersoneel over. Niet om aan te tonen hoe pittig het werk in de verpleging is: dat weten we onderhand wel. ,,Het wordt al snel zo treurig als het over alzheimer gaat. Je kunt nog zo veel lol hebben. Dát willen we laten zien”, zegt Joep.

Het is geen toeval dat hij deze woonboerderij als filmset koos. Die wordt gerund door zijn twee moeders Noudje van Bussel en Doris van Vuuren, die hun zorginstelling tien jaar geleden begonnen nadat ze een tante met alzheimer in huis namen. Op hun landgoed, dat vijf hectare groot is, wonen inmiddels zestig bewoners die vrij zijn om te staan en gaan waar ze willen. Er zijn katten, honden, kippen en dertig paarden. Maar ook een jeu de boulesbaan, tuin met schommels, duo-fiets, hooiberg, werkplaats en een kapsalon.

Soms hebben bewoners specifieke wensen. Zo was er een bewoner die het liefst boomstammetjes doormidden zaagde. En Harrie, die vandaag stilletjes in de tuin zit, houdt van touwtjes vlechten. Dag in, dag uit. ,,Mensen zetten wel eens in hun wilsverklaring: het leven mag ophouden als ik incontinent word of mijn kinderen niet meer herken. Schrijf liever op waar je nog blij van wordt. Hou je bijvoorbeeld van zingen of wil je dat je hondje in bed slaapt? Als wij pas op de begrafenis horen waar de bewoner eigenlijk van hield, hebben we iets verkeerd gedaan”, zegt Noudje. In de afgelopen tien jaar overleden 45 bewoners, die gemiddeld twee tot drie jaar op het landgoed woonden.

De dagactiviteiten zijn bewust verspreid over het uitgestrekte terrein, zodat bewoners elke dag in beweging moeten komen. ,,Het voorkomt ook ruzies. Als je buurman honderd keer hetzelfde vertelt, kan dat op een gegeven moment te veel worden”, legt Noudje uit. ,,Mij ook hoor. Soms moet ik er een dagje tussenuit.”

Voor het raam van de koffiekamer staat een man dolenthousiast te zwaaien. Als niemand hem opmerkt, zwiept hij de deur open. ,,Goedenavond”, roept hij luid. Het is 11.45 uur maar Noudje en Doris antwoorden in koor. ,,Goedenavond!”

De dames leggen uit: ,,Je moet meegaan in hun beleving. Daarmee stel je hen op hun gemak. Familieleden hebben nogal eens de neiging om uitdagende vragen te stellen als ‘weet je nog wie ik ben?’ De bewoners begrijpen heel goed dat hen dan iets wordt gevraagd wat ze eigenlijk zouden moeten weten.”

Die ontreddering hebben Joep en Thijs verschillende keren in beeld gebracht, maar de lol wint het in de videoserie van de tragiek. Zo worden de videomakers soms in hun billen geknepen door vrouwelijke bewoners of plotseling geknuffeld. ,,Er staan natuurlijk ook wel twee adonissen aan hun bed”, zegt Thijs lachend. ,,Ik ben echt van die oudjes gaan houden. Ook wanneer je, zoals ik, nul ervaring in de zorg heb, schiet je vanzelf in die verzorgende rol. Je laat iemand die net zijn broek heeft volgescheten echt niet staan.”

De videomakers hebben een goed bekeken YouTubekanaal en maakten de afgelopen jaren, onder meer voor de site van deze krant, reportages die moeilijk in een hokje te plaatsen zijn. Zo doken ze in de wereld van de escortgirls, kieperden een vrachtwagen vol stront op de stoep van een keukenfabrikant (‘want als je stront verkoopt, kun je stront terugkrijgen’) en interviewden ze de broer van ’s werelds meest beruchte drugsbaron Pablo Escobar.

Maar ook de Bucket Boys worden een dagje ouder. Reden om afscheid te nemen van hun ‘artiestennaam’ en verder te gaan onder hun eigen voornamen. Joep: ,,We zijn op zoek naar iets meer inhoud.” Dat vonden ze hier op het ouderenlandgoed, waar deze week ook zorgcriticaster Hugo Borst langskwam voor een rolletje in de laatste aflevering. ,,Dit is een plek die je elke oudere met dementie zou gunnen”, benadrukt Borst. ,,Deze heerlijke, georganiseerde rommeligheid is niet te vergelijken met de plek waar mijn moeder verbleef.” Hij beschrijft de ‘vreselijke uniformiteit’ van de verpleegafdelingen, de regeldruk, de indringende urinelucht en de schuifdeuren met een slot.

,,Maar dit kan óók vijfhoog in een verpleegflat in Rotterdam”, beweert Doris. Zolang je bewoners maar constant activeert om elke dag naar een andere verdieping te gaan, of liever nog: naar buiten. ,,Geef ze een gps-tracker”, mengt een verzorgende zich in het gesprek. ,,Het is een misvatting dat mensen met dementie gekke dingen gaan doen. Ze weten dat ze bij een kruispunt niet zomaar kunnen oversteken.” En laat de oudjes gewoon traplopen, vult Noudje aan. ,,We hebben hier vrouwen van dik in de 90 die nog gewoon de trap nemen.” Ze wijst naar een grijze dame die haar schaaltje vanillevla uitlikt. ,,We moeten af van al die regeltjes. Als een bewoner van een verpleeghuis struikelt over een paaltje en haar heup breekt, worden gelijk alle paaltjes weggehaald. Nou, hier is ook wel eens iemand heel lelijk gestruikeld over een hondje. Maar moesten alle honden weg? Nee. Het plezier dat zij de mensen gaven, was zoveel groter dan het ene ongeluk.”

Vanaf deze week verschijnt iedere vrijdag om 17.00u een nieuwe aflevering op ad.nl/zorgboerderij