Pak liever de e-sigaret dan de tabakspeuk

In de Verenigde Staten stierven onlangs zeven mensen na het ­gebruik van e-sigaretten. Nu ­roepen zowel Amerikaanse als Nederlandse politici en artsen om een verbod op e-sigaretten. Die reactie is niet slim, want rokers kunnen baat hebben bij het gebruik van e-­sigaretten om te stoppen met roken. Zorg daarom liever dat er geen illegale stoffen in e-sigaretten terechtkomen.

E-sigaretten zijn veel minder gevaarlijk dan tabakssigaretten, zolang er goedgekeurde vloeistoffen worden gebruikt. Engelse onderzoekers hebben zelfs ingeschat dat e-sigaretten 95 procent minder schadelijk zijn dan tabakssigaretten. Nicotine (wat in e-sigaretten en tabak zit) werkt verslavend, maar is niet kankerverwekkend. E-sigaretten zijn niet helemaal ongevaarlijk, maar ze bevatten geen stoffen als teer en koolmonoxide. Natuurlijk is helemaal geen tabak of e-sigaretten gebruiken het beste voor de gezondheid. Maar wat als het niet lukt om helemaal te stoppen? Dan is overstappen op e-sigaretten beter voor de gezondheid.

Gestorven na e-sigaret

Maar er zijn toch mensen gestorven na het gebruik van e-sigaretten? Ja, dat klopt. Het lijkt er op dat de ­getroffenen hun e-sigaret hadden gevuld met thc-vloeistof (de psychoactieve stof uit cannabis) in plaats van met reguliere nicotine-vloeistof. Deze thc-vloeistoffen zijn op de Europese markt niet toegestaan, omdat we hier veel strengere kwaliteits- en veiligheidseisen hebben voor e-sigaretten dan de VS. Ze zijn daarom niet vergelijkbaar met de goedgekeurde vloeistoffen die je in Nederland in de winkel kan kopen.

Nederlandse e-sigaretten zijn dus veel minder schadelijk dan tabaks­sigaretten. Toch reageren politici en artsen onnodig paniekerig op de ­berichten uit de Verenigde Staten. En dat is niet de eerste keer. In 2015 werd bijvoorbeeld in veel kranten beweerd dat e-sigaretten vijftien keer kankerverwekkender zijn dan tabak. Dit klopt natuurlijk niet. Het is zonde en moreel onjuist om mensen met dit soort berichten onnodig bang te maken. Mijn schrikbeeld is dat mensen die overgestapt waren op de e-sigaret door zulke berichten weer tabak gaan roken. En dat verhoogt hun risico op ziekte en sterfte enorm.

De schaduwzijde van e-sigaretten is dat ze ook gekocht kunnen worden door mensen die nooit tabak hebben gerookt, veelal jongeren. Daarover moeten we ons wel zorgen maken. Als je niet al verslaafd bent aan tabak en nicotine, is het onverstandig om e-sigaretten te gaan gebruiken. Ook zijn er zorgen dat jongeren die beginnen met e-sigaretten meer kans hebben om later tabak te gaan roken. Helemaal e-sigaretten verbieden is geen goede oplossing. Maar volledig vrij laten is dus ook geen optie.

Het antwoord is betere handhaving. We hebben al een leeftijdsgrens van 18 jaar voor e-sigaretten en tabak. Met een goede naleving van deze leeftijdsgrens kunnen minderjarigen deze producten niet kopen. We hebben in Europa ook al goede ­kwaliteits- en veiligheidseisen voor e-sigaretten, maar die moeten beter gehandhaafd worden. Zo werd onlangs bekend dat de in Nederland verboden e-sigaret Juul in Nederlandse winkels toch gewoon verkrijgbaar is. Deze Amerikaanse e-sigaret heeft een veel hoger nicotineniveau dan toegestaan in Europa.

Snoep- en fruitsmaakje

Moeten we e-sigarettenvloeistof met een ander smaakje dan tabak verbieden? Nee. Snoep- en fruit-smaakjes kunnen jongeren aantrekken, maar ze maken het ook makkelijker voor rokers die willen stoppen met roken om de smaak van tabak te ‘ontwennen’. Bovendien heb ik liever dat jongeren die de e-sigaret uitproberen de smaak van snoep of fruit proeven dan dat zij kennismaken met de smaak van tabak.

Verkeerde berichtgeving over e-­sigaretten leidt af van het werkelijke probleem: het roken van tabaksproducten. 22 procent van de Nederlandse volwassenen rookt, en dagelijks sterven vijftig mensen aan de gevolgen van roken. Door het ­publiek goed te informeren en beleid te baseren op wetenschappelijk bewijs in plaats van onderbuikgevoel, kunnen e-sigaretten mogelijk onderdeel uitmaken van de oplossing van dit grote volksgezondheidsprobleem.

_{Gera Nagelhout, hoofd onderzoek Onderzoeksinstituut IVO en onderzoeker Universiteit Maastricht}