Premier Mark Rutte is tijdens het belangrijkste debat van het jaar geen moment in de problemen gekomen. "Maar de premier staat hier wel met een totaal ander verhaal dan vorig jaar", zegt politiek verslaggever Fons Lambie.
Precies een jaar geleden stond Rutte tijdens de Algemene Beschouwingen voor een zeer kritische Tweede Kamer de multinationals te verdedigen. "Toen draaide het debat nog over de afschaffing van de dividendbelasting", zegt Lambie.
Door de minister-president werd de maatregel, gezien als een 'cadeautje aan buitenlandse beleggers', ferm verdedigd. Inmiddels heeft het kabinet besloten om ervan af te zien.
'Andere Rutte'
Dit jaar presenteert Rutte een ander verhaal, signaleert Lambie. De koers is aangepast: een geplande belastingverlaging voor bedrijven wordt uitgesteld. De premier is veel kritischer tegenover het bedrijfsleven, vooral naar de ooit geliefde multinationals.
Lambie: "Vergelijk deze Algemene Beschouwingen met vorig jaar: dezelfde man, maar een ander verhaal. Voorstanders zeggen: Mark Rutte vernieuwt zichzelf. Maar tegenstanders zeggen: dit is de zoveelste draai van de premier. Met die soepelheid lukt het Rutte nu al negen jaar om premier te blijven."
'Geen moment in de problemen'
Debatdeskundige Roderik van Grieken, oprichter en directeur van het Nederlands Debat Instituut, zag een heel sterke premier. "Hij kwam eigenlijk geen moment in de problemen."
Rutte is 'heel sterk in het regisseren van zo'n groot debat', zegt Van Grieken. "Hij weet het tempo en de sfeer te bepalen. Hij kan heel ernstig worden en zijn tegenstander bedelven onder informatie om het onderwerp groter te maken. Maar hij kan ook de spanning in een klap wegnemen; bijvoorbeeld door een sterke grap te maken."
Dat is geen toeval. "Rutte denkt daar heel goed over na", zegt Van Grieken.
Verhaal gaat verder onder blok
24 uur Algemene Beschouwingen: wat leverde het op?
- Leraren krijgen er volgend jaar incidenteel extra geld bij. Hoeveel is nog niet bekend.
- Er komt 10 miljoen euro voor de ondersteuning van Kamerleden. Daarmee kunnen ze bijvoorbeeld extra medewerkers inhuren om hen te assisteren.
- De 'geboortepapieren' van Nederland moeten permanent worden tentoongesteld.
- Het kabinet gaat 15 miljoen euro extra uittrekken om de achterstanden bij de zedenpolitie weg te werken.
- Een oproep van Jesse Klaver van GroenLinks om minder debatten te houden in de Tweede Kamer krijgt navolging. Dat moet ertoe leiden dat er meer wordt gedebatteerd over hoofdlijnen en minder over details.
Vragen ontmantelen
Ook typisch Ruttiaans? Vragen ontmantelen en opdelen in stukjes, zegt Van Grieken. "Dan paait hij zijn tegenstander met woorden als: 'interessante vraag'. 'Ik hoor dit, maar ook dat'. Daarna weet hij vervolgens de regie te voeren."
Andere eigenschap: complimenten geven. Ook daar is de premier niet vies van.
Buigzame premier
Politiek verslaggever Fons Lambie zag ook zo nu en dan ook een buigzame premier. Vooral richting oppositiepartijen GroenLinks en PvdA. Zo gaf de premier gehoor aan hun sterke wens om meer geld voor de leraren uit te trekken. "Hij buigt dan een beetje mee. Een beetje."
Het kabinet heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer. Lambie: "Daar is steun nodig van GroenLinks of PvdA en dat zie je: zij zoeken de samenwerking, de coalitie - Rutte voorop - steekt de hand uit. Door de partijen nu wat in de Tweede Kamer te gunnen, heeft het kabinet daar later weer profijt van."
