SER: Vrouwenquotum voor beursgenoteerde bedrijven

Met een ingroeiquotum voor de raden van commissarissen hoopt de SER structureel het tij te keren. De raden moeten voor 30 procent (en op termijn 50 procent) uit vrouwen gaan bestaan. Beursgenoteerde bedrijven die nog niet aan de 30 procent voldoen, moeten bij een vrijkomende plaats een vrouw aanwijzen. Benoemen zij toch een man, dan moet het via een nieuwe wet mogelijk worden gemaakt om die benoeming terug te draaien. 

Behalve dit quotum wil de SER de 5.000 grootste bedrijven in ons land verplichten om een plan op te stellen waarin zij duidelijk maken welke stappen zij zetten om meer vrouwen en mensen met een andere achtergrond in de (sub)top te krijgen. Over hun vorderingen moeten ze jaarlijks gaan rapporteren. Wat de SER betreft, gaat dit punt ook gelden voor de semi-publieke sector.

,,Het gaat te traag, versnelling is nodig”, zegt Mariëtte Hamer, voorzitter van de SER. Sinds 2013 geldt in Nederland een wettelijk streefcijfer voor grote vennootschappen dat hun raden van bestuur en raden van commissarissen voor minimaal 30 procent bestaan uit vrouwen. Die getallen worden al jaren niet gehaald, en ook dit jaar blijven ze achter bij de doelstelling.

Ter illustratie: bij de 5.000 grootste bedrijven in Nederland ligt het aandeel vrouwen in topfuncties nu op 15 procent. Ook beursgenoteerde ondernemingen halen het streefcijfer niet. Het aandeel vrouwen in de raden van bestuur ligt gemiddeld op 8,5 procent. Onder commissarissen is het percentage vrouwen gemiddeld: 26,8 procent. Maar bekijk je het vanuit het aantal bedrijven, dan blijkt dat van de 88 slecht 30 bedrijven het streefcijfer van 30 procent halen.

De SER adviseert het kabinet naast een quotum en het verplichte plan voor bedrijven ook om maatregelen te treffen die gericht zijn op studiekeuzes, het slimmer organiseren van werktijden, kinderopvang en verlof en dergelijke.  Hamer: ,,Dit pakket aan maatregelen moeten zorgen voor een evenredige vertegenwoordiging (50-50) van mannen en vrouwen en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond in de top van het bedrijfsleven en samenleving. Dát moet het nieuwe normaal worden.”

Werkgeversvoorman Hans de Boer was nooit echt voorstander van een vrouwenquotum. Volgens hem heeft zijn werkgeversvereniging VNO-NCW veel stappen gezet, waaronder de lancering van een speciale database met topvrouwen en convenanten, maar ging het te langzaam. ,,En hoewel ik het een zwaktebod blijf vinden, doen we daarom vandaag nieuwe voorstellen die moeten zorgen voor een radicale trendbreuk.”

Aan het niet halen van het wettelijk streefcijfer, was tot dusver geen sanctie verbonden. De SER gaat ervan uit dat het kabinet de voorstellen overneemt, waarmee het wettelijk geregeld moet worden. Bewindsvrouw Ingrid van Engelshoven (Emancipatie, D66) dreigde vorig jaar nog met stevige maatregelen als bedrijven de cijfers niet beter zouden worden. Zij klopte later met haar collega Wouter Koolmees bij de SER aan met de vraag om met concrete voorstellen te komen.

Of het kabinet steun krijgt in de Kamer, is de vraag. De coalitie- en oppositiepartijen waren tot dusver ook geen voorstander van ingrijpen in het personeelsbeleid van bedrijven. D66 ging onlangs wel als eerste coalitiepartij ‘om’. Bij de VVD spraken invloedrijke VVD’ers als Neelie Kroes en Annemarie Jorritsma zich eerder uit voor een quotum.