Ik blijf lesgeven over de Gouden Eeuw
Dankzij de ophef over de term Gouden Eeuw staat onze geschiedenis weer in de belangstelling. En dat is nodig, schrijft Marcel J.M. Put, geschiedenisdocent te Heerlen.
Weg met de Gouden Eeuw? Ja, natuurlijk! Nee, waarom?
Ik ben historicus en docent geschiedenis en ik juich de actie van het Amsterdam Museum toe om de Gouden Eeuw anders te noemen. Met de mededeling over de Gouden Eeuw brengt het museum een discussie op gang over hoe wij onze geschiedenis zien en vinden dat die moet worden besproken.
‘Geschiedenis is de (geestelijke) manier waarop een samenleving zich rekenschap geeft van haar verleden’, schreef de Nederlandse historicus Johan Huizinga in de vorige eeuw. Dat is precies wat er gebeurt naar aanleiding van het besluit van het Amsterdam Museum.
Wat ik opvallend vind, is dat dit voor zo veel ophef zorgt. Dit rekenschap geven over ons verleden gebeurt namelijk elke werkdag op alle scholen in Nederland waar goed geschiedenisonderwijs wordt gegeven. Standplaatsgebondenheid, elites en overwinnaars die de geschiedenis schrijven, anachronismen, ze komen allemaal aan bod.
Meer elitair
Maar ja, de meeste mensen gaan geschiedenis pas interessant vinden als ze zelf ook al ‘wat geschiedenis hebben’. Daarnaast zijn wiskunde en Engels verplicht in het eindexamen van de middelbare school, en geschiedenis niet. Sterker, er zijn in het vmbo, waar het grootste deel van de jeugd naar toe gaat, leerlingen die helemaal geen geschiedenis meer krijgen.
En als de mensen van Curriculum.nu hun zin krijgen is dat in de toekomst voor iedereen zo. Zij willen het vak geschiedenis op laten gaan in het leergebied Mens en Maatschappij. En zo wordt de groep die rekenschap geeft van ons verleden, die meepraat over hoe dat verleden was en hoe we daarover communiceren, in plaats van groter steeds kleiner. Meer elitair. Het Amsterdam Museum probeert met zijn aanpak (praten met mensen uit alle lagen van de bevolking) deze ontwikkeling enigszins tegen te gaan.
Op het Bernardinuscollege in Heerlen blijft de term Gouden Eeuw onderdeel van mijn lessen. Ook al was het voor de voorouders van mijn leerlingen in de 17de eeuw niet alles goud dat blonk. De meeste van hen waren immers ‘onbetrouwbare papen’ en woonden in een Generaliteitsland. Een gedachte die nog leefde toen de term Gouden Eeuw tweehonderd jaar later onder invloed van het opkomend nationalisme werd gebruikt. In plaats van zulke begrippen uit onze geschiedenis te verbannen, is het beter erover te praten, ze te verhelderen en te duiden.
Lees ook:
Amsterdam Museum verwijdert aanduidingen ‘Gouden Eeuw’
Het Amsterdam Museum gebruikt de term ‘Gouden Eeuw’ niet meer omdat die de lading niet dekt. De komende tijd gaat het museum de aanduiding verwijderen van alle uitingen en op alle locaties waar de collectie wordt getoond.